Waarom Macron blij zal zijn met het Duitse regeerakkoord


Olaf Scholz, de toekomstige Duitse kanselier, zegt dat Duitsland de opdracht heeft om de EU beter te doen werken. Het regeerakkoord leest alvast zeer pro-Europees.


Emmanuel Macron zal het met veel plezier lezen: de nieuwe Duitse regering zal werk maken van de strategische soevereiniteit van de Europese Unie. Dat concept lanceerde de Franse president al van bij zijn verkiezing in 2017 en heeft steeds meer zijn weg gevonden in het Europese discours. ‘In belangrijke strategische domeinen, zoals energiebevoorrading, gezondheid, de import van grondstoffen en digitale technologie moet de EU minder afhankelijk en kwetsbaar worden, zonder Europa af te sluiten’, staat in het regeerakkoord.

De conferentie over de toekomst van Europa – een andere dada van Macron – moet uitmonden in een grondwetgevende conventie en ‘leiden tot de verdere ontwikkeling van een federaal Europa’. Het Europees Parlement moet worden versterkt, bijvoorbeeld door het initiatiefrecht te geven – dat ligt nu nog bij de Europese Commissie.


Spitzenkandidaten

Met het oog op de volgende Europese verkiezingen moeten er deels transnationale lijsten komen en moet het systeem van de Spitzenkandidaten bindend worden om de volgende voorzitter van de Europese Commissie aan te duiden. Het moet dus afgelopen zijn met achterkamertjesdeals zoals in 2019, waarbij de Europese leiders de belangrijkste functies verdelen.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen koestert de ambitie om er na 2024 een tweede termijn bij te doen. De Groenen hebben bekomen dat zij de volgende Duitse Eurocommissaris mogen selecteren als de volgende Commissievoorzitter niet uit Duitsland komt. Het gevolg is dat Von der Leyen de volgende jaren rekening zal moeten houden met de standpunten van de Groenen.


Rechtsstaat verdedigen

Wie minder gelukkig zal zijn bij de lezing van het regeerakkoord, zijn politieke leiders zoals Viktor Orban in Hongarije of Mateusz Morawiecki in Polen. De waarden waarop de EU steunt en meer bepaald de rechtsstaat moeten beter beschermd worden. ‘We verzoeken de Commissie om de rechtsstaatinstrumenten consequenter en tijdig te gebruiken en door te zetten.’ Het gaat onder meer om het nieuwe mechanisme dat de uitbetaling van Europees geld moet beschermen tegen corruptie en misbruik. De Commissie ligt in het Europees Parlement onder vuur omdat ze te lang zou dralen om het in te zetten tegen Polen en Hongarije. De nieuwe Duitse regering wil ook het Europees Hof van Justitie beter verdedigen tegen de jongste aanvallen vanuit lidstaten, onder meer door rechters voor 12 jaar te verkiezen in plaats van zes jaar nu.


Echte minister van Buitenlandse Zaken

Ook op het internationale toneel moet de EU daadkrachtiger kunnen optreden. De regel van unanimiteit die nu geldt voor bijeenkomsten van ministers van Buitenlandse Zaken, moet worden vervangen door stemmingen bij gekwalificeerde meerderheid. De Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid – nu is dat de Spanjaard Josep Borrell – moet een echte Europese minister van Buitenlandse Zaken worden. Inzake defensie moeten de nationale legers meer samenwerken. Daarvoor is een gezamenlijke commandostructuur nodig – een van de heikele thema’s die al jaren aanslepen.

Ook het sociale Europa moet worden uitgebouwd via de omzetting van de pijler van sociale rechten. Illegale migratie moet verminderd worden, reguliere migratie moet aangemoedigd worden. ‘Het is een beschavings- en juridische plicht om mensen niet te laten verdrinken op zee. Reddingen op zee door burgers mogen niet belet worden. We streven naar een gecoördineerde en Europees gedragen reddingsoperatie op zee.’


Blog DS, 24-11-2021 (Bart Beirlant)