Ooit worden we allemaal single


De ouders van Selma Fransen kozen voor stabiliteit en zekerheid. Zijzelf leidt, net als veel generatiegenoten, een leven van ontworteling en flexibiliteit. Het beleid hinkt achterop.


Mijn ouders waren bijna 30 aan het einde van de jaren 80. Ze hadden een koophuis in de regio waar ze opgroeiden, een eerste kind en ze waren al enkele jaren getrouwd. Mijn vader werkte al jaren bij hetzelfde bedrijf en doet dat vandaag nog steeds.

Vergelijk dat met mijn levensloop. Ik ben nu bijna 30 en heb een cv dat bestaat uit stapelbanen en freelanceprojecten. Terwijl mijn moeder thuisbleef, werk ik al bijna een decennium voltijds. Ik woon in een ander land dan het land waar ik opgroeide. Ik woonde samen met huisgenoten en partners en woon inmiddels weer alleen. Terwijl stabiliteit en zekerheid de belangrijkste kenmerken van de tijd van mijn ouders waren, zijn die van mijn tijd ontworteling en flexibiliteit. Mijn situatie is niet de nieuwe norm, maar ik behoor wel tot een groeiende groep die van het standaardplaatje afwijkt. In de afgelopen decennia is het huwelijk optioneel geworden, wonen meer mensen alleen dan ooit tevoren, wonen meer mensen ongehuwd samen, trouwen we later en minder vaak en gaan we vaker dan ooit uit elkaar.

Het slechte nieuws voor mensen als ik is dat het beleid zich traag aanpast aan de realiteit van onze veranderende liefdeslevens. Het goede nieuws is dat er praktische oplossingen bestaan voor veel van de problemen waar we voor staan.


Meegaan met de tijd

Waar vindt het toenemende aantal jonge singles, gescheiden mensen en weduwen bijvoorbeeld betaalbaar onderdak en betaalbare zorg? Kleinere woonruimtes realiseren is een deel van de oplossing. Het kan creatiever. Neem Färdknäppen, een woonfaciliteit in Stockholm voor eenpersoonshuishoudens van mensen ouder dan 40 jaar, waar bewoners onder meer een bibliotheek en een eetzaal delen. Of de Nederlandse studenten die woonruimte delen met ouderen in een woon- en zorgcentrum. Zulke initiatieven maken wonen betaalbaar en gaan vereenzaming tegen.

Als single besteed ik heel wat meer dan de helft van mijn inkomen aan huur, maar bovenal maak ik me zorgen over vereenzaming, mocht ik een alleenstaande oudere worden. Want laten we eerlijk zijn: leven als happy single is gemakkelijker voor gezonde dertigers dan voor zeventigers met een slinkende vriendenkring en fysieke beperkingen. Ik vind die sociale woonconcepten geen gek idee.

Dan is er de erkenning van vriendschappen. In situaties waarin koppels op hun partner terugvallen, kijken singles vaak naar hun vrienden. De enige keer dat mijn singlestatus een probleem bleek, was toen ik plots in het ziekenhuis belandde. Mijn vrienden waren behulpzaam, maar ik kon uiteraard niet verwachten dat ze vijf dagen vrijaf zouden nemen om mij te helpen. Het betekent dat je als single in je netwerken moet investeren, maar ook hier kan het beleid een handje helpen. Het is nog niet mogelijk om je beste vrienden wettelijk als familie te beschouwen en tegen dezelfde voorwaarden in je testament op te nemen. Zorgverlof kun je enkel opnemen als je partner ziek is, maar niet als je beste vriend zorg nodig heeft. Dat kan anders.

Een andere praktische oplossing is een ‘singletoets’ wanneer overheden beslissingen nemen. Omdat er nog steeds wordt aangenomen dat een gemiddeld Vlaams gezin bestaat uit twee ouders en twee kinderen, betalen alleenstaanden onevenredig veel voor de nieuwe waterfactuur en Turteltaks. Sterker, Belgische alleenstaanden zonder kinderen betalen meer belasting dan bijna wie dan ook ter wereld. Dat moet anders, als we willen voorkomen dat meer mensen onder de armoedegrens zakken.

Die scheefgegroeide situatie kan alleen veranderen als overheden meegaan met de tijd, maar ook wijzelf moeten onze perceptie over single zijn bijstellen en mee nadenken over oplossingen. Alleen wonen wordt vaak nog met achterdocht en als een randfenomeen bekeken, terwijl bijna iedereen in zijn leven voor korte of lange tijd alleen zal wonen. Er zijn allerlei redenen waarom mensen (weer) single zijn. Omdat we door toegenomen flexibiliteit en mobiliteit vaker verhuizen voor ons werk of om een andere reden een relatie beëindigen. Omdat vrouwen ouder worden dan mannen en vrouwen in een heteroseksuele relatie vaak hun man overleven. Omdat we vaker scheiden. De kans is groot dat we, in welke levensfase dan ook, een tijdje single zullen zijn. Single-issues gaan dus niet alleen de singles van vandaag aan, maar ook de singles van morgen. En ja, misschien zijn we dat zelf.


08-03-2017 (Selma Franssen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB