Warme winterweer ontregelt natuur

Wie 's ochtends zijn raam openzet, kan hier en daar al enkele vogels horen fluiten en bloemen zien bloeien. De lente lijkt in het land te zijn, en dat begin januari. ‘De natuur is helemaal in de war', zei Patrick Meire, hoogleraar biologie aan de Universiteit Antwerpen, vrijdag op Radio 1.

Patrick Meire is ongerust. ‘December was de natste decembermaand ooit; er viel dubbel zoveel neerslag als normaal. De laatste tien dagen van het jaar waren eveneens de warmste ooit, het was gemiddeld vijf graden warmer dan anders', vertelde hij vrijdag in De Ochtend op Radio 1. ‘Wat nu aan het gebeuren is, is zeer merkwaardig. Het is abnormaal warm en nat.' En het ziet er niet naar uit dat de weersomstandigheden er de komende weken anders gaan uitzien.

De gevolgen zijn zeer duidelijk zichtbaar. ‘De natuur reageert snel op de abnormaal hoge temperaturen. Dieren komen uit hun winterslaap, planten staan al in bloei, er worden al insecten en egeltjes gespot,... Allemaal veel vroeger dan normaal. De natuur is helemaal in de war.'

Ontregelde processen

Op zich lijkt het niet zo erg dat de lente wat vroeger komt opzetten, maar Meire heeft het over belangrijke gevolgen. ‘In de natuur zijn verschillende processen op elkaar afgestemd. Zo komen de jongen van vogels uit wanneer het voedselaanbod maximaal is. Nu zal dat hoogstwaarschijnlijk voor de piek gebeuren. De processen die normaal gesynchroniseerd verlopen, zijn nu ontregeld. Dat is een groot probleem.'

Het is ook niet helemaal zeker dat het zo warm blijft. ‘We merken de laatste jaren dat we met grotere extremen te maken hebben als het over het weer gaat. Vorig jaar kregen we bijvoorbeeld in februari nog af te rekenen met een vriesperiode, waardoor heel wat voorjaarsbloemen kapot gingen. Als dat nu opnieuw gebeurt, zullen veel dieren en planten het niet overleven.'

Vijf voor twaalf

Ondanks de extremen op korte termijn, evolueert de aarde naar een warmer klimaat met drogere zomers en nattere winters. ‘Die klimaatwijziging is een bijzonder belangrijk probleem,' aldus Meire, ‘omdat het veel sneller gaat dan verwacht. De natuur kan zich niet zo snel aanpassen aan die veranderingen. Dat zien we nu bijvoorbeeld al in Amerika, waar de droogte dit jaar grote schade aanrichtte.'

De warmere temperaturen, die onder meer veroorzaakt worden door de uitstoot van broeikasgassen, zijn echter maar een van de factoren die invloed hebben op de biodiversiteit. ‘We moeten ook de vervuiling in rekening brengen, net als de ontbossing op grote schaal, waarmee we de natuurlijke habitat drastisch verkleinen. Als we niets ondernemen, zal de helft van de plant- en diersoorten uitgestorven zijn tegen het einde van de eeuw.'

Meire dringt aan op onmiddellijke actie. ‘De mens is afhankelijk van de natuur en de ecosystemen die we nu aan het ontregelen zijn. Het proces is niet onomkeerbaar, maar we moeten nu wat ondernemen.' Volgens hem moeten we de klimaatwijziging ook zien als een kans. ‘Het is een mogelijkheid om heel innovatief werk te verrichten op vlak van duurzame energie, en op die manier een veel duurzamere economie op te bouwen. We moeten die kans met beide handen grijpen.'

Bron: De Standaard, 4-01-2013 (tki)

Commentaar: De natuur is belangrijk en we moeten er iets aan doen. Maar hoelang zijn de mensen dit nu al aan het zeggen en hoeveel is er reeds veranderd? Er zijn zeker en vast al dingen aan het veranderen en men probeert steeds dingen uit te vinden die beter zijn voor het milieu. Maar deze zijn ook vaak duurder dan de schadelijke zaken. In tijden van economische crisis zijn mensen minder bezig met het klimaat. Ze kopen liever iets dat even goed werkt en goedkoper is dan iets dat beter is voor het milieu. Misschien moet er eens nagedacht worden over het verbieden en dus verplichten van enkele dingen. Stel er komt een energiezuinige en natuurvriendelijke lamp op de markt, dan moeten er ergens regels komen dat enkel deze nog mogen verkocht worden. Met de tijd zal dus iedereen verplicht zijn ook zo'n lamp aan te schaffen. Dit kan misschien duur oplopen maar de prijs moet zo veel mogelijk gedrukt worden. En ze moeten er voor zorgen dat het betaalbaar blijft.