The Bronx aan de Noordzee


BART AERTS hekelt hoe verschillende geweldincidenten op één hoop worden gegooid, gewoon omdat ze zich allemaal in Oostende voordeden. Hij roept op tot een serene analyse en waarschuwt voor populistische stemmingmakerij.


Na een opvallende reeks geweldincidenten in Oostende is de drang om verklaringen te zoeken, verbanden te leggen en te duiden voor alle media groot. 'Kuststad al sinds 2007 opgeschrikt door moorden en geweld', bloklettert Het Laatste Nieuws op 20 augustus. Wat volgt is een opsomming van de zware criminaliteit waarmee Oostende sinds de zomer van 2006 mee te kampen kreeg: een familiedrama, een aangespoeld babylijkje, een steekpartij, een vechtpartij met dodelijke afloop,… passeren de revue. Stuk voor stuk hallucinante verhalen die uit een apocalyptische film lijken te komen, schrijft de krant.

In een poging om een reeks van drie keer gratuit geweld te verklaren gooien ze erg uiteenlopende misdrijven op één hoop. Je kan uiteraard enkele gevallen van geweld zonder enige duidelijke aanleiding op een rij zetten onder de noemer 'zinloos geweld'. En je daarbij afvragen hoe het komt dat zo'n incidenten zich in dezelfde stad voordoen. Maar een amalgaam maken van allerlei vormen van criminaliteit? Het blijft onduidelijk wat daarvan de bedoeling is. We mogen Het Laatste Nieuws er toch niet van verdenken dat ze aan desinformatie willen doen?

Wie op zoek wil gaan naar oorzaken, probeert de juiste analyse te maken. En wie kan beter de vinger op de wonde leggen als het over Oostende gaat? Juist, Jean-Marie Dedecker, keizer van de Koningin der Badsteden in het diepst van z'n gedachten. 'Het probleem van de grote groepen uit het Oostblok en de illegalen is hier jarenlang niet aangepakt, de gevolgen zien we nu', poneert Dedecker.

Toch even de feiten in een juiste context plaatsen. Alle recente geweldincidenten in Oostende zijn gepleegd door geboren en getogen Oostendenaars. Wat Dedecker doet, is flirten met de grens van het racisme om populistisch te scoren op de kap van slachtoffers. En voor de krant was het meegenomen: met één oneliner van Dedecker hadden ze meteen het hele probleem geduid. Klopt het niet dan klinkt het wel goed, is hier het spijtige adagium. Bovendien pakt Oostende het probleem van de illegalen wél aan. De voorbije maanden is Oostende bij momenten overspoeld door illegale gelukszoekers. Hun aanwezigheid in de stad was een onderdeel van het straatbeeld geworden. Tot de razzia's van de lokale politie en de scheepvaartpolitie dagelijkse kost werden. Het is soms dweilen met de kraan open, maar zeggen dat ze het probleem van de illegalen niet aanpakken, is opnieuw surfen op een golf van poujadisme.

Oostende geeft natuurlijk wel zelf de indruk dat er veel meer aan de hand is dan zo maar een toevallige samenloop van omstandigheden. Veiligheidsexpert Brice De Ruyver moet nu in opdracht van de stad uitzoeken wat er misloopt en hoe ze de spiraal van agressie kunnen stoppen. De Ruyver zegt vooral 'dat het probleem eerst juist in kaart moet worden gebracht'.

Maak eens de lijst van vergelijkbare incidenten voor pakweg Antwerpen, Kortrijk en Luik. Ook die steden krijgen te maken met weerzinwekkende criminaliteit. Oostende is met z'n bijna 70.000 inwoners kleiner, dat is juist. Maar tijdens de zomer stijgt het aantal 'inwoners' door een toevloed aan toeristen tot 300.000.

Intussen woon ik zelf zo'n twee jaar in Oostende. Aangespoeld. Lang genoeg om te weten dat het hier niet 'The Bronx aan de Noordzee' is. Niet alleen bericht ik over de stad als journalist, ik leef er. En ja, Oostende heeft een beruchte uitgaansbuurt. Al sinds jaar en dag. Alcohol, drugs en geweld zijn er vaste ingrediënten van een soms gevaarlijke cocktail. Net zoals dat het geval is in de uitgaansbuurten van alle grote steden. Maar Oostende telt ook gezellige cafés waar je op je gemak kunt uitgaan zonder je daarbij onveilig te voelen.

De politie kent de buurt als geen ander. Toen Kenzo Van Cauwenberghe een skateboard tegen z'n hoofd kreeg, waren er in het stadscentrum acht (!) politiepatrouilles op pad. De daders waren dan ook snel opgepakt. Net als na de vorige incidenten trouwens. Wie stelt dat de politie dat soort agressie altijd moet kunnen voorkomen, draait de bevolking een rad voor de ogen. Zoiets is onmogelijk. En een agent op iedere straathoek - ja, het is een huizenhoog cliché -, dat is toch ook niet realistisch?

