‘Binnen 200 jaar spreken we allemaal West-Vlaams’
Nederlandse professor ziet onze taal richting dialect evolueren

Binnen tweehonderd jaar spreken Vlamingen allemaal een taal die heel hard lijkt op het West-Vlaams.’ Dat zegt de Nederlandse dialectoloog Marc van Oostendorp. ‘Dit is de grootste onzin die ik ooit gehoord heb’, zegt de Vlaamse professor Johan Taeldeman.

Gerrit Callewaert uit Bavikhove – deelgemeente van Oarelbeke – haalt dan toch zijn gram. Het door Wim Opbrouck gespeelde typetje hield in de legendarische tv-reeks In de gloria een vurig pleidooi om West-Vlamingen niet meer te ondertitelen omdat ze ‘perfect te verstaan zijn’.

Gevaar of Hevoar?

Volgens de Nederlandse professor Marc van Oostendorp van het Amsterdamse Meertens Instituut, dat evoluties in het dialect onderzoekt, zijn die ondertitels in de verre toekomst inderdaad niet meer nodig. Want dan spreken we gewoon allemáál het taaltje van Callewaert.

‘Het VRT-programma Man over woord vroeg mij te voorspellen hoe het Nederlands hier in België zal evolueren op zéér lange termijn, pakweg de komende tweehonderd tot vijfhonderd jaar’, zegt Van Oostendorp. ‘De standaardtaal in België en Nederland groeien nu al steeds verder uit elkaar, en ik denk dat die tendens zich zal voortzetten. De Vlamingen worden steeds trotser op hun eigen taal en gaan zich terugplooien op het meest Vlaamse Vlaams dat ze kunnen spreken. En dat is het West-Vlaams, en bijvoorbeeld niet het Limburgs of het Brabants. West-Vlaams staat het verst van wat ze in Nederland praten.’

Volgens Van Oostendorp heeft het dialect van Gerrit Callewaert zelfs een aantal ‘universele’ kenmerken die de taal makkelijker maken om aan te leren, bijvoorbeeld voor migranten. Ook daardoor zou het West-Vlaams meer ‘overlevingskansen’ hebben de komende eeuwen. ‘Het onderscheid tussen de zachte g en de h bijvoorbeeld is bijzonder complex, maar dat wordt in het West-Vlaams niet gebruikt’, zegt de professor. ‘De ui is de moeilijkste klank uit onze taal, en ook die wordt in West-Vlaanderen niet gebruikt.’

Wordt buut’n in de toekomst dus de norm, en niet buiten ? Hevoar in plaats van gevaar ? Van Oostendorp geeft toe dat zijn voorspelling grotendeels giswerk is. ‘Als we binnen pakweg 50 jaar bezet worden door China, dan spreken we hier op termijn allemaal Chinees en kunnen alle voorspellingen de prullenbak in’, zegt hij.

Oe noemde gij?

De Vlaamse dialectologen reageren verbijsterd op de voorspelling van hun Nederlandse collega. ‘Ik heb veel respect voor het werk van Van Oostendorp, maar dit is de grootste onzin die ik al gehoord heb’, zegt professor emeritus Johan Taeldeman van de Universiteit Gent. ‘Van Oostendorp heeft gelijk dat we steeds verder afwijken van de standaardtaal in Nederland, maar waarom zouden we hier in godsnaam allemaal op het West-Vlaams overschakelen? West-Vlaams heeft de power niet om de taal van alle Vlamingen te zijn.’

‘De as Brabant-Antwerpen is de richtingaanwijzer. Onze taal zal voort evolueren naar de tussentaal met Brabantse elementen die nu al veel gesproken wordt. Dan krijg je uitdrukkingen als oe noemde gij in plaats van hoe heet je . West-Vlaams is een prachtig dialect, ik spreek het zelf ook. Maar het nieuwe Standaardvlaams wordt het niet.’

Bron: De standaard
Commentaar: Het is opmerkelijk, ook in onze Hogeschool dat er veel leerlingen een verschillend dialect spreken. Toch is iedereen wel verstaanbaar. Dat het West-Vlaams dan zogezegd de nieuwe taal wordt over 200 jaar is bijzonder. Het is inderdaad de taal die het verste afstamt van de standaardtaal. Daarom ook het minst verstaanbaar als je niet van die kanten bent. 200 jaar is bovendien ook nog heel ver weg en om daar nu al zoiets te voorspellen, is vroeg! Laten we gewoon al is zien hoe hoe binnen 50 jaar zal zijn, tenslotte is dat onze toekomst.

We mogen ook niet vergeten dat het West-Vlaams al de taal van het verleden is. toen de mensen in deze streken nog het Middelnederlands spraken kwam dit middelnederlands het dichtst in de buurt van het West-Vlaams. Het middelnederlands is een verzameling van alle lokale dialecten die toen gesproken werden. O.a. het Duits is voortgekomen uit het Middelnederlands.

Het lijkt mij dus inderdaad allerminst bizar dat dit dan ook de taal van de toekomst zou worden, tenslotte, waarom hebben we dan zoveel jaar geëvolueerd naar regiolecten die sterk afwijken van dat (West-Vlaamse) Middelnederlands?

Ik vind het raar dat je zegt dat het West-Vlaams de taal van het verleden is. Het wordt toch nog door velen gesproken en net zoals onze andere dialecten evolueert het ook nog steeds.
Het Duits stamt af van het Hoogduits, het Nederlands (en onze dialecten) van het Middelnederlands. Het Hoogduits en het Middelnederlands stammen beide af van het West-Germaans, dit geheel terzijde.

Het is inderdaad zo dat de standaardtaal in Nederland en België verder uit elkaar zal blijven groeien. Maar dan worden vooral elementen opgenomen van de dialecten uit centraal gelegen gebieden. Voor België is dat Antwerpen en Brabant, voor Nederlands is dat Holland. Het West-Vlaams is een dialect dat gesproken wordt in een uithoek van de Lage Landen. Tenzij alle West-Vlamingen zich plots gaan verspreiden over heel Vlaanderen, wordt het West-Vlaams dus nooit de algemene norm.

Uiteraard wordt deze taal nog steeds gesproken: maar dat het een belangrijke invloed had op het Middelnederlands valt niet te ontkennen. In de tijd van het Middelnederlands was Brugge namelijk een van de grootste havens van Europa, en had de Brugse taal dus een enorme invloed op de rest van de dialecten. Het is hiermee te verklaren dat het Middelnederlands het dichtst in de buurt kwam van het West-Vlaams. De andere dialecten hadden namelijk niet zo'n grote invloed.

Dat het West-Vlaams vandaag nog wordt gesproken kan men verklaren door het feit dat West-Vlaanderen zo goed beschermd ligt ten opzichte van andere dialecten, er is namelijk nog het Oost-Vlaamse dialect dat een buffer vormt tussen het West-Vlaams, en de rest van de dialecten.