Gisteren vond voor de tiende keer in een half jaar tijd een dodelijk ongeval met vluchtmisdrijf plaats. De straffen op vluchtmisdrijf kunnen oplopen tot vijf jaar gevangenisstraf en ook de publieke veroordeling is groot. Waar komt die neiging om na een ongeval toch op de vlucht te slaan vandaan?

Volgens de wet pleegt elke persoon vluchtmisdrijf die weet dat hij de oorzaak van een verkeersongeval is geweest en de vlucht neemt om zich aan de vaststellingen te onttrekken. Elk jaar zou het zo’n 200 keer voorkomen dat een bestuurder doorrijdt na een aanrijding – al dan niet met lichamelijke schade.

Niet ieder vluchtmisdrijf wordt vervolgd

Volgens het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) moeten we dan ook verschillende motieven voor vluchtmisdrijf onderscheiden. Zo is het mogelijk dat een chauffeur niet heeft gemerkt dat hij bij een ongeval betrokken was. Een voorbeeld is een vrachtwagen die, door het gewicht van zijn eigen voertuig, niet merkt dat een fietser onder zijn wielen is terechtgekomen.

Wanneer iemand na een ongeval zijn reis voortzet omdat hij niet weet dat de schade moet worden vergoed, spreekt het BIVV over ‘onvrijwillig vluchtmisdrijf’. Het gaat dan bijvoorbeeld om een chauffeur die enkele paaltjes langs de kant van de weg omverrijdt.

Als er geen sprake is van gevaarlijk rijgedrag en beide partijen tot een akkoord komen over een schadevergoeding worden zulke vluchtmisdrijven meestal niet vervolgd.

Fight or flight?

Er komt wél een strafrechtelijke vervolging wanneer een chauffeur bewust op de vlucht slaat na een ongeval, bijvoorbeeld omdat hij onder invloed is van alcohol of drugs. Dit was het geval bij de aanrijder van Dylan Aendekerk, die dinsdagnacht overleden is. De dader klampt zich vast aan de waterkans om niet gepakt te worden. Toch denken zeker niet alle doodrijders in zo’n situatie dat ze hun straf wel zullen ontlopen. Ook wordt de rol van alcohol in de reflex om te vluchten vaak overschat.

Professor in de klinische psychologie Patrick Luyten (KUL) verklaart: ‘Wanneer een mens in zo’n situatie terechtkomt, wordt het reflectievermogen enorm bedreigd. Door de shock en het overweldigende gevoel van schaamte en angst voor de gevolgen, komt de persoon in een hypervigilante toestand terecht. Dat betekent dat hij of zij letterlijk niet meer helder kan nadenken. Door het verengde bewustzijnsvermogen lijkt vluchten vreemd genoeg de enige mogelijke optie om met de schaamteproblematiek om te kunnen gaan.’ Luyten gaat verder: ‘Het denkvermogen gaat dus als het ware offline. Na dat innerlijke conflict, dat ook wel fight or flight wordt genoemd, komt de persoon weer in een normale toestand terechtkomt. Dan kan hij of zij beslissen om nog terug te keren.

Beroepservaring

Alles lijkt echter af te hangen van de schaamtegevoeligheid van de chauffeur, en zijn of haar capaciteit om zelfs in zo’n situaties het hoofd koel te kunnen houden. Luyten zegt: ‘Die capaciteit komt er vaak alleen maar door ervaring. Denk maar aan een chirurg, een ambulancier of een gevechtspiloot. Die mensen hebben dit vermogen in verschillende stappen en door beroepservaring aangeleerd. Bijgevolg kunnen zij daar beter mee omgaan. Wat ook opvalt is dat deze mensen over een veel beter inschattingsvermogen beschikken. Dit werd genoeg bewezen via psychologische tests en simulatie-experimenten. Want wat mensen zeggen dat ze zouden doen bij zo’n ongeval, voorspelt niet noodzakelijk wat mensen écht zouden doen’, aldus de professor.

http://www.standaard.be/cnt/dmf20151218_02027940

Jammer genoeg komt vluchtmisdrijf te vaak voor. Het is iets dat boven het helder denken van een mens staat, zoals ook bewezen is. Toch snap ik niet dat je na de shock niet terugkeert als je weer bij rade bent. Het is een waarde die iedereen toch wel zou moeten aanvoelen. Het vluchten na een ongeval is dan misschien wel instinctief maar het is beter dat je gewoon opkomt voor je verantwoordelijkheden. Ik vind het goed dat er een gevangenisstraf wordt gegeven voor zij die vluchtmisdrijf durven plegen. Toch snap ik niet dat er verzachtende omstandigheden parten kunnen spelen in de veroordeling en dan heb ik het vooral over ongevallen met fysieke schade. Het is voor de nabestaanden ook gewoon verschrikkelijk niet te weten wat er juist gebeurd is.

Net zoals bij alles kun je een vluchtmisdrijf uit verschillende perspectieven bekijken maar als eindconclusie kom je er toch op dat het fout is. Dat mensen dat vluchtinstinct in eerste instantie hebben, kan ik nog begrijpen maar het minste dat je dan kunt doen is jezelf gaan aangeven als je gekalmeerd bent. Begrijp me niet verkeerd, ik keur vluchtmisdrijf absoluut niet goed. Zeker niet in zulke gevallen als die bij zestienjarige jongen die het misschien overleefd had kunnen hebben als de bestuurder gestopt was en de hulpdiensten zou gebeld hebben. Volgens mij zijn er ook wel twee "soorten" vluchtmisdrijven.. Mensen die bewust vluchten om onder hun straf uit te kunnen komen en de mensen die echt uit pure paniek vluchten... Die eerste categorie is dan het type dat vaak iets te verbergen heeft (overdreven snelheid, dronken achter het stuur..) en hier heb ik het met mijn vader (inspecteur lokale politie) al over gehad en die mensen beseffen vaak niet dat ze door vluchtmisdrijf te plegen extra hard gestraft gaan worden. Niet meer dan terecht, vind ik.

Ik ben het volledig eens met Veronique, het is normaal dat mensen de reactie hebben om te vluchten. Het enige dat hier belangrijk is, is dat de mensen zich wel komen aangeven de dag nadien wanneer ze gekalmeerd zijn.Hier zou je dan wel moeten onderzoeken hoe het ongeval ontstaan is, als er wel degelijk sprake is van gevaarlijk gedrag dan zou men deze persoon nog wel moeten vervolgen. Nogmaals zoals ook Veronique zei ben ikzelf ook radicaal tegen vluchtmisdrijf, maar ik denk dat we in ons achterhoofd moeten houden dat we allemaal mensen van vlees en bloed zijn die fouten maken. Ook heb je het feit van een vluchtmisdrijf zonder dat je weet dat je betrokken bent bij een ongeval. Deze zomer is een vriend van mij omgekomen in een dodehoekongeval, de chauffeur van de vrachtwagen heeft nooit beseft dat hij iemand aangereden had en reed dus verder. De chauffeur was niet in fout en had niet gevaarlijk gereden, dit was gewoon een jammer ongeval met dramatische gevolgen. Het zou dan ook heel oneerlijk zijn om deze man te vervolgen voor het vluchtmisdrijf, hijzelf heeft al een zware straf gekregen door zijn hele leven rond te lopen met de gedachte dat iemand omgekomen is in een ongeval waarbij hijzelf betrokken was.

Ik ben het volledig eens met voorgaande reacties. Vluchtmisdrijf blijft een grote fout en onlangs hoorde ik op de radio dat het aantal vluchtmisdrijven sterk aan het toenemen is. Ergens vraag ik mij dan toch wel af waar al die mensen hun waarde-gevoel is? En het feit dat het dan nog in stijgende lijn gaat, wilt zeggen dat steeds minder mensen over dat waarde-gevoel beschikken. Gaat onze maatschappij er dan niet op achteruit?

Denken aan vluchten als je net een ongeval hebt meegemaakt kan ik ergens wel begrijpen. Onbewust denk ik dat we dat allemaal wel zouden hebben. Maar uw gevoel moet dan onmiddellijk ingrijpen en wat de schade ook is, uw verantwoordelijkheid ervoor nemen. Het zijn jouw acties, jouw fouten, dus jij neemt verantwoordelijkheid. Onlangs heeft een bestuurder de spiegel van een vriendin van mij, haar auto gereden. Deze bestuurder is zo eerlijk geweest om een papiertje tussen haar ruitenwisser te steken met daarop zijn gegevens. Dit is eerlijkheid en dat wordt ten zeerste geapprecieerd in de maatschappij.

Bij blikschade is vluchtmisdrijf ook erg, maar er hangen minder drastische gevolgen aan vast buiten een hoop kosten. Als er andere personen bij betrokken zijn, tot een dodelijk ongeval, en je pleegt dan vluchtmisdrijf ... dan ben je heel laf en dan is zelfs je achteraf nog gaan aangeven, niet goed genoeg. Want stel dat je gedronken had of onder invloed was, dan kan dit nooit bewezen worden. Ik vind het dan ook heel goed dat op vluchtmisdrijf zware straffen gezet worden.

Op de radio heb ik ook gehoord dat mensen die die vluchtmisdrijven onderzoeken ten einde raad zijn. Ze weten niet meer hoe ze mensen nog meer kunnen aansporen, dat als er zich een ongeval voordoet, dat men zijn verantwoordelijkheid moet nemen.