Het donkere gat dat eetstoornissen heet

Sabine Peeters heeft ondervonden hoe hard mensen kunnen zijn voor tieners die niet voldoen aan het schoonheidsideaal. Ze weet ook dat jonge meisjes kunnen leren om daarmee om te gaan.

Ik ben een dikkerdje. Op bijna elke klasfoto was ik de zwaarste van de klas. Niet dat het me destijds zoveel deed. Ik liep vaak genoeg rond met vrienden om de arm en een smile tot achter mijn oren. Regerend als een koningin over de speelplaats. Van mijn billen kon je tafels bouwen, en ook dat maakte me als kind niet ongelukkig. Toch kwamen met de jaren ook de vraagtekens. Waarom zagen alle meisjes op de catwalk en reclameaffiches er eigenlijk allemaal hetzelfde uit? Waarom stonden magazines vol met de meest uiteenlopende diëten? En waarom werd Margriet Hermans toch altijd weer uitgelachen op tv? Veel vragen, nog meer verwarring.

Ik herkende me niet in alles wat me werd voorgeschoteld. Als ontwikkelende puber besloot ik dan maar dat slanke lichamen wel het summum van gezondheid en perfectie moesten zijn. Vanuit een aangeboren drang naar perfectie zou ik proberen om aan alle eisen van de maatschappij te voldoen: ik wilde slim zijn, rechtvaardig en geliefd, én ik wilde mooi worden gevonden. Niet dat ik mezelf ondertussen als ‘apart’ ervoer, maar mijn omgeving duidelijk wel, getuige de (onterechte) waarschuwingen van het toenmalige PMS en de constante dieettips van ‘goedbedoelende’ zielen. Ze lieten me stilaan toch geloven dat ik niet goed, niet perfect genoeg was.

De dieetindustrie
Ik twijfelde, wankelde en viel. In het donkere gat dat eetstoornissen heette. De daarop volgende vijftien jaar heb ik alles geprobeerd om wel perfect te zijn, om door iedereen goed genoeg te worden gevonden. Falen was geen optie. Ik zocht mijn heil in obsessief diëten en sporten, in overeten en purgeren. Ik nam mijn toevlucht tot enorm schadelijke dieetproducten. Mijn lijf was kapot. Ik zag er, volgens het schoonheidsideaal, fantastisch uit, maar vanbinnen bleef er niet veel ‘Sabine’ meer over. Die tijd is nu – gelukkig – voorbij en mijn lichaam heeft zich grotendeels hersteld. De wijzer staat zelfs hoger dan voor de start van mijn ‘dieetperiode’, maar dat deert me niet. Ik ben eindelijk opnieuw gezond, mét mijn 92 kilo.

Ik besef heel goed dat mijn verhaal extreem is. Gelukkig maar, ik wens niemand dezelfde pijn en onzekerheid toe. Maar laat het alsjeblief wel een illustratie zijn van hoe kwetsbaar het lichaamsbeeld van een tiener is. De puberteit, dat zijn jaren waarin je beelden en gedragingen uit je omgeving volop absorbeert. Je persoonlijkheid en zelfbeeld zijn in volle opbouw, en daar heeft die omgeving een ontzettend grote invloed op.

Die omgeving kan positieve ervaringen creëren. Door de diversiteit aan lichaamsvormen te tonen. Door gezondheid voorop te stellen en niet esthetiek. Door jongeren kritisch te leren zijn voor de dieetindustrie, die lééft van onzekerheden. Door kleding en make-up te zien als een vorm van versiering en uitdrukking, in plaats van een manier om jezelf te verstoppen. Door élke vorm van pesten en shamen aan de kaak te stellen. Door als voorbeeldfiguren te fungeren en het eigen lichaam als volwaardig te beschouwen.

Lelijke opmerkingen
Het is helaas jammer om te zien dat zowel kinderen als volwassen elkaar soms liever ontmoedigen dan aanmoedigen. Liever druk opleggen in plaats van te valideren. Dat kan pijnlijke gevolgen hebben, met name voor pubers. Ze kiezen ervoor om zich terug te trekken uit de omgeving, of net het omgekeerde: ze gaan op een verkrampte manier op zoek naar erkenning en aandacht. Als gevolg van fat shaming nemen ze hun toevlucht tot onnodige en vooral ongezonde diëten. Ze ontwikkelen een aanleg voor verslavingen of kiezen consequent voor foute relaties.

Zelf heb ik gaandeweg moeten leren om lelijke opmerkingen over mijn dik-zijn achter me te laten. Daarbij heb ik enkele ferme beslissingen genomen. Ik zou eerst en vooral zélf zo veel mogelijk opkomen voor hen die gepest of lastiggevallen werden. Ik zou me scholen in de thematiek van het ‘lichaamsbeeld’ en mijn enthousiasme delen via lezingen, een boek, sociale media en een nationale ‘Lief voor mijn Lijf’-campagne met de Gezinsbond. En ik zou hen die niet willen inbinden, mentaal opzijschuiven: hun woorden wegkaatsen met een killer smile in de overtuiging dat ik wel ‘waardig’ ben. Dat ik, net zoals iedereen, hier mag wezen, respect mag vragen en de kans mag krijgen om volwaardig mee te draaien in onze maatschappij. Zonder me eindeloos te moeten verantwoorden voor de ruimte die mijn lichaam inneemt. Gelukkig is mijn persoonlijkheid ondertussen nog groter dan mijn lichaam.


Bron: De Standaard, 3 november 2017
http://www.standaard.be/cnt/dmf20171102_03166764

Eigen mening:
Ik vind dit een zeer mooi opiniestuk; blij te horen dat, na een helse strijd van 15 jaar, alles toch goed gekomen is voor Sabine. Vandaag de dag krijgen steeds meer jongeren te kampen met eetproblemen. Deze worden soms door de maatschappij “versterkt” doordat het een ideaalbeeld laat uitschijnen; een beeld waaraan je als man/vrouw lijkt te moeten “voldoen”.

Zo moet je in de krantenwinkel eens door een “vrouwenblad” bladeren: “15 tips om slank en gezond door het leven te gaan”, “hoe *naam bekende persoon* haar halve lichaamsgewicht verloor”, “how to love yourself; 5 tips”, “recept van de week: taart op grootmoederswijze", …

Ik veronderstel dat tieners zeer vatbaar kunnen zijn voor deze (tegenstrijdige?) boodschappen vanuit de media/samenleving. Het is dan ook, naar mijn mening, een must om meer te focussen op de mentale gezondheid van jongeren; “gezonde geest in een gezond lichaam”.