Zeven procent van de Vlaamse leerlingen moet het eerste leerjaar overdoen. Dat is veel, zegt onderzoekster Mieke Goos, zeker omdat het dubbelen van het eerste leerjaar meer nadelen heeft dan vaak wordt gedacht. 'Kinderen die dubbelen, voelen zich slechter op school. In het begin presteren ze misschien wel beter, maar ze raken dat voordeel snel kwijt. Zodra ze nieuwe leerstof krijgen, raken ze achterop.'

Meer dan 10.000 kinderen in het basisonderwijs zullen in juni te horen krijgen dat ze een jaartje moeten overzitten. Zeven procent van alle kinderen blijft al zitten in het eerste leerjaar. Scholen nemen die beslissing in de overtuiging dat een extra jaar leerlingen de kans biedt om hun achterstand in te halen.

Maar is dat zo? 'Ons onderzoek lijkt aan te tonen dat het net niet goed is voor kinderen om het eerste leerjaar te dubbelen', zegt Mieke Goos, die aan de KU Leuven promoveert met het onderzoek 'Zittenblijven in het eerste leerjaar: zinvol of niet?'

Goos volgde de jongste jaren 4.000 Vlaamse leerlingen van het eerste leerjaar tot het einde van de lagere school. 'Ik heb nagegaan wat het effect was van dat zittenblijven in het eerste leerjaar op de verdere ontwikkeling in de lagere school', vertelt Goos. 'Zittenblijvers werden telkens vergeleken met jongere leerjaargenoten en met leeftijdsgenoten die in een hoger leerjaar zitten. Daarbij hebben we rekening gehouden met de achtergrond van de leerlingen, om correct te kunnen vergelijken.'

Bisjaar

Op korte termijn presteren zittenblijvers beter. 'Bij de start van het bisjaar doen ze het beter in wiskunde en lezen. Ze hebben ook evenveel zelfvertrouwen als hun jongere leerjaargenoten', zegt Goos. 'Maar die voorsprong slaat snel om in een achterstand, zodra ze geconfronteerd worden met nieuwe leerstof.'

Zittenblijvers tonen in hun lagereschoolcarrière een opvallend tragere groei in wiskunde en technisch lezen, gaan minder graag naar school en hebben minder zelfvertrouwen dan hun klasgenoten die steeds probleemloos overgaan. 'Uit het onderzoek blijkt dat ze even goed of zelfs beter hadden gepresteerd in wiskunde en lezen, als ze toch waren overgegaan naar het tweede leerjaar', zegt Goos.

De oorzaken van dat mindere functioneren zijn divers. 'Zittenblijvers verliezen hun vriendjes of krijgen af te rekenen met pestgedrag. Dat helpt natuurlijk niet om je goed te voelen op school. En in de praktijk moeten de zittenblijvers niet alleen wiskunde en taal opnieuw doen, ze zijn verplicht om alles te herhalen - ook dingen waar ze wel goed in zijn. Mogelijk werkt dat demotiverend.'

Een pasklare oplossing is er niet. 'Of het dan beter is een kind een jaartje langer in de derde kleuterklas te laten blijven, kunnen we nog niet zeggen. Dat is stof voor een volgend onderzoek.'

Zo kan het ook

Basisschool Mikado in Borgerhout ging op zoek naar een alternatief voor het dubbelen. De school werkt al jaren met parallelgraadklassen: de school zet leerlingen zoveel mogelijk samen met leeftijdsgenoten, ook al hebben ze voor één of meerdere vakken een grote achterstand.

'Zo kan het dat een kind wiskunde helemaal opnieuw moet doen, terwijl het wel de taallessen van het tweede jaar volgt, omdat het daar geen problemen heeft', legt directrice Marthe Belpaire uit.