Oostende heeft een probleem. Iedereen beseft dat. Maar laat nu eerst de specialist z'n werk doen. Hij probeert de situatie sereen te analyseren. Zullen de maatregelen gebaseerd op de studie van De Ruyver al het geweld uit de wereld helpen? Uiteraard niet. Maar liever wachten op zijn conclusies en aanbevelingen dan met turbotaal een 'journalistieke' analyse maken die kant noch wal raakt.

Bart Aerts is criminoloog, zelfstandig journalist en Oostendenaar


DS, 21-08-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Sidder en beef, tuig van Oostende


Uitzonderlijke situaties vragen om uitzonderlijke maatregelen. In Oostende deinzen ze er niet voor terug. Het was deze week al de derde keer in anderhalf jaar tijd dat de koningin der badsteden getroffen werd door zinloos geweld.


'Bijzonder jammer', vond burgemeester Jean Vandecasteele (SP.A) in het VRT-Journaal, 'dat dit midden in het seizoen gebeurt'. Dat kon iets beter worden geformuleerd. In zijn woorden schemerde namelijk door dat er wat hem betreft buiten het toeristische seizoen naar hartelust zinloos op los kan worden getimmerd. Dat was natuurlijk niet wat de man bedoelde, laten we wel wezen. Ook in het laagseizoen, als de noordenwind tegen de dijk beukt en de stranden verlaten zijn, als de terrasjes al lang weer zijn opgekraamd en de middenstand welhaast een winterslaap houdt, zelfs dan kunnen ze in Oostende beslist geen zinloos geweld gebruiken.

Schepen Hilde Veulemans bevestigde dat: 'Dit kan niet meer. Dit moet veranderen. We gaan ervoor vechten desnoods'. Vastberaden woorden, al kon de moedwillig slechte verstaander onthouden dat het schepencollege overwoog om er nu zelf met honkbalknuppel en knipmes op uit te trekken om verhaal te halen bij het schorremorrie. Laten we ernstig blijven.

Als politiepatrouilles en veiligheidscamera's niet meer volstaan om het imago van Oostende als aantrekkelijke badstad te verzekeren, dan moet er worden overgegaan tot de ultieme afschrikking. Meer dan ooit leeft immers het besef dat zachte heelmeesters stinkende wonden maken. Toen het Oostendse schepencollege maandag zijn beslissing bekendmaakte om een veiligheidsexpert aan te trekken, slaakte de bevolking dan ook een zucht van verlichting. Nog diezelfde avond liepen de winkelstraten weer vol en schoten de hotelboekingen met liefst veertien procent de hoogte in, en dat ondanks ronduit sombere weersvoorspellingen van hagelbuien en mogelijk vroege sneeuw. Was het echt waar wat ze op radio en tv hadden verteld? Het was waar: Brice De Ruyver komt naar Oostende.

Overal waar hij komt, wordt de crimi-prof uit Gent voorafgesneld door zijn reputatie. Hij was het toch die als adviseur van Guy Verhofstadt zowat in zijn eentje de politiehervorming in goede banen leidde? Rijkswachters allemaal hun snor af, lokale politie een nieuwe kepi: dat waren zijn ideeën. Geen parlementaire onderzoekscommissie of hij zat erin. Geen ministerie of hij adviseerde het: Binnen- en Buitenlandse Zaken, Justitie, Wetenschapsbeleid, Ontwikkelingssamenwerking, tot en met Sport en Cultuur: er wordt daar op die kabinetten geen beslissing genomen, geen paperclip gekocht of bureau verschoven zonder dat De Ruyver erin wordt gekend.

Talloos zijn de criminele disciplines waarvan we als gewone burger gewoonweg het bestaan niet zouden kennen als de professor ons er via de media niet geregeld op attendeerde. In één moeite door legt hij ook uit hoe we er weer vanaf kunnen komen.

Vermogenscriminaliteit door rondtrekkende dadergroepen, De Ruyver weet over wie het gaat en waar ze wonen. Nigeriaanse mensenhandel? Hij kan u haarfijn vertellen hoe, waar en wanneer het gebeurt en hoeveel het moet kosten. Een fiets gestolen in het station van Gent-Dampoort? De Ruyver komt naar de studio van Terzake en demonstreert hoe je met een tandenstoker een hoefijzerslot forceert. De dag nadien zit hij alweer in de studio van Terzake, dit keer om uit te leggen wat de beste is: de Super Maroc of de Libanese rode.

Hormonenzwendel, witwaspraktijken, prostitutie, de professor kent er alle knepen van. In die mate zelfs dat sommigen zich afvragen hoe De Ruyver aan al die informatie komt en of hij misschien niet zelf deel uitmaakt van het criminele milieu. Dat is overdreven, althans we kunnen daar nergens bevestiging van krijgen. Hooguit kan hij geassocieerd worden met het milieu van Oostendenaar Johan Vande Lanotte. Erg genoeg.

