De zwarte doos


Even stond Google grandioos voor schut. Een obscure en hoogst onbetrouwbare onlinewinkel met de bizarre naam DecorMyEyes slaagde erin om de Google-zoekmachine om de tuin te leiden en gouden zaken te doen. Heel slim hoefde de maker van DecorMyEyes, de Russische Amerikaan Vitali Borker, niet te zijn. Hij leverde gewoon erg slechte producten, en deed dat bovendien op bijzonder onbetrouwbare wijze. Ontevreden klanten werden op de koop toe door Borker beledigd en zelfs bedreigd. Daardoor verschenen er overal op het web negatieve recensies over de site. Maar, en hier komt het: in die recensies zat meestal een link naar de bewuste site. Resultaat: met elke klacht scoorde DecorMyEyes hoger op Google. Wie zocht naar een brilmontuur, kreeg deze site als een van de eerste resultaten. Wie bewust op zoek ging naar de naam DecorMyEyes, die vond natuurlijk die massa negatieve kritieken - maar wie alleen een bril zocht, zou daar niet aan denken.


De boel is pas aan het licht gekomen nadat Borker uitgebreid over zijn aanpak ging opscheppen tegen een journalist van de New York Times. Waarna Google zijn site uit de zoekmachine gooide. Nee, echt slim was die Borker niet.

Een hoge Google-score wordt door veel mensen beschouwd als een blijk dat een site populair en (dus) betrouwbaar is. Mooi niet. De Google-zoekmachine interpreteerde alle klachten als indicaties dat het om een belangrijke site ging. Dat was mogelijk omdat de zoekmachine van Google een zwarte doos is. Niemand weet precies hoe ze werkt. En Google wil dat zo houden.

De vraag is hoe lang dat nog kan. Want sinds vorige week heeft Google een onderzoek van de Europese Commissie aan zijn been. Een aantal websites, waaronder Foundem (een site om koopjes te vinden), klaagt dat Google hen oneerlijk beconcurreert. De zoekmachine zou namelijk systematisch een hogere score geven aan sites die eigendom zijn van Google - en dat zijn er elke dag meer - dan aan concurrerende sites. Wat zegt Google? Dat het niet waar is. Maar Google kan dat moeilijk bewijzen zonder inzicht te geven in de manier waarop zijn zoekmachine werkt.

Of de klagers gelijk hebben of niet, kunnen we dus niet beoordelen. En dat is nu net het probleem: Google zal transparanter moeten zijn. Niet alleen over zijn zoekmachine, maar bijvoorbeeld ook over de manier waarop advertenties op die zoekmachine worden verkocht. Dat gebeurt via een 'veiling', beweert het bedrijf, maar hoe die veiling dan precies werkt, mogen de deelnemers eraan niet weten.

Dat alles is op zich geen juridisch probleem. Het wordt dat pas omdat Google een bijna-monopolie heeft in Europa, met meer dan 90 procent van de zoekopdrachten (in België is het zo'n 95 procent). Vanuit die monopoliepositie tracht het nu zijn activiteiten uit te breiden in steeds nieuwe markten. Als het daarvoor zijn zoekmonopolie misbruikt, dan breekt het onze wetten. Europa heeft terecht beslist om dat uit te zoeken.


DS, 08-12-2010 (Dominique Deckmyn)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB