"Doe dat slavenpakje van Zwarte Piet toch weg!"


Antropologe Bambi Ceuppens van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika ergert zich aan het koloniale discours in verband met Zwarte Piet. Een Facebook-groep die vindt dat Zwarte Piet moet blijven, heeft sinds 7 oktober al meer dan 70.000 likes gekregen, de "pietitie" op Facebook kreeg er zelfs al meer dan 2 miljoen.
"Het debat wordt heel emotioneel gevoerd", vindt Bambi Ceuppens. "Als ze de kritiek op de figuur dan toch zo pietluttig vinden, waarom maken ze zich er dan zo druk over?" Volgens haar zegt de verontwaardiging veel over de manier waarop we als maatschappij met Afrikaanse mensen omgaan en over hen denken: kinderlijk, speels, onverantwoord, lachend, en luisterend naar hun baas.

"Tot voor kort heb ik er zelf nooit een probleem mee gehad - Bambi Ceuppens is zelf van Afrikaanse origine, maar is hier opgegroeid -, maar ik ben erover gaan nadenken na een conferentie vorig jaar met Afrikaanse verenigingen over de manier waarop Afrikanen hier worden gediscrimineerd."

De "voorstanders" zeggen dat Zwart Piet deel uitmaakt van ons immaterieel erfgoed en niets te maken heeft met Afrikanen. "Het valt mij op dat er automatisch wordt gereageerd vanuit het standpunt van de - blanke - meerderheid", reageert Ceuppens, en ze hoedt zich ervoor om emotioneel te zijn. "Ik ben een wetenschapster, geen activiste."

"Het is vooral in de Lage Landen dat Zwarte Piet beschouwd wordt als Afrikaan, maar dat is pas sinds de 19e eeuw. Daarvoor waren zwarte pieten gewoon figuren die zich zwart hadden gemaakt, kinderen bedreigden en zich onherkenbaar hadden gemaakt." Het was de Nederlander Jan Schenkman die Zwarte Piet in zijn leesboekje "Sint Nicolaas en zijn knecht" introduceerde als zwarte knecht van Sinterklaas (foto).

"Schenkman greep daarvoor terug naar een kunsttraditie uit de 16e eeuw in de Lage Landen, waarbij zwarten werden afgebeeld als dienende figuren", legt Ceuppens uit. Dat had volgens haar te maken met de eerste Portugese kolonisatoren in Afrika toen, die onder meer hun inkopen in Antwerpen kwamen doen.

Mening: Zwarte Piet wordt niet gezien als een slaaf. Het is een blanke persoon die zwart is geworden door de schouw in te gaan, voor de pakjes te leveren aan de kindjes. Zwarte Piet wordt gezien als een leuke persoon die mopjes uithaalt met kinderen en zelfs met Sinterklaas. Ik zie Zwarte Piet zeker niet als een slaaf! Na mijn stage (Zwarte Piet spelen) is het zelfs zo dat de kinderen zowel Sinterklaas als Zwarte Piet willen zien omdat ze elkaar zo goed aanvullen. Sinterklaas zou niet hetzelfde zijn zonder een Zwarte Piet.
Bron: De Redactie