‘Publiek belang moet wijken voor winst’


Volgens de Europese Commissie betekent het vrijhandelsverdrag met de VS niet dat onze producten minder veilig worden of ons milieu minder beschermd zal zijn. Maar consumentenorganisaties zien de addertjes onder het gras nu al wriemelen.


Europese producten moeten vandaag volledig opnieuw getest en gekeurd worden voor ze op de Amerikaanse markt worden gebracht, ook al voldoen ze hier aan alle normen. En omgekeerd. Voor de ondernemers is dat bijzonder tijdrovend en duur. Daarom dromen de Europese en Amerikaanse overheden van samenwerking om voor beide markten zo veel mogelijk dezelfde regels op te stellen.

Die regulatory cooperation is een van de belangrijkste onderdelen van het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). De onderhandelingen tussen de EU en de VS daarover zijn nog verre van afgerond, maar zoals de zaken nu voorliggen, is de regulatory cooperation een van de gevaarlijkste aspecten. Toch volgens de vertegenwoordigers van Amerikaanse consumentenorganisaties, die afgelopen dagen in Brussel waren.

Zolang de samenwerking tussen de EU en de VS onderworpen is aan de normale democratische controle, is er geen vuiltje aan de lucht, zegt Robert Weissman, de voorzitter van Public Citizen. Maar als regulatory cooperation in een handelsverdrag wordt verpakt, dreigt het de democratie te verstikken. Zeker als ondernemingen via het systeem van Investor-to-State Dispute Settlement ((ISDS) bovendien het recht krijgen bestaande reguleringen voor een speciale arbitragecommissie aan te vallen.

‘De Amerikaanse TTIP-onderhandelaars steken niet onder stoelen of banken dat het hun bedoeling is om Amerikaanse ondernemingen van in het prille begin een sterke stem te geven in het Europese reguleringsproces’, zegt hij. Dat willen ze doen door het Amerikaanse reguleringsysteem naar Europa te exporteren.


Privacy

Maar dat systeem is traag en complex. Bovendien wordt elke regulering door de betrokken bedrijven voor de rechtbank aangevochten. Het grootste probleem is de kosten-batenanalyse die voor elke regel moet worden uitgevoerd. ‘Daarbij wegen de bedrijfsbelangen altijd veel zwaarder dan die van de gemeenschap’, weet Weissman.

Weissman stelt met ontzetting vast dat de Europese onderhandelingsteksten laten vermoeden dat de EU openstaat voor wijzigingen aan haar eigen, veel betere systeem, dat toelaat om sneller in te spelen op nieuwe situaties en oog heeft voor de bescherming van mens en milieu.

TTIP dreigt een ingewikkeld akkoord te worden met ‘verticale’ en ‘horizontale’ hoofdstukken. De eerste hebben betrekking op een bepaalde sector. Ze zijn duidelijk afgelijnd en vormen minder een probleem. Als een autoconstructeur bijvoorbeeld nog maar één veiligheidstest moet doorvoeren, kan wellicht de prijs van een auto dalen. Niemand die daar bezwaar tegen heeft.

Het is echter uitkijken voor de ‘horizontale’ hoofdstukken, die algemeen geldende bepalingen bevatten. Daar schuilen de addertjes onder het gras. Als de Europese onderhandelaars bij hoog en bij laag zweren dat bepaalde gevoelige onderwerpen uit TTIP worden geweerd, bedoelen ze dat er geen specifiek hoofdstuk aan wordt gewijd. Die sectoren kunnen echter wel negatief worden beïnvloed via de horizontale bepalingen.


Toekomst

Een voorbeeld. Als de Europeanen hun zin krijgen, wordt gegevensbescherming als dusdanig buiten het bestek van TTIP gehouden (Er wordt dus geen verticaal hoofdstuk aan gewijd, red.). Maar als de EU in de toekomst regels zou willen uitvaardigen voor de bescherming van de privacy in verband met een product dat vandaag nog niet bestaat, kan TTIP desondanks van toepassing zijn via het horizontale hoofdstuk over regulatory cooperation.

Dan moet, als althans het gelekte Europese voorstel overeind blijft, worden geëvalueerd welk impact deze nieuwe regel op de trans-Atlantische handel zal hebben. En als deze evaluatie een kopie wordt van de Amerikaanse kosten-batenanalyse, dan zal het algemeen recht op privacy volgens Weissman altijd de duimen moeten leggen voor de belangen van de ondernemingen.

TTIP is niet zomaar een vrijhandelsverdrag waarover onze volksvertegenwoordigers op een bepaalde dag stemmen. Het is een living agreement. Het beïnvloedt, via het voorgestelde Regulatory Cooperation Body, ook de regelgeving voor toekomstige producten.

Straks, waarschuwen de consumentenorganisaties, schrijven de bedrijven de regels. En die regels zullen een zwakkere bescherming bieden voor mens en milieu dan Europeanen wenselijk vinden.


DS, 02-04-2015 (Evita Neefs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB