Kan alzheimer of parkinson ontdekt worden aan de manier waarop de penseelstreken van kunstenaars veranderen in de loop der jaren? Volgens een recent onderzoek wel, al worden er ook vraagtekens geplaatst bij de gebruikte methode.

n het onderzoek van Universiteit van Liverpool en de Maynooth University in Ierland kruisen wetenschap en kunst elkaar. De onderzoekers analyseerden meer dan 2.000 kunstwerken van zeven befaamde schilders.

Onder die zeven kunstenaars zitten niet de minste namen. Zo werden onder andere de penseelstreken van Salvador Dali, Willem De Kooning, Pablo Picasso en Claude Monet geanalyseerd. Van Dali en De Kooning is geweten dat ze aan respectievelijk de ziekte van Parkinson en de ziekte Alzheimer leden, de twee andere hadden geen degeneratieve ziekte.

Veranderingen in schilderpatronen

Wat bleek? De eerste subtiele hinten van een cognitieve aftakeling konden al waargenomen worden jaren voordat de diagnose gesteld werd. Een wiskundige analyse - de zogenoemde fractal pattern analysis - ontleed de onderliggende patronen van de schilderijen.

Bij de kunstenaars die aan een degeneratieve ziekte leden, veranderde de complexiteit van de structuren naarmate ze ouder werden. Bij de schilders die niet aan parkinson of alzheimer leden, werden geen veranderingen waargenomen.

Het besluit luidde dan ook dat - hoewel de diagnose vaak jaren later gesteld werd - er toch al subtiele veranderingen op te merken waren in de structuur van de werken en de manier waarop ze schilderen.

Vraagtekens bij het onderzoek

Er kunnen wel vraagtekens bij het onderzoek geplaatst worden. Niet alleen is het aantal kunstenaars dat onderzocht werd beperkt, Rik Vandenberghe, professor neurologie aan het universitair ziekenhuis Gasthuisberg, zegt dat de gebruikte wiskundige techniek ook omstreden is.

Toch verwijst Vandenberghe het onderzoek niet linea recta naar de prullenmand. Volgens hem is het principe namelijk heel belangrijk. "Het is vergelijkbaar wat mensen ons soms vertellen wanneer iemand in hun omgeving de diagnose van alzheimer krijgt. Dan zeggen ze: "Jaren geleden hebben we al wat dingen opgemerkt, toen dachten we dat dat normaal was, maar nu -achteraf bekeken- was het misschien toch een eerste teken.""

"Kunstenaars bouwen daarenboven - in tegenstelling tot vele andere mensen - een werk op, dat men achteraf kan analyseren, hetzij in schrift, hetzij in kunst. Bij schrijvers of bij schilders heeft men zo een heel spoor van hun voorbije leven van werk dat ze geproduceerd hebben. Dat kan je dan op een objectieve manier herbekijken."

Verschil tussen schrijvers en schilders

Het onderzoek naar veranderingen door alzheimer of parkinson bij schrijvers is niet alleen meer gekend, maar ook overtuigender. "Bij schilders kan er soms een vrij radicale verandering in schilderstijl plaatsvinden. Achteraf kan men dan zeggen: "Misschien was het een eerste teken van aftakeling". Maar evenzeer kan het gewoon een stijlverandering of fase zijn in de ontwikkeling van de artiest."

"Bij schrijvers ligt dat anders. De veranderingen die men vaststelt, zijn meestal veranderingen die te maken hebben met een verarming van de taal. Dat is een iets objectievere achteruitgang van een artistieke vaardigheid, waarbij men dan bijvoorbeeld vaststelt dat de rijkdom van de woordenschat die de schrijver gebruikt eigenlijk jaren voordat de diagnose gesteld is, al achteruit gaat."

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/c...nsten/1.2856374
29/12/2016

Eigen mening: Als de resultaten van dit onderzoek blijken te kloppen, kan dat volgens mij een enorme stap voorwaarts zijn in het onderzoek naar alzheimer en parkinson. In het artikel staat echter dat er getwijfeld wordt aan de betrouwbaarheid van het onderzoek doordat er maar een heel beperkt aantal mensen werd onderzocht en de wiskundige methode die gebruikt werd ook omstreden is. Toch vind ik het opvallend dat de onderzoekers enkel veranderingen in manier van schilderen ontdekten bij de schilders die leden aan een degeneratieve ziekte. Ik vind dan ook dat deze piste verder moet gevolgd worden en men dit soort van onderzoek op grotere schaal moet uitvoeren. Alzheimer en parkinson zijn op dit moment ziektes die niet behandeld kunnen worden. Wanneer men echter jaren op voorhand al kan voorspellen dat een persoon een van deze ziektes zal krijgen, kan er misschien ook een behandeling gevonden worden die de ziektes vertraagt of zelfs voorkomt.