Te weinig leerkrachten


BRUSSEL - Slechts 45 procent van de 55- tot 60-jarige leerkrachten in het basisonderwijs staat nog voor de klas.


Tot 2011 zijn er voor het Vlaamse onderwijs 2.415 extra leerkrachten nodig in het kleuteronderwijs, 3.239 in het lager onderwijs en 4.139 in het secundair onderwijs. Maar zoveel zullen er niet beschikbaar zijn. Voor het kleuter- en lager onderwijs zullen er in 2011 telkens ruim 400 leerkrachten te kort zijn. Dat blijkt uit een onderzoek naar de onderwijsarbeidsmarkt in Vlaanderen.

Er is nu al een oplopend tekort aan leerkrachten. In maart 2009 raakte maar 77 procent van de vacatures in het basisonderwijs ingevuld. In het lager secundair gaat het beter. Daar zal de komende jaren een licht overschot aan leerkrachten ontstaan.

In het basisonderwijs stappen leerkrachten ook veel massaler vervroegd uit het onderwijs dan diegenen die in het secundair, deeltijds kunstonderwijs of volwassenenonderwijs lesgeven (zie tabel).

Van de leerkrachten tussen 55 en 60 jaar en de 60-plussers waren er in het gewoon basisonderwijs nog maar 45,8 en 3,5 procent actief. In het gewoon secundair onderwijs gaat het al om respectievelijk 66,4 en 6,4 procent. In het volwassenenonderwijs om 74 en 19,3 procent.

In het gewoon basisonderwijs kiest de helft voor een voltijdse vorm van terbeschikkingstelling (TBS). Dat is een regeling waarbij personeelsleden van het onderwijs vervroegd kunnen uitstappen, voorafgaand aan hun pensioen. In het secundair onderwijs doet maar één op vier dat. In het volwassenenonderwijs nog geen 7 procent.

Waarom leerkrachten van het kleuter- en lager onderwijs vroeger uitstappen, is nog niet bekend. ‘Onze bevinding is dat leerkrachten op het einde van hun carrière meer klachten, vooral medische klachten, hebben dan leeftijdsgenoten in andere beroepsgroepen, zegt Mark Elchardus, hoogleraar sociologie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Hij deed onderzoek naar het profiel van de leerkracht in Vlaanderen.

Vroeger konden leerkrachten vanaf 55 jaar met TBS. Die leeftijd is opgetrokken naar 58, behalve voor de kleuterjuffen (56 jaar). Maar ook TBS op 58 zal onder druk komen te staan. ‘En dus moeten we weten wat de oorzaak is van de medische klachten want we moeten vermijden dat al die oudere leerkrachten massaal in de ziekteverzekering terecht komen', zegt Elchardus.

Daarom heeft Pascal Smet, de Vlaamse minister van Onderwijs (SP.A), een onderzoek naar de oorzaken van de klachten en van de vroegere uitstap bevolen.

Sinds september van dit schooljaar kunnen gepensioneerde leerkrachten wel weer opnieuw aan de slag in het onderwijs. Maar slechts weinigen maken daar gebruik van. Eind vorig jaar waren er 22 personeelsleden die na hun 65ste opnieuw in het onderwijs stapten. De helft van hen geeft les in het volwassenenonderwijs, slechts twee in het kleuter- en lager onderwijs.


DS, 13-02-2010 (Inge Ghijs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Voor ons, leerkrachten in spe betekent dit artikel werkzekerheid. Dus ik vind het best positief. Natuurlijk is het voor scholen, leerlingen het onderwijs in het algemeen een spijtige zaak.

Ik snap wel waarom mensen relatief snel uit het onderwijs willen stappen, want die job is echt wel niet te onderschatten. Het brengt heel wat stress mee. Waarom er meer lichamelijke klachten zijn en welke juist weet ik ook niet. Natuurlijk moet je wel veel rechtstaan en moet je vaak sleuren met zware boekentassen en heel wat extra materiaal. Maar dat heb je vaak zelf ook wel min of meer in de hand. Bovendien zijn er ook nog wel andere jobs die volgens mij lichamelijk een stuk zwaarder zijn. Ik denk dat het opgeven meer een mentale zaak is. Je hoort toch vaker van leerkrachten met depressies. Ligt dat aan de drukke, mondige kinderen of aan de leerkrachten die 'zwakker' worden? Ik zou het niet weten.

Ik denk persoonlijk dat oudere leerkrachten het sneller opgeven omdat je met kinderen bezig bent die samen met hun ouders steeds mondiger worden en omdat het onderwijs even snel mee-evolueert met de maatschappij.

Dat er veel leerkrachten te kort zijn, zou voor ons wel goed zijn als we afgestudeerd zijn. Zo maken we misschien wat meer kans om meteen werk te vinden. Maar dat we zo lang moeten werken is natuurlijk wat minder. Het zou natuurlijk ook leuk zijn als de hogescholen wat minder streng waren, dan zouden er meer studenten die voor leerkracht studeren hogere punten halen. Als meer studenten dit niveau aankunnen, zouden er niet zoveel opgeven. Maar dit is natuurlijk geen optie. Misschien moet dit beroep wat meer gepromoot worden. Ik denk niet dat leerkrachten zo'n vervelende job hebben.

Zoals de anderen al zeiden is deze boodschap voor ons, studenten secundair onderwijs, helemaal niet zo negatief. Natuurlijk willen we allemaal zo snel mogelijk aan een job geraken wanneer we afstuderen.
Ik vrees wel dat dit zowat het enige 'lichtpuntje' is dat je in dit artikel kan terugvinden. Te weinig leerkrachten, dat is toch wel een spijtige zaak voor het onderwijs in zijn geheel. Het is ook wel spijtig dat er zo veel leerkrachten vroegtijdig met pensioen gaan. Wanneer je jouw werk nog graag doet, dan zou dat juist een reden moeten zijn om zo lang mogelijk te werken! Wanneer je echt gedreven bent en leerlingen écht graag iets bijleert, dan ga je niet zo snel met pensioen. Natuurlijk, wanneer je wel tegen je zin gaat werken dan kan je er maar beter mee stoppen. Dit merk je als leerling ook heel snel. In het zesde middelbaar heb ik het zelf ondervonden. Wij hadden een leerkracht die duidelijk tegen haar zin haar laatste weken kwam werken. Dan hoop je als leerling dat je snel een andere leerkracht hebt!

Dit artikel is voor ons toch wel goed nieuws. Wij willen uiteraard snel aan werk geraken wanneer we zijn afgestudeerd. Dit is ook een extra motivatie om met deze opleiding verder te gaan omdat je toch werkzekerheid hebt. Dat we langer gaan moeten werken is misschien minder goed nieuws. Maar dat langer werken is niet enkel iets dat in het onderwijs wordt toegepast. De mensen gaan allemaal langer moeten gaan werken denk ik. Ik kijk er wel naar uit om 'officieel' voor de klas te staan en dan zien we wel hoe de toekomst als 'leerkracht zijn' loopt. Het tekort denk ik dat vooral te danken is aan de zware werkdruk, omdat het leerkracht zijn toch wel een beroep is dat onderschat wordt. Ook ikzelf dacht vroeger van 'amai leerkrachten die hebben veel vakantie en mooie uren' maar de tijd die je besteed om een les te maken slaagt ook wel een beetje tegen. Ook dat de leerlingen mondiger geworden zijn is misschien iets wat mensen afschrikt om leerkracht te worden. Maar ik ga er nog met volle moed tegenaan!!!