We putten de aarde sneller uit dan we dachten


Als iedereen zoals de Vlaming zou leven, zijn er meer dan vijf aardbollen nodig. Dat blijkt uit een tweede, verfijnde berekening van onze ecologische voetafdruk. Conclusie: we putten de aarde veel sneller uit dan we dachten. En we zijn een pak gulziger dan onze buurlanden.


In 2010 berekende de milieuorganisatie Ecolife voor het eerst de ecologische voetafdruk van de Vlaming. Dat is de bruikbare oppervlakte die nodig is om te voorzien in de behoeften van een persoon. Dat was toen gemiddeld 6,3 hectare.

Dit jaar deed Ecolife, op vraag van de Vlaamse overheid, die studie nog eens over. Wat blijkt? Onze ecologische voetafdruk bedraagt geen 6,3 hectare maar ligt rond de 9 hectare, 40 procent meer dus. Volgens Ecolife, dat samenwerkt met het netwerk Global Footprint Network, komt dat omdat de berekeningswijzen steeds verfijnder worden – en zo steeds beter de werkelijkheid benaderen.

Ter vergelijking: de Walen leven op veel minder grote voet, zij hebben rond de 6 hectare per persoon nodig. Het gemiddelde voor heel België is 7,6 hectare. De capaciteit voor de hele wereldbevolking wordt geraamd op 1,8 hectare. Vertaald: als iedereen zou consumeren als de Vlaming, dan zouden er meer dan vijf aardbollen nodig zijn (in plaats van drie, zoals eerst gedacht). ‘Een ecologische voetafdruk van 9 hectare is misschien een overschatting, maar het klopt in elk geval dat we het als Vlamingen veel slechter doen dan we eerst dachten’, zegt Stijn Bruers, die voor Ecolife aan het rekenen sloeg.

Sterker: België doet het ook veel slechter dan zijn directe buurlanden. Fransen hebben een ecologische voetafdruk van 5,2 hectare, Duitsers van 6,1 hectare, Nederlanders van 6,7 hectare en Britten van 5,9 hectare. Ecolife maakte deze vergelijking voor het eerst en op basis van dezelfde methode. Conclusie: ‘We consumeren fundamenteel anders’, zegt Bruers.

Het energieverbruik van gezinnen en het wegverkeer zijn de grootste boosdoeners: onze gebouwen zijn gemiddeld ouder, waardoor we meer moeten stoken, en we rijden alleen in onze auto naar het werk, bovendien meer op diesel. Die factoren samen zouden 18 procent van het verschil tussen de Belgische voetafdruk en die van onze buurlanden verklaren.

‘Maar er zijn nog andere factoren waarvan we zelf opkeken dat ze zo’n grote impact hebben’, zegt Stijn Bruers. Plantaardige oliën, bijvoorbeeld. ‘We eten niet alleen veel dierlijke vetten, we consumeren ook tal van plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie, palmolie, raapzaad... Voor een liter plantaardige olie zijn er veel olijfboomgaarden nodig. De ecologische voetafdruk van een liter is hoog. In het eindoordeel weegt dit zwaar door.’

‘Eigenlijk is dit een makkelijk verhaal’, zegt Bruers. ‘Onze gezondheid en onze ecologische voetafdruk gaan hand in hand. Het is niet gezond om veel dierlijke vetten of plantaardige oliën te nemen, we moeten dat verminderen en meer groenten en fruit eten. Dat is ook goed voor de planeet.’

Ook onze visconsumptie is problematisch. Niet dat we veel meer vis eten dan in onze buurlanden, we eten wel meer vis met een hoge ecologische voetafdruk.

Bruers: ‘Het gaat bijvoorbeeld om tonijn, die helemaal bovenaan in de voedselketen staat en dus veel basisvoedsel uit de zee nodig heeft om te overleven. Ook koolvis en kabeljauw zijn slecht.’


Vele kleintjes maken grote

Als de herberekening van Ecolife iets duidelijk maakt, dan is het dat we met z’n allen dringend een paar versnellingen hoger moeten schakelen om onze voetafdruk naar beneden te krijgen. Bruers: ‘Het beleid heeft altijd gefocust op grote pijlers zoals transport en energie. Dat volstaat niet meer. We moeten werken op die punten waarvan we tot nu toe niet eens beseften dat ze een grote impact op de planeet hebben. Het ligt gevoelig, ik weet het, maar we moeten onze eetgewoonten in vraag stellen. Waarom geen zeewier eten in plaats van tonijn? Het zou ook beter zijn om meer thee te drinken, in plaats van koffie, want koffieplantages vragen enorm veel water. Er zijn initiatieven, zoals veggiedag, maar het is allemaal nog te weinig.’


DS, 12-06-2014 (Yves Delepeleire)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB