Wie haalt het brood voor morgenvroeg?

Bart Sturtewagen


‘Waarom de waanzin het gezond verstand versloeg? ’k Heb geen idee, maar wel een brood voor morgenvroeg.’ In al zijn lichtvoetigheid zegt de pas zestig geworden Bart Peeters iets wezenlijks over onze tijd. Op velerlei vlakken lijken we op drift te zijn geslagen en groeit een onzekerheid waar we als naoorlogse generaties niet voor uitgerust zijn.

Vandaag gaat het nog goed. De beurzen eindigen het in haast fatale crisis begonnen decennium op recordhoogte. De werkloosheid is lager dan iemand zich kan herinneren. De technologie heeft ons leven diepgaand veranderd. Voor nuttige, duurzame projecten is er goedkoop geld in overvloed. Maar hebben we nog een brood voor morgenvroeg? Daarover is ondanks alles de twijfel sterker geworden.

Dat de waanzin het gezond verstand misschien nog niet verslagen heeft, maar toch aan het verjagen is, kan moeilijk worden ontkend. Hoe konden we tegen alle evidentie in het klimaatprobleem zo lang zo diep blijven onderschatten? Nu staan we voor een haast uitzichtloze uitdaging. Het is niet met het bekampen van onze ongeruste jongeren dat we daaraan iets doen.

Hoe konden we wat een halve eeuw lang was opgebouwd aan Europese verbinding, zomaar laten glippen bij gebrek aan overeenstemming over een humaan maar realistisch migratiebeleid? Hoe konden we de band tussen burgers en bestuur zo achteloos laten verloren gaan dat angst voor de toekomst zijn uitweg wel in woede moest gaan zoeken?

Iedereen van ons heeft het recht trots te zijn op zijn wortels, zijn cultuur. Met het beleven van die identiteit is in een globale wereld nog steeds niets verkeerd. Dat een canon in een regeerprogramma moet worden ingeschreven, hoort een anomalie te zijn. Het evidente behoeft geen betoog. Maar we hebben wel de verdomde plicht om over onze verschillen heen naar samenhang en samenwerking te streven. Dat is behalve gezond verstand ook welbegrepen eigenbelang.

We hebben zien gebeuren wat we tien jaar geleden nog waanzin zouden hebben genoemd: dat een land uit louter balorigheid zou beslissen om de Europese Unie te verlaten. Dat een supermacht als de Verenigde Staten geleid zou worden door een narcistische Twittermaniak. Dat het dogma van haast frictieloze wereldhandel zomaar plaats zou maken voor protectionisme.

Als burgers die daarover bang zijn geworden, hebben we geen behoefte aan nieuwe manieren om onze stem te tellen. Weer het gevoel krijgen dat iemand bezig is met ons brood voor morgenvroeg, dat zou helpen.


DS, 28-12-2019 (Bart Sturtewagen)

Misschien is het handig om “Brood voor morgenvroeg” te linken: https://youtu.be/HHxo3OTRv6k