Twee maten, twee gewichten


Mariusz O. moet niet naar het assisenhof voor de mp3-moord; hij wordt in principe niet gestraft, maar verder 'wederopgevoed'. Zijn maat, Adam G., is 'uit handen gegeven' door de jeugdrechter en zal berecht worden als volwassene en een heuse gevangenisstraf krijgen.


Die niet-bestraffing strookt niet met het rechtsgevoelen van veel burgers. Beiden waren betrokken bij dezelfde misdaad; waarom de ene dan wel straffen en de andere alleen maar wederopvoeden? Adam G. diende inderdaad de messteken toe, maar hij was veeleer de domme kracht die uitvoerde, terwijl Mariusz O. de diefstal uitdacht.

Adam heeft onder meer de pech dat hij bijna 18 was op het ogenblik van de moord. De jeugdbeschermers zegden ook dat ze Adam nog maar twee jaar konden wederopvoeden (tot z'n 20) en dat ze in die korte tijd geen resultaat konden bereiken. Mariusz was maar 16, en jeugdrechter en jeugdbeschermers geloven in zijn 'wederopvoedbaarheid'.

Die argumentatie wekt een zeer grote verwachting: jeugdrechter en jeugdbeschermers geloven - en beloven bijna - dat hij over enkele jaren de instelling kan verlaten en dan geen risico meer inhoudt voor de samenleving. Velen hebben twijfels daarover. Maar het strookt met de wet. En dan moeten we ons bij dat oordeel neerleggen. Maar niets zegt dat we ons ook moeten neerleggen bij de wet waarop dit stoelt.

Afgelopen regeerperiode werd het jeugdrecht hervormd, maar onvoldoende. Het compromis dat tot stand kwam, botst nog altijd met het rechtsgevoelen van de burgers. Het maakte wel uithandengeving mogelijk, het richtte ook nieuwe instellingen op voor die jongeren en voor jongeren die net de 18 voorbij zijn, waar ze én opgesloten én begeleid worden; maar voor -18-jarigen blijft het oude jeugdbeschermingsidee gelden: een jongere mag niet gestraft worden, alleen wederopgevoed. De rechter mág de strafgedachte en de bescherming van de samenleving niet hanteren in zijn uitspraak; hij mag enkel rekening houden met de wederopvoedingsgedachte. En dat is fout.

Het parlement moet die wet herbekijken. Voor zware misdrijven is én straffen én begeleiden aangewezen.

Overigens moet de zaak ook even van de andere kant bekeken worden. Mariusz krijgt begeleiding en dus een reële tweede kans in het leven. Adam zou, als hij hier zou blijven, alleen gestraft worden.

In volwassenengevangenissen is er nauwelijks begeleiding die de gevangenen opnieuw normbesef en correct sociaal gedrag bijbrengt . Dat moet maar vanzelf komen, door de straf. Dat is niet realistisch, zeker niet als gevangenen met vier in een tweepersoonscel zitten waar ze elkaar vervolgens vooral nieuwe misdaadtrucs leren. Er moet voor alle gevangenen begeleiding komen. Niet alleen de federale overheid moet daarvoor zorgen; het zijn de gemeenschappen die daarvoor al sinds de jaren tachtig mee bevoegd zijn.


DS, 05-06-2007 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB