In de Gentse Sint-Salvatorschool zetten ze met anderstalige voorleesmama’s in op moedertalen. Zij komen voorlezen of ze vertalen kinderboeken naar hun eigen taal. “Thuistalen zijn geen taboe. Ze geven nieuwe leerlingen een goed gevoel”, vertellen juf Marijke en juf Els.

Woensdagochtend, het eerste lesuur in de Sint-Salvatorschool, een basisschool vol anderstalige kinderen. Alle kinderen zitten na het belsignaal in hun klas. Mohammed (13), Adno (12) en Hibaal (11) nog niet. Zij beginnen hun dag in de onthaalklas van Juf Marijke. De kinderen zijn nog maar net in het land. Vorige week stapten ze de Gentse school binnen. Hun eerste school ooit.

Moedertaal geeft veilig gevoel

Om nieuwkomers die nog geen Nederlands spreken goed te ontvangen, organiseert de school meertalige voorleesmomenten. Juf Marijke leest het verhaal in het Nederlands, een Somalische voorleesmama die 5 kinderen op de basisschool heeft, vertaalt het kinderboek vlot naar haar moedertaal. Zo kunnen de kinderen perfect volgen.

“Door hun moedertaal mee te nemen op school, voelen nieuwe leerlingen zich veilig”, vertelt juf Marijke. “We leggen ook sneller contact. De voorleesmama kan checken of de leerlingen het Nederlandse woord goed begrepen hebben. Bovendien leggen ze voortdurend verbanden tussen talen.”

Voorleesmama’s op school

Niet alleen nieuwkomers krijgen verhaaltjes in hun thuistaal. Ook in de kleuterklassen komen mama’s de juffen wekelijks helpen met meertalig voorlezen. Voorleestalent of – ervaring is totaal geen must.

Sommige mama’s lezen thuis geen verhaaltje voor het slapen gaan. “Op school ontdekken ze dat kinderen voorlezen fantastisch vinden. Dat stimuleert ze om er ook thuis tijd voor te maken”, vertelt juf Els (3K).

Anderstalige boeken uit bib

Elke ouder die in zijn eigen taal wil voorlezen, is welkom in de klas. Vandaag leest voorleesmama Senay een Turks verhaal. “We vragen aan die voorleesmama’s – papa’s zijn een zeldzaamheid – wel om zelf boeken in hun moedertaal te gaan lenen in de bibliotheek.

Ze kennen de weg naar de bib, want in de tweede kleuterklas trekken we allemaal samen op ontdekking. Vooral Turkse en Bulgaarse mama’s vinden er een mooi boekenaanbod. Maar een mama die Urdu spreekt, komt voorlopig van een kale reis terug. Dat is jammer.”

Nederlands als gemeenschappelijke taal

Meer dan 30 verschillende thuistalen veroveren de speelplaats. Leraren vinden dat oké. “Ons voorleesproject met leesmama’s past binnen de meertalige aanpak op school. Thuistalen zijn welkom. Daardoor voelen alle kinderen en ouders zich ook welkom”, vertelt juf Els.

“De kinderen groeien op in een multiculturele samenleving. Respect voor alle culturen, talen en kinderen is vandaag meer nodig dan ooit. Door al die talen leren ze dat. Maar als een kind het gesprek niet kan volgen, moeten de leerlingen overschakelen op een gemeenschappelijke taal. Nederlands. Ook dat is een vorm van respect”

Taalbeleid omgegooid

Tot 6 jaar geleden was consequent Nederlands praten nochtans de norm. Thuistalen waren ook hier taboe, want nadelig voor de vooruitgang van het Nederlands, dacht iedereen. Thuistalen toelaten vroeg dus een bocht van 180 graden.

“Dat was natuurlijk even wennen”, besluit juf Els. “Tot dan moesten we kinderen berispen als ze hun moedertaal spraken. Of 2 minuten aan de kant zetten. Maar ook toen al zag je: taal weg is spel weg. Kinderen die onder hun voeten gekregen hadden, stopten met spelen en trokken zich zwijgend terug.

Nu zien we dat kinderen zich goed voelen als ze hun thuistaal af en toe mogen spreken. En wie zich goed voelt, leert meer. Bovendien bewijst onderzoek dat kinderen makkelijker de stap naar goed Nederlands zetten als ze hun thuistaal goed beheersen. Overtuigend genoeg, toch?”

5 tips om met meertalig voorlezen te starten op school

- Organiseer open-onthaal-klassen. Ouders stappen ’s ochtends samen met hun kinderen de klas binnen. De stap naar voorlezen wordt kleiner.
- Werk samen met bibliotheken uit de buurt. Ouders kunnen zelf het meertalige boekenaanbod ontdekken.
- Speel het weekthema door naar ouders. Zo kiezen ze boeken die perfect binnen de lessen passen.
- Bereid samen met de voorleesouder het verhaal eerst even voor. En geef achteraf positieve feedback zodat voorlezen ook voor de ouders als een succeservaring voelt.
- Puzzel het meertalig voorlezen in het volledige taalbeleid van de school in. Respect voor meertaligheid en andere culturen gaat verder dan meertalig voorlezen.

Bron: De tijd 25/11/2015 https://www.klasse.be/32273/meertal...-je-leerlingen/

Eigen mening: Ik vind het een leuk initiatief. Toen ik een jaar geleden op stage was in het buitengewoon lager onderwijs waren er ook 2 anderstalige kinderen. Elke keer als de jongens hun moedertaal praten werden ze berispt en moesten ze Nederlands praten. Ik merkte direct aan de jongens dat ze zich hierdoor erg ongemakkelijk voelde. De jongens waren nog maar net in België en spraken geen woord Nederlands en heel beperkt Engels. Ik merkte ook dat de jongens zich terugtrekten en zich bijna schaamde voor hun eigen taal. Daarom denk ik dat meertalig voorlezen een goed idee is. Ze horen hun eigen taal in combinatie met Nederlands waardoor ze Nederlands sneller leren. Ook is het erg leerrijk voor de voorleesmoeders en ze hebben wat tijd om met hun kinderen door te brengen. Ik denk dat meertalig voorlezen ook goed zou zijn voor bijvoorbeeld Frans of Engels te leren.

Net zoals Jade zie ik er wel iets positiefs in, maar ik zie ook een negatieve kant aan dit voorstel. Het is alles behalve leuk voor nieuwkomers om naar school te gaan wanneer ze niets begrijpen van wat er gezegd wordt en wanneer ze voor het minste berispt worden als ze geen Nederlands praten. De leerlingen worden hierdoor onzeker en durven niets meer te zeggen. Langs de andere kans denk ik dat het niet slecht is om op deze manier te werken, hoe meer de leerlingen aangespoord worden om Nederlands te praten, hoe sneller ze er mee weg zullen zijn. Voor deze leerlingen zou bijvoorbeeld een iPad geregeld kunnen worden waar ze snel het Nederlandse woord of de Nederlandse zin kunnen opzoeken. Zoals in het artikel staat zou het ook kunnen helpen om zelf tijdens de les ook andere talen te hanteren om zo het Nederlands toegankelijker te maken voor de leerlingen. Toch denk ik dat dit een omgekeerd effect kan helpen. De leerkracht spreekt meerdere talen, waarom zouden de leerlingen dan een moeilijke taal als het Nederlands aanleren? Het wordt hen toch op een presenteerblaadje aangeboden. Ik denk dat deze leerlingen meer baad hebben aan extra taalbegeleiding buiten de school-uren om mee te kunnen volgen tijdens de les dan om de les helemaal om te vormen naar de moedertaal van elke leerling. Een leerling heeft er niets aan om op een zodanige manier gepamperd te worden dan de kennis van het Nederlands nauwelijks toeneemt naar het einde van de basisschool toe.