In de graadklassen zitten dus kinderen van alle niveaus samen. 'We geloven dat kinderen elkaar positief beïnvloeden', zegt Mieke Elaut, coördinator van de klassen. 'De 'slimme' kinderen nemen de lerarenrol aan, de kinderen die moeilijker meekunnen, worden gemotiveerd door de groep. En voor de vakken waar ze problemen mee hebben, krijgen ze in kleine groepjes begeleiding op maat.Wie zegt trouwens dat je de tafels van vermenigvuldiging in het tweede leerjaar moet leren? Sommige kinderen zijn er vroeger klaar voor, andere pas later, of zelfs nooit. In die gevallen is zittenblijven voor ons nooit de beste oplossing.'


Mijn mening:

Wat in dit artikel verteld wordt, kan ik heel goed volgen. Leerlingen die moeten blijven zitten, zullen een aantal thema's (of zelfs hele vakken) wel goed onder de knie hebben, maar andere dan weer helemaal niet. Als ze dan het volgende schooljaar terug van nul moeten beginnen, wordt het voor hen saai. Daardoor zullen ze zich gaan vervelen in de klas en niet graag meer naar school komen. Een ander probleem dat zich kan stellen is het feit dat de leerling in kwestie 'moeilijk' zal gaan doen in de klas. Het is voor hem/haar immers veel herhaling. Vooral de thema's die hij/zij wel onder de knie had zullen saai worden en de leerling zal mogelijk lastig beginnen doen. Dat is dan voor de leerkracht ook weer een bijkomend probleem.

Toch kan het volgens mij in sommige gevallen gewoon niet anders. Mijn mama geeft zelf les in het eerste leerjaar en van haar hoor ik dikwijls verhalen. Als je weet dat een leerling nu - bijna het einde van het schooljaar - nog steeds niet kan optellen en aftrekken tot 10, terwijl andere leerlingen al oefeningen tot 20 aan het maken zijn, kan je toch eens nadenken of hij wel in staat is om over te gaan naar het tweede leerjaar. In het artikel wordt ook de vraag gesteld of het wel nodig is om de maaltafels al in het tweede leerjaar te geven en niet later.. Tot nu toe staat dat nog steeds zo in de leerplannen, dus de leerkrachten moeten zich daar aan houden. Als een leerling helemaal niet bereikt wat er verwacht wordt, is er volgens mij geen andere mogelijkheid dan hem in het eerste leerjaar te houden en ervoor te zorgen dat hij de leerstof nog eens krijgt en op die manier wel vertrouwd geraakt met die oefeningen!

Ik vind het fout dat alle leerlingen over dezelfde kam geschoren worden. Volgens mij moeten ze ook nagaan wat de reden is van het zittenblijven. Is er een leerstoornis, is er een persoonlijk probleem,... ? Deze theorie zal wel kloppen voor kinderen met een leerstoornis maar gaat volgens mij niet op voor kinderen die bv langdurig ziek geweest zijn en daardoor een deel van de leerstof gemist hebben. In geval van langdurige ziekte is het volgens mij wel goed om de kinderen te laten overzitten zodat ze nadien terug meekunnen en niet steeds achterop blijven. Deze kinderen kunnen dat waarschijnlijk ook beter plaatsen. Ik denk ook aan kinderen die een moeilijke periode hebben meegemaakt bv: scheiding, verlies van een familielid, ... Als ze het verwerkt hebben gaan ze waarschijnlijk toch terug goed kunnen presteren.

Ik denk dat het beter is als zowel secundaire als ook het basisonderwijs ook met een soort van ISP gaat werken. leerlingen die in het eerste leerjaar enkel met wiskunde een probleem hebben zouden nu moeten blijven zitten. Mijn idee is om die gewoon naar het tweede leerjaar te laten overgaan en de problemen met wiskunde individueel aan te pakken. Laat ze bijles volgen over de leerstof van het eerste leerjaar. Ik denk dat als een leerling alleen bij een leerkracht zit veel sneller met de leerstof weg zal zijn dan als die leerling in het eerste moet blijven zitten en gewoon terug in een groep van 20 de leerstof te horen krijgt. besteed aandacht aan die leerling. Zijn er 2 of 3 leerlingen die problemen hebben met een bepaald vak, geef dan een bijles in een groepje van 2 of 3.
Ik heb dat in het secundair ook gemerkt. Toen we met een klas van 20 a 25 leerlingen zaten, had ik veel meer last om op te letten en met de leerstof vertrouwd te raken dan in mijn laatste jaren toen we maar met 3 meer in de klas zaten voor bepaalde vakken. zet leerlingen gewoon in kleinere groepjes naargelang hun achterstand, en probeer dat zo bij te werken. Ik denk dat dit veel beter zal zijn dan de leerlingen gewoon een jaar te laten overdoen.

Ik begrijp het standpunt van het artikel volledig. Jongeren die hun eerste jaar overdoen beginnen inderdaad terug van nul, sommigen vinden dat saai waardoor ze minder hun best gaan doen. Ze zullen uiteraard wel een aantal vakken onder de knie hebben, maar ik geloof NOOIT dat zij van het ene jaar op het andere hun 'buisvakken' ineens perfect gaan kunnen door dit jaar over te doen. Ik denk dat vooral verder moet worden gekeken en de aandacht moeten richten naar de waarom-vraag. Waarom moet de leerling blijven zitten? Waarom heeft de student zoveel problemen met dit vak? Een jaar overdoen gaat daar niets aan veranderen! Uiteraard is dit niet de enige oorzaak die in het artikel en de reacties worden aangehaald. De leerling kan problemen hebben buiten de school of problemen met zijn eigen identiteit die wordt gevormd, en dat uit zich natuurlijk in gedrag en schoolresultaten. Dan is het de leraar en de ouders hun taak om er toch te zijn voor deze jongeren en samen met hen een mogelijkheid zoeken dit te verwerken en die resultaten omhoog te krijgen. Dat is niet altijd even eenvoudig, maar alle hulp is welkom in zo'n zaak. Daarnaast heb je ook nog diegenen die puur woede en haat voelen omdat ze zich gepest voelen dat ze hun jaar moeten overdoen, dat vormen meestal grote problemen in de klas omdat zij de sfeer bederven. Daarvoor is soms een strengere aanpak nodig, die wel redelijk ver kan gaan. Want het is niet omdat iemand gefrustreerd en kwaad is dat al de rest daarvoor moet boeten.

Radio 1 laat deze week enkele 'bekende' zittenblijvers aan het woord om hun hart uit te storten.

Vooral de eerste getuigenis van Johan Heldenbergh is ontroerend. Hij was een beetje de weg kwijt, verloor de goesting om te leren gaandeweg, snapte het nut van die 'cosinussen en sinussen' niet (herkenbaar!), maar is na hard werken toch een gediplomeerd acteur. Op het einde vertelt hij hoe zenuwachtig hij is elke keer zijn moeder in de zaal zit, omdat hij dan kan laten zien dat alles toch nog is goed gekomen, dat hij zijn weg gevonden heeft...

links:

-Johan Heldenbergh (Acteur, twee keer blijven zitten in het middelbaar en één keer op Herman Teirlinck)
http://internetradio.vrt.be/radiosp...ohanheldenbergh

-Chokri Mahassine (organisator Pukkelpop, blijven zitten in het tweede middelbaar)
Hij ging als het eerste allochtoon naar het atheneum in zijn tijd maar mede door een slechte leeromgeving thuis (hij woonde in een cité, alle andere kinderen uit zijn buurt gingen naar een beroepsschool,...) moest hij een jaar blijven zitten. Na een gevoel van falen, vond hij zijn draai en heeft hij zich erg goed aangepast. Voor hem draaide dat jaartje zittenblijven dus erg positief uit.
http://internetradio.vrt.be/radiosp...chokrimahassine

Bron:
Radio 1, Joos
http://www.radio1.be/category/vrije.../zittenblijvers