Leerlingen ‘met een handleiding’ en de leerkracht heeft die niet


Multiculturele klassen vormen een van de hoofdredenen waarom leerkrachten in het Antwerpse basisonderwijs afhaken. Ook mobiliteit en milieu spelen mee.


Voor zijn masterproef aan de afdeling Opleidings- en onderwijswetenschappen van de Universiteit Antwerpen onderzocht Steven De Clercq (34) waarom zoveel leerkrachten vroegtijdig hun baan opzeggen. In het basisonderwijs stroomt ongeveer vijftien procent van de leraren in een grootstedelijke context uit vóór ze vijf jaar in dienst zijn. In het secundair is dat zelfs dertig procent.

Tegelijk is er een groot tekort aan leerkrachten. Tegen 2020 moeten er in Antwerpen, voor alle netten, tweeduizend bijkomende leraren gevonden worden. Steven De Clercq is zelf al twaalf jaar leraar aan het Onze-Lieve-Vrouwecollege in Antwerpen.


Waarom geven zo veel leerkrachten hun job op?

‘Er is nooit één reden waarom ze er de brui aan geven. Het is veeleer een emmer die langzaam vol loopt en op de duur overloopt. De meest bepalende factor is de multiculturaliteit van ons huidig onderwijs. De leraars die ik heb geïnterviewd, geven aan dat ze geconfronteerd werden met een ongezonde mix van hoofdzakelijk allochtone leerlingen. Leerlingen “met een rugzak”, zoals een aantal onder hen het omschreef. Kinderen die al heel wat hebben meegemaakt en die een eigen handleiding nodig hebben. Alleen: die handleidingen zijn er niet en worden tijdens de opleiding ook niet aangereikt.’


De samenstelling van de schoolpopulatie is de voorbije tien jaar snel geëvolueerd.

‘Te snel ook voor heel wat oudere leerkrachten. Daardoor stromen oudere collega’s uit lang voor hun pensioenleeftijd. Hun lagere uitkering nemen ze er bij.’
‘De confrontatie met fysiek geweld en – in het geval van vrouwen – met een gebrek aan respect, is voor heel wat leraars confronterend. Net als het in aanraking komen met armoede. Ze zijn er niet tegen gewapend. De meeste leerkrachten komen uit de middenklasse en wonen in de rand van de stad. Stages inrichten, en dan vooral stages in een grootstedelijke context is daarom belangrijk. En ook meer aandacht voor diversiteit in de lerarenopleiding, in alle vakken.’


Leraren blijken wel racisten te zijn.

‘Neen, leraren zijn geen racisten. Ze vertrekken wel met een aantal vooroordelen, ingegeven door hun gebrek aan kennis van de multiculturaliteit. Die vooroordelen kunnen omgebogen worden in positieve zin. Maar ze kunnen ook versterkt worden. En dat leidt tot verdoken racisme, blijkt uit ons onderzoek.’


De hulp van collega’s en directies speelt een cruciale rol.

‘Het is daarom jammer dat mentor-uren, waarbij ervaren leraren jonge leerkrachten onder hun vleugels nemen, werden afgeschaft. Een van onze aanbevelingen is om die mentor-uren weer in te voeren.’


Les geven in Antwerpen brengt nog andere pijnpunten mee. De files bijvoorbeeld.

’De afstand van thuis naar het werk vormde een struikelblok bij meer dan de helft van de leerkrachten. Het dagelijkse fileleed komt daarbovenop, net als de parkeermoeilijkheden. Er is ook een ruimtelijke component: lawaaihinder, slechte luchtkwaliteit en een gebrek aan groen in de omgeving van de school, zodat je met je leerlingen amper buiten komt.’


DSAvond, 07-05-2015 (Wim Daeninck, Gazet van Antwerpen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB