Een gen dat risico-zoekend gedrag en agressie uitlokt, komt bovengemiddeld vaak voor onder gevangenen die voor misdaden met zwaar geweld zijn veroordeeld. Dat leert een analyse van het DNA van negenhonderd veroordeelden in Finse gevangenissen. Ook een gen dat ADHD uitlokt, is oververtegenwoordigd onder deze bajesklanten, melden psychiaters van het Zweedse Karolinska Institut in het vakblad Molecular Psychiatry.

Gerechtspsychiaters schatten dat zowat de helft van alle antisociaal en crimineel gedrag te herleiden zou zijn tot erfelijkheid, en de andere helft tot sociale factoren als kansarmoede. Maar tot dusver zijn slechts een handvol mogelijk betrokken genen aangewezen.

‘Een gen voor misdaad-met-zwaar-geweld had niemand tot nog toe gevonden’, zegt onderzoeksleider Jari Tiihonen van Karolinska. ‘Toen wij hadden besloten ernaar op zoek te gaan, vonden we er twee.’

Tiihonen en zijn collega’s analyseerden de erfelijke blauwdruk (het genoom) van 895 Finse gevangenen, opgesloten in negentien Finse huizen van bewaring. Sommige deelnemers aan de studie waren veroordeeld voor misdaden zonder geweld, zoals vermogensdelicten of dronken rijden. Andere zaten voor misdaden met extreem geweld, zoals moord of gewelddadige overvallen.

Twee genvarianten

De onderzoekers vergeleken de genen van de gevangenen met die van Finse burgers zonder strafblad. Zo kwamen ze uit bij twee genvarianten die onder gewelddadige gevangenen opvallend vaak voorkwamen, en onder oppassende burgers zo goed als niet.

De eerste genvariant was een gebrekkige versie van het gen voor monoamineoxidase A, of MAOA, een enzyme dat de boodschapperstoffen dopamine en serotonine afbreekt (zij verzorgen de communicatie tussen hersencellen). Een verstoorde werking van MAOA was eerder al in verband gebracht met impulsieve agressie bij vijf mannen uit eenzelfde familie, maar de verantwoordelijke genvariant was toen niet gevonden.

Onder gerechtspsychiaters en juristen verschillen de meningen over de vraag of bezwarende genen in de rechtszaal als verzachtende omstandigheid zouden moeten gelden. Tiihonen vindt van niet.

‘Geen enkele risicofactor, hetzij een genvariant hetzij hersenschade na een ongeval hetzij wat dan ook, zou een uitspraak mogen beïnvloeden’, zegt hij. ‘De rechter moet de geestelijke geschiktheid van een beklaagde als geheel inschatten bij het bepalen van de strafmaat. Er is zoveel interactie tussen genen en omgeving, dat aan de hand van een genetisch paspoort alléén onmogelijk is te voorspellen of iemand tot buitensporig geweld zal overgaan.’

De tweede genvariant is een gebrekkige versie van het cadherine 13-gen (CDH13), verantwoordelijk voor de aanleg van verbindingen tussen hersencellen. Slecht werkend cadherine is eerder in verband gebracht met de aandachtsstoornis ADHD, die vaak gepaard gaat met een gebrekkige impulscontrole.

Wordt het straks mogelijk om kinderen of zelfs embryo’s te screenen op een hang naar gewelddadige misdaad? Tiihonen denkt niet dat het met de huidige stand van onze kennis al kan. ‘Daarvoor zijn de resultaten van genetisch onderzoek onvoldoende gevoelig en specifiek’, zegt hij.

Bron: De Standaard: http://www.standaard.be/cnt/dmf20141029_01349700
Datum: 30 oktober 2014

Mijn mening: Ik vind het goed dat wetenschappers op zoek gaan naar de oorzaak van crimineel gedrag. Zoals in het artikel al aangegeven ligt de oorzaak niet enkel bij de erfelijkheid, maar ook aan het milieu waarin ze opgroeien al houdt dit misschien wel verband met elkaar. Kansarmoede kan ook een factor zijn dat mensen crimineel gedrag vertonen.

Doordat wetenschappers nu ontdekt hebben dat er effectief een gen is waardoor sommige mensen eerder in de criminaliteit terecht komen dan andere zou dit wel eens misbruikt kunnen worden in de rechtszaal. Advocaten zouden kunnen pleiten dat hun cliënt hier niets aan kan doen omdat het aangeboren is. Naar mijn mening blijven de daders toch verantwoordelijk aangezien ze nog altijd zelf beslissen om een misdaad te begaan.

In het artikel stond dat op deze moment ze nog niet kunnen vaststellen of baby's crimineel gedrag zullen vertonen in de toekomst. Als dit mogelijk zou zijn, na verder onderzoek van deze theorie, zou ik mij toch erge vragen beginnen stellen. De kinderen zouden op die manier al een stempel krijgen zonder dat ze iets fout hebben gedaan.

Ik denk dat niet enkel het gen bepalend is voor crimineel gedrag, maar dat vooral de omgeving een belangrijke rol speelt. Je zou dus voortaan kunnen zeggen 'het zit in de genen', maar ik vind dit nogal bizar. Ik ben ervan overtuigd dat er mensen zijn die deze genen hebben maar toch niets fout doen, gewoon omdat ze anders opgevoed zijn. Het zou dus niet willen zeggen dat wie deze genen heeft, ook effectief een misdaad zal begaan. Ik vind dan ook niet dat men in de rechtszaal kan zeggen dat ze een mildere straf krijgen omdat ze dat bepaald gen hebben.