Orbán wil uit het Internationaal Strafhof stappen, maar dat kan pas over een jaar


Viktor Orbán kan Hongarije niet zomaar terugtrekken uit het Internationaal Strafhof. Dat duurt minstens een jaar. Tot die tijd blijft Hongarije verplicht om iemand tegen wie een arrestatiebevel loopt, te arresteren, ook als diegene Benjamin Netanyahu heet.


Het is een provocatie van jewelste: sinds woensdagavond is Benjamin Netanyahu, de Israëlische premier tegen wie het Internationaal Strafhof (ICC) een arrestatiebevel heeft uitgevaardigd, op bezoek in Hongarije, een land dat 27 jaar geleden nog enthousiast zijn handtekening zette toen dat hof werd opgericht. Nu wil het die handtekening uitwissen.

Volgens de eigen logica van Hongarije kan dat per direct gebeuren. Maar het Statuut van Rome, de basis waarop het Strafhof werd gebouwd, stelt iets anders. Een land dat eenmaal heeft getekend – geratificeerd heet dat – moet zich aan alle bepalingen houden. Dat betekent op de eerste plaats: het moet een arrestatiebevel uitvoeren. En ten tweede: het mag zich niet per direct terugtrekken. Tussen aankondiging en uitschrijving zit minstens een jaar, zo zegt artikel 127, lid 1.

Alle EU-landen hebben het verdrag ondertekend, plus nog 98 andere landen. Dat betekent dat ze zich hebben gecommitteerd aan de afspraak dat ze iemand tegen wie een arrestatiebevel loopt, hebben beloofd te arresteren. Maar verschillende EU-regeringsleiders hebben zich openlijk verzet tegen het arrestatiebevel dat vorig jaar is uitgevaardigd tegen Netanyahu. Dat is een zittende regeringsleider die zijn contacten moet kunnen onderhouden, vinden ze.


‘Corrupte club’

Nooit eerder, zo zeggen deskundigen, was de politieke druk op het Internationaal Strafhof zó hoog als nu. Deskundigen wijzen erop dat ook tegen Vladimir Poetin een arrestatiebevel loopt, terwijl ook hij een functionerend president is.

Een ‘corrupte club’, zo noemde Netanyahu het ICC donderdag in Boedapest. De omslag van de internationale lof voor het arrestatieverzoek van Poetin van twee jaar geleden naar de publieke hoon van nu tekent een ontwikkeling. Eerder waren er wel spanningen, zeker met de VS en Israël, twee landen die het ICC nooit hebben willen erkennen. Rusland evenmin. Maar nu behalve Hongarije ook Italië, Duitsland en Polen zeggen het arrestatiebevel tegen Netanyahu niet uit te zullen voeren, lijkt er iets wezenlijk veranderd.

In Brussel viel de afgelopen dagen nog een tweede vrees te beluisteren: die voor Trump. Die tekende op 6 februari een decreet waarin hij sancties oplegde aan hoofdaanklager Karim Khan. Trump kan die lijst nog tot 60 dagen daarna uitbreiden, dus tot aanstaande maandag. Het kan zijn dat hij er nog vijf rechters aan toevoegt, of zeven. Maar hij kan ook het hele strafhof op de lijst zetten.


Computersystemen gehackt

Het is een stevig ‘als-dan-scenario’, waar weinig mensen zich aan wagen in Brussel. Maar wie dat wel doet, zegt dat het Internationaal Strafhof in dat geval wel kan inpakken. Dan kunnen Amerikaanse bedrijven de software niet meer updaten en zullen vroeg of laat de computersystemen worden gehackt. De identiteit van mensen in getuigenprogramma’s kan worden achterhaald, de complete inhoud van lopende strafzaken kan in verkeerde handen vallen, salarissen worden niet meer betaald.

Wie zich daar zorgen over maakt, zegt er meteen bij dat het echte slachtoffer niet alleen de ICC-ers zijn, maar de internationale rechtsorde. Dan is er geen instantie meer die personen straft die misdaden plegen tegen de menselijkheid, genocide of oorlogsmisdaden. Iedere zaak en ieder arrestatiebevel is een signaal aan anderen dat misdaden niet ongestraft zullen blijven.

Dat signaal werkt ook de andere kant op: als arrestatiebevelen worden genegeerd, kunnen mensen als Benjamin Netanyahu geloven dat het prima is om 50.000 mensen te doden, en mensen als Vladimir Poetin dat ze straffeloos duizenden kinderen uit Oekraïne kunnen ontvoeren.


Trouw, 03-04-2025 (Romana Abels)