BRUSSEL - Bijna de helft van de jongeren kent iemand die uit het leven is gestapt. De meesten hebben ook begrip voor zo'n beslissing en één op de vijf denkt ook zelf geregeld aan zelfdoding.
Vijftien procent van de jongeren geeft toe meermaals per jaar aan zelfdoding te denken, nog eens zeven procent speelt meermaals per maand tot zelfs dagelijks met die gedachte. Dat blijkt uit een enquête bij tweeduizend Vlaamse jongeren tussen 13 en 20 jaar door de landelijke jeugddienst In Petto.

Een hoog cijfer? Bij In Petto maken ze zich ook zorgen om die andere 78 procent. ‘Van de jongeren die wel aan zelfdoding denken en in de enquête zeggen dat ze die gedachten met iedereen delen, kun je je afvragen hoe ernstig het is', zegt Dominique Verschueren van In Petto. ‘Maar wat met de anderen? Denken ze écht niet aan zelfdoding, nemen ze zichzelf niet serieus of geven ze niet graag toe dat ze die gedachten hebben? Dat zijn belangrijke vragen, want uit ons onderzoek blijkt dat de meesten er níet graag over praten. Het is dus mogelijk dat ze het ook bij het invullen van de enquête hebben geminimaliseerd.'

Taboe

Vijf procent van de jongeren heeft meermaals geprobeerd een einde te maken aan zijn of haar leven, maar ook die jongeren zeggen dat zelden hardop. ‘Wie het wel aan iemand toevertrouwt, doet dat meestal alleen aan leeftijdsgenoten. Ze weten wel dat professionele hulpverleners bestaan, maar die stap is vaak groot. Ook ouders en zeker leerkrachten staan heel laag op de lijst van geprefereerde gesprekspartners.'

Volgens Verschueren zijn zelfdodingsgedachten nu nog te veel een taboe. ‘Jongeren groeien op in een cultuur van maakbaarheid waar je je eigen geluk kan reguleren. Een Facebookprofiel is bijvoorbeeld een etalage van al de goede dingen die een jongere meemaakt in zijn leven. Daar lijken donkere gedachten niet in te passen.'

22/10/2012, bron: De Standaard.

Eén op vijf jongeren heeft ooit al gedacht aan zelfdoding, dat betekent wanneer er 20 leerlingen in je klas zitten, maar liefst 4 van de 20 denken aan zelfdoding. Dat is zorgwekkend...

Wat ik meeneem uit dit artikel is dat leerlingen met dit probleem de stap niet durven zetten om erover te praten met professionelen. De drempel om erover te praten met een vertrouwenspersoon is te hoog. Het is natuurlijk moeilijk om iemand aan te spreken met de boodschap dat je denkt om uit het leven te stappen. Het is iets verschrikkelijk om te horen als leerkracht, maar ik denk dat we er allemaal bewust van moeten worden dat het wel effectief kan gebeuren en dat leerlingen dan wel echt hulp nodig hebben. Op een gepaste manier reageren en hulp bieden voor de leerling is noodzakelijk.

Een ander artikel in de Standaard vertelt over een nieuw actieplan dat zelfdoding tegen 2020 met de helft moet dalen in vergelijking met 2000. Het plan bevat een paar heel mooie alternatieven, zoals een netwerkgroep voor ouderen en een lespakket rond depressieve gedachten bij jongeren.

Mijn mening: De pubertijd is een moeilijke tijd waar het zelfbeeld, de persoonlijkheid, zich vormt onder de druk van hormonen en een natuurlijke (chemische) ‘oorlogsvoering’ in het lichaam (en hersenen). Het is normaal dat de gedachtegang van het ene uiterste naar het andere zwiert, het wordt gevaarlijk wanneer het in een uiterste blijft steken. Grote gedachten, kleine signalen. Maar kan/wil de buitenwereld die signalen wel opmerken? De omgeving kan het ook in de hand helpen: kleine meningen, grote gevolgen. Er zijn altijd andere opties, ook al lijken die te zwaar om te dragen. Verdraagzaamheid, vriendelijkheid: kleine moeite, grotere ruimte om te groeien.

Mening: Ik vind het een goed initiatief om rond depressies en dergelijke een aantal lessen elk jaar te besteden. Je weet natuurlijk niet of dit effect gaat hebben maar de kans bestaat dat er minder jongeren zelfmoord plegen.
Wat eventueel ook kan helpen is om elk jaar met je klas een sessie bij te wonen over hoe je elkaar kan helpen. Want jongeren met zelfmoordneigingen praten er zelden over en als ze er over praten doen ze dit meestal met vrienden.
Ik heb zelf een goede vriend twee jaar geleden verloren door middel van zelfmoord en hij heeft hier op voorhand niets over verteld. We merkten er niets van. Maar zelfs als hij iets gezegd had dan wist ik niet hoe ik had kunnen helpen. Dus ik vind dat de scholen of de leerkrachten hier rond eens iets kunnen organiseren.

Dit artikel sluit eigenlijk perfect aan bij één van de krantenkoppen van een aantal weken geleden: Steeds meer jongeren (langer) aan antidepressiva. Net zoals Carmen vind ik deze koppen, vaststellingen en cijfers heel zorgwekkend. Niet enkel als jongere, maar ook als toekomstig leerkracht en opvoeder begin je jezelf vaak af te vragen hoe het zover is kunnen komen met die jongeren. Natuurlijk schuif ik de schuld wel een deel op de maatschappij die teveel drukt legt op de schouders van deze mini-volwassenen. Daarnaast zijn de problemen die een tiener ervaart op die moment het einde van de wereld voor die persoon. Zij hebben nog te weinig ervaring om dit te kunnn relativeren en kaderen in hun leven. Het is logisch dat zij het vaak moeilijk hebben, daaruit volgen vaak zelfmoordgedachten tot zelfmoordneigingen en -pogingen. Dit laatste is een logisch gevolg, maar daarom niet gezond! Je moet al heel wat stappen hebben doorlopen om die gedachten nog maar te hebben in je hoofd, laat staan om pogingen te ondernemen. Ik stel mezelf dan op een kritische manier de vraag hoe het komt dat niemand dit ziet en/of dat er niemand is die ingrijpt? Vaak proberen deze jongeren dit ook voldoende te verbergen, maar zoiets blijft in mijn ogen absoluut niet onopgemerkt! Als leraar vind ik dan ook dat wij een belangrijke taak hebben om het groeiende aspect van opvoeden meer dan eens serieus te nemen en ook een begeleider te zijn voor deze leerlingen/jongeren!

Ik wilde toch even reageren op wat Michael hierboven heeft vermeld. Bij sommige jongeren is het misschien inderdaad zichtbaar (in kleine mate), maar echt niet bij allemaal zelfs bij de meesten niet. De zoon van een collega van mijn vader heeft zelfmoord gepleegd. Zijn ouders zagen dit helemaal niet aankomen. Het enige waaraan zij dit hadden kunnen merken is omdat hij 's morgens nog langs het bed van zijn mama is gegaan voordat hij naar school vertrok. Dit deed hij anders nooit. Voor de rest was er aan deze jongere niets te merken. Een goede vriend van mijn broer heeft vorig jaar ook zelfmoord gepleegd. Mijn broer heeft dit helemaal niet zien aankomen. De vorige avond waren ze nog samen op een feestje onnozel aan het doen. Volgens mij is het heel moeilijk om te weten wat er in deze jongeren omgaat. Het is echt niet vanzelfsprekend om te weten welke jongere dit gaat doen. De twee jongeren die zelfmoord hebben gepleegd, die mijn gezin kende, waren heel uiteenlopend. De vriend van mijn broer was een heel open iemand. Hij had veel vrienden. De andere jongere was een stiller type. Het is ook niet zo dat het enkel stille jongere zijn.

Ik vind het heel onrustwekkend dat jongeren met deze gedachte spelen. Wij zouden hier als leerkrachten moeten proberen om een vertrouwenspersoon te zijn en proberen om dit op te merken, maar dit is zo eenvoudig niet. De meeste personen/jongeren die er echt aan denken, laten dit niet uitschijnen. Zij vertellen misschien enkele dingen waaraan je achteraf iets kan afleiden. Maar voorkomen is niet vanzelfsprekend. Ik weet ook niet of het voldoende is om hier rond enkele lessen te geven. Misschien moeten we het probleem wel op een grotere manier trachten aan te pakken? Al is natuurlijk in de les er over durven praten al een begin.