Slaappillen gedijen in 'vergoelijkende tandem' patiënt-arts


BRUSSEL - De Belgen slikken massaal veel slaappillen. En de afhankelijkheid slaat al na het eerste voorschrift toe, leerde onderzoek.


268,7 miljoen slaap- en kalmeringsmiddelen zijn er in België verkocht tussen december 2007 en november 2008. Dat blijkt uit recente gegevens van Pharma.be, de Belgische geneesmiddelenindustrie. Dat zijn er 736.000 per dag. Tegenover 2004 is dat een toename met 4,32 procent.

Een onthutsend cijfer. Daarmee staan de Belgen aan de Europese top inzake slaapmiddelengebruik. Hoe komt dat? Slapen wij zo slecht? 'Een sluitende verklaring is er niet, het lijkt een kwestie van cultuur', zegt Thierry Christiaens, professor huisartsengeneeskunde aan de Universiteit Gent. 'Wij hebben een Latijnse cultuur van “u vraagt, wij draaien,. De patiënt signaleert een probleem en de arts denkt dat van hem verwacht wordt dat hij iets voorschrijft. Slaapproblemen worden bij ons sterk gemedicaliseerd.'

De sociologe Sibyl Anthierens wijdde haar doctoraalonderzoek aan het thema. Zij ging na hoe een eerste voorschrift van slaap- en kalmeringsmiddelen verloopt. 'Arts en patiënt vormen een tandem', stelde Anthierens vast, 'de patiënt wil gehoord worden en legt de verantwoordelijkheid voor de oplossing bij de arts. De arts wil helpen en heeft te weinig kennis over de alternatieve methodes, dus schrijft hij pillen voor. Die beschouwt hij als het minste kwaad. Zowel patiënt als arts blijkt daarbij de negatieve effecten te vergoelijken.'

Het eerste voorschrift slaat doorgaans op een korte periode. 'Maar het gaat om grote dozen', geeft Anthierens aan. En dan blijkt de psychische afhankelijkheid snel toe te slaan. De patiënten vragen bij een volgende bezoek nog een voorschrift. Er ontstaat druk op de huisarts om daarop in te gaan. En zo ligt de weg open naar chronisch gebruik.

'Vanuit deze vaststelling moet je zeggen: begin er niet te vlug mee', meent Anthierens. 'De huisartsen moeten zich beter bewust zijn van de alternatieven. We moeten hen daarin trainen. De wachtzaal zit vol en de druk om een snelle oplossing voor te stellen - een pil dus - is groot.'

Dit voorjaar houdt de federale overheidsdienst Volksgezondheid opnieuw een sensibiliseringscampagne om aan te zetten tot verstandig gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen.

Wie aan de pillen verslaafd is, raakt er moeilijk van af. 'Als ze stoppen met slaappillen, worden mensen onrustig, slapen ze weer slecht', vertelt Thierry Christiaens. 'Dat zijn afkickverschijnselen. En dus grijpen ze weer naar een pil. Traag afbouwen en er enkele nachten van slecht slapen bij nemen, is de boodschap.'

Het toppunt is: mensen zeggen niet dat ze van die middelen beter slapen. Maar ze blijven ze nemen, vanuit hun afhankelijkheid.

Dat het chronische gebruik wijdverspreid is, werd aangetoond met een studie in rusthuizen. Het bleek dat veel bewoners de middelen al decennialang slikten. Veel mensen krijgen slaapmiddelen bij een ziekenhuisopname en blijven ze nemen als ze weer thuis zijn.

Slaapmiddelen zijn alleen op voorschrift verkrijgbaar. De meest gebruikte groep zijn de benzodiazepinen. De alternatieven zitten niet in de medische sfeer. Het gaat dan om een slaapritueel inbouwen, opletten met koffie en alcohol, geen activiteiten voor het slapengaan, opstaan als je ligt te woelen.


Blog DS, 19-02-2009 (Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Ik denk dat de oorzaak van dit probleem voor een deel ligt in ons (steeds meer) hectische leven. We zijn constant bezig en de tijd die we rusten, willen we zo efficiënt mogelijk gebruiken. En daar hoort wakker liggen dus niet bij. Ik denk dat het een goed idee is om 's avonds een rustmoment in te lassen om er zo voor te zorgen dat je je dag kan afsluiten en rustig kan gaan slapen.