De aangekondigde komst naar de kust van de professor werpt al onmiddellijk vruchten af. De Ruyver ziet namelijk in één oogopslag wat iedereen al een tijdje vermoedde, maar niet wist te duiden, laat staan tot zijn verantwoordelijkheid te rekenen: dat het in Oostende wemelt van de marginalen, junkies, hangjongeren en Oost-Europees tuig. Als in de Langestraat je gezicht niet uitgeblutst wordt door een Tsjetsjeen, of je broek wordt in het Maria-Hendrikapark niet in brand gestoken door een illegaal, dan loop je nog altijd kans om ter hoogte van het casino met een skateboard te worden bewerkt door een autochtoon. Weliswaar eentje die 'voorheen al in contact kwam met de politie voor drugsgerelateerde zaken'. Vooral na zonsondergang is de kans in de Koningin der Badsteden niet verwaarloosbaar dat je in contact komt met wat wordt genoemd 'mensen die buiten het sociale vangnet vallen'. Gelukkig liggen de meeste serieuze mensen dan al in hun bed.

Brice De Ruyver zal nu eerst een haarfijne analyse maken van het Oostendse veiligheidsklimaat. Haarfijne analyses zijn altijd de beste. In afwachting suggereert de hoogleraar alvast een paar mogelijke oplossingen voor het probleem: een betere begeleiding van de straathoekwerkers en meer ondersteuning voor het OCMW. Een siddering trekt door het criminele milieu. De eerste bandieten snellen inmiddels gillend van de schrik de stad uit.

Prachtig toch, dat zilver voor de meisjes van de 4X100. Als we verder abstractie maken van het aantal behaalde medailles waren de Olympische Spelen voor ons land bijlange geen tegenvaller. Integendeel. Mochten onze Rode Duivels niet zijn afgedroogd door Nigeria en indien ze nadien nog eens gewonnen hadden tegen Argentinië, dan mochten we Peking zelfs een ongezien succes noemen: élf gouden medailles. Althans, volgens Yves Leterme die een variant van deze rekenmethode ook toepast om zijn eigen verrichtingen in de politiek te meten. Dat wordt nog lachen in september met die begroting.

De premier heeft het anders geweldig naar zijn zin gehad in Peking. Hij kon er zich naar hartelust tegen diverse atleten aanschurken en kreeg zelfs de kans om zich uit te leven als sportjournalist, naar eigen zeggen een vak dat hem wellicht beter ligt dan de politiek. Al loopt ook dat niet zo'n vaart. De bedoeling was dat Leterme dagelijks een stukje zou schrijven voor Het Laatste Nieuws, maar de krant bedankte hem al na één bijdrage voor de moeite. Het moet toch altijd nog een béétje ergens op gelijken.

Als er tijdens de Belgische olympische campagne een minpuntje kon worden opgetekend, dan moet het wel de voortijdige terugkeer zijn van een paar landgenoten: voetballer Vincent Kompany en verslaggever Tom Coninx. Beiden maakten dezelfde inschattingsfout: ze vergaten eventjes wie hun loon betaalt, respectievelijk HSV Hamburg en de VRT. Beiden werden in Peking ook door hun entourage in de steek gelaten: Kompany in de rug gestoken door de KBVB met voorop de immer onnozel grinnikende bondsvoorzitter De Keersmaecker, Coninx verklikt en zonder proces publiek veroordeeld door zijn collega's.

Officieel heet het dat Coninx in Peking bijkluste voor FM Brussel, maar de echte reden is dat hij niet genoeg transpireerde. Van een VRT-sportjournalist wordt immers verwacht dat hij zich enkel in het zweet des aanschijns bij de kijker of luisteraar aandient. Okselvijvers, eelt op de lippen, wallen onder de ogen willen we zien. Talent, indien aanwezig, moet te allen tijde ondergeschikt blijven aan overgave. Aan dat laatste ontbreekt het bij Coninx. Hij presenteert door het jaar wekelijks een handvol radio- en tv-programma's, en hij doet dat zeer naar behoren, maar de flair waarmee is storend. Wat? Ronduit arrogant is het. Pek en veren voor die man.

Van iemand als Michel Wuyts is bijvoorbeeld bekend dat hij tijdens zijn presentatiemarathons desnoods een lege colafles tussen zijn knieën knelt om zo een sanitaire stop te kunnen overslaan. Zo hebben we ze graag: hardwerkende Vlamingen, dankbare dwangarbeiders, noeste wroeters. Zweet, stof en modder is onze regel. Het is niet toevallig dat een van de meest bevredigende Belgische sportprestaties in China werd geleverd door een paard.


DS, 23-08-2008 (Jo Van Damme)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB