Moeten voetbalgoden het goede voorbeeld geven?


Topvoetballers zijn goden en daar kijken we graag naar op. Maar vragen we niet te veel van die voetballers? Is het terecht dat we ze ook een voorbeeldfunctie geven?


Theaterregisseur Bertold Brecht wist lang geleden al dat "topsport begint waar gezondheid eindigt". En ook kleinkunstzanger Boudewijn de Groot hoopte dat zijn zoon geen voetballer wordt (want "ze schoppen hem misschien half dood"). Toch worden topsporters, ook topvoetballers, vaak ‘rolmodellen voor de jeugd’ genoemd. Zij zouden een voorbeeldfunctie hebben.

Boudewijn De Groot heeft misschien gelijk. Topvoetballers zijn erg vaak geblesseerd. Op minder dan tien jaar was Vincent Kompany het zelfs meer dan dertig keer. De ellende blijft niet beperkt tot spieren en gewrichten. Ook het hoofd van professionele voetballers heeft te lijden onder een voetbalcarrière. Het onderzoek naar de neurologische gevolgen van het veelvuldig koppen is nog maar net begonnen, maar het is al duidelijk dat die gevolgen redelijk dramatisch kunnen zijn.

Als het gaat over gezondheid, moeten we hun functie als rolmodel dus in ieder geval nuanceren: voetballers zijn een te mijden voorbeeld.

Maar misschien is de topvoetballer een voorbeeld op andere domeinen. Zou het niet kunnen dat hij voor jongeren een moreel kompas is? Hebben ze een voorbeeldfunctie als het gaat over morele vraagstukken? Mogen ze nooit te snel rijden? Eens iets te veel drinken, ...?

Dat klinkt eerlijk gezegd weinig geloofwaardig. We zien mensen – voetbalsupporters en anderen - bij een moreel dilemma zich niet snel afvragen: "Wat zou Ronaldo nu doen?".

We willen natuurlijk niet beweren dat voetballers geen morele kwaliteiten zouden hebben. Net zoals bijna alle topsporters, weten de meeste topvoetballers bijvoorbeeld heel goed wat volharding en zelfopoffering betekenen, twee zaken die in onze samenleving nog steeds op veel waardering kunnen rekenen.


Rode kaart

Anderzijds lijkt het er sterk op dat topvoetballers toch vooral morele mensen zijn ondanks, en niet dankzij, hun successen. Om dat te begrijpen, volstaat het te kijken naar hoe je als voetballer succes bereikt. Coaches vragen van spelers competitiviteit en "gezonde" agressiviteit. Ze moedigen het maken van professionele fouten aan en dat kan je moeilijk een goed voorbeeld noemen.

Ook Marc Wilmots zei het uitdrukkelijk tijdens een persconferentie in mei: "De jongens moeten eens leren om af en toe een kaart te pakken voor de ploeg". Het zijn niet direct de dingen die wij onze kinderen willen bijbrengen: je mag, moet zelfs, af en toe vals spelen.

Je zou je bijna gaan afvragen wie ooit op het absurde idee is gekomen dat topvoetballers een voorbeeldfunctie hebben. Waarschijnlijk heeft het er mee te maken dat topvoetballers de goden van vandaag zijn. En het is geweten dat wie veel prestige heeft, vaak geïmiteerd wordt.

Maar daarom zeggen dat iemand een voorbeeldfunctie heeft, is een brug te ver. Uit het feit dat jonge supporters vaak topvoetballers imiteren, kan je immers niet afleiden dat topvoetballers de functie hebben om geïmiteerd te worden. Vergelijk het met een boom: het is niet omdat mensen vaak bomen kappen dat bomen de functie zouden hebben om gekapt te worden.

Als een voetballer zoals Hazard een misstap begaat door bijvoorbeeld een hamburger te eten, is er altijd wel iemand die zijn voorbeeldfunctie aanhaalt.

Mogen we geweldige voetballers ten kwade duiden dat ze vanuit hun 'voorbeeldfunctie' fouten begaan? We zouden beter beseffen dat ze helemaal geen voorbeeldfunctie horen te hebben en daar ook helemaal niet voor gekozen hebben.

Misschien is het probleem dus niet dat topatleten op ethisch vlak zeker even feilbaar zijn als jij en ik, maar wel dat sommige mensen topatleten zien als de personen die ook moreel tot voorbeeld strekken.

Van hun voetbalhelden kunnen jongeren hooguit leren dat niemand zonder zonde is. In die zin had de vader van Raman gelijk: ‘je suis Benito’. Of beter: we zijn allemaal Benito en Eden en Michy. En vanaf vandaag zelfs tous ensemble.


Blog De Redactie.be, 13-06-2016 (Andreas De Block - Lode Lauwaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB