Aanval op IS kan een 'game changer' zijn


De VS zijn vannacht begonnen met luchtaanvallen op Islamitische Staat, voor het eerst ook in Syrië. We vroegen Trouw-buitenlandredacteur Ghassan Dahhan wie er meedoen, wie niet, en wat er zal veranderen in de regio.


Wie werken er allemaal precies samen bij de luchtaanvallen?

De VS hebben een coalitie van vooral soennitische landen om zich heen verzameld: Saoedi-Arabië, Katar, de Verenigde Arabische Emiraten, Jordanië, en Bahrein, dat overigens overwegend sji'itisch is. Zo willen ze laten zien: dit is geen eenzijdige interventie van de VS, we strijden zij aan zij met islamitische landen.

Net als bij de eerste Golfoorlog in 1991, toen hadden ze ook eerst zo'n coalitie gebouwd.


En, heeft dat kans van slagen?

Nee, beslist niet. Een beetje islamist prikt daar zo doorheen.


Maar burgers van Arabische landen maken zich toch ook zorgen om de opmars van IS?

Dat is lastiger te zeggen. Ik denk dat er vrij veel burgers zijn die wel enige sympathie voor IS hebben, zolang ze maar blijven zitten waar ze zitten, en niet naar hun land komen. Maar dat lijkt nu wel te gebeuren: er zijn de afgelopen tijd allemaal schermutselingen in Jordanië, dat is na Syrië en Irak het volgende doelwit van IS.

Er zou dus wel wat steun zijn voor een strijd tegen IS, maar of dat ook zo is als die door Amerika aangevoerd wordt... Daar hebben veel mensen nogal slechte ervaringen mee de afgelopen jaren.


Luchtaanvallen uit de VS, een nieuwe oorlog in Jordanië. Neemt IS niet wat veel hooi op zijn vork?

Nou, dat denk ik wel. Je moet je wel bedenken dat IS niet uit was op een conflict met de VS. De VS is begonnen met bombarderen, nadat IS opgerukt was in Koerdistan. Dat is een strategische misrekening geweest van IS. Pas daarna hebben ze zich tegen de VS gericht, met die onthoofdingen van Sotloff en Foley, die al heel lang gevangen zaten, zonder dat hun iets aangedaan was. Weer een misrekening, want daardoor keerde de VS zich alleen maar meer tegen hen.

Wat betreft Jordanië, het is ook weer niet zo gek dat dat land erin betrokken raakt. Er strijden zo'n 3000 Jordaanse djihadisten mee, en het land grenst nu eenmaal aan Irak en Syrië.


Wie niet meedoen met de coalitie zijn de belangrijkste landen in de regio: Turkije, Syrië en Iran?

De rol van Turkije is heel schimmig. Afgelopen weekend werden er ineens 49 Turkse gijzelaars vrijgelaten, zonder enige moeite, terwijl andere gijzelaars onthoofd worden. Hoe is dat precies gegaan?

Tegelijkertijd heeft Turkije nu er zoveel Koerdische vluchtelingen over de grens komen, heel veel grensbewaking neergezet, en wordt iedereen gecontroleerd. Toen er nog djihadisten de andere kant op gingen, richting IS, zei Turkije altijd dat het logistiek onmogelijk was om de grens dicht te gooien, maar nu het Koerden zijn, kan het ineens wel.

Ten slotte ligt er in Syrië, midden in door IS gecontroleerd gebied, een Turkse enclave, met de tombe van Suleiman Shah, een van de grondleggers van het Ottomaanse Rijk. IS vernietigt dit soort tombes overal waar ze komen, want dat vinden ze maar afgoderij. Maar juist deze ene is nog helemaal ongemoeid gelaten.


En Syrië en Iran?

Amerikaanse diplomatieke bronnen laten weten dat er wel overleg is geweest met Iran. Iran zelf ontkent dat. Maar ik denk niet dat ze in Teheran ongelukkig zijn met het feit dat Amerika zich nu tegen hun grootste vijand keert.

Dat geldt ook voor Syrië, die zelf een volledig verouderde luchtmacht hebben. De VS voert nu het werk uit dat ze zelf niet kunnen doen. Vandaag heeft Syrië juist heel erg benadrukt dat er wel overleg is geweest met de VS.

Of dat ook ook echt is gebeurd, ik weet het niet, maar het is natuurlijk wel slim van ze: als Assad ontkent, staat hij voor paal, want Syrië is niet bij machte om zich tegen Amerikaanse aanvallen te verzetten. Zegt hij dat er wél overleg is geweest, dan zadelt hij de Amerikanen en de soennitische landen op met een politiek probleem. Assad impliceert daarmee dat hij bevriend is met zowel het Westen als de soennitische landen, terwijl zij er juist alles aan doen om zich van hem te distantiëren. Maar als het idee bestaat onder soennieten dat hun regeringen indirect samenwerken met het 'ongelovige regime' in Damascus, dan hebben de soennitische leiders hun achterban heel wat uit te leggen.


Is deze aanval een game changer?

Met die term moet je zuinig zijn, maar ik denk het eigenlijk wel. Er zijn voor het eerst massaal IS-strijders omgekomen. Dat IS nu in het centrum van zijn macht vanuit de lucht is aangevallen, dat is toch wel een vernederende ervaring voor ze.

Ze zullen iets terug moeten doen. Ze zijn alleen niet bij machte om de Amerikaanse vliegtuigen uit de lucht te schieten. Dus ligt het voor de hand dat ze het op een andere manier gaan doen: via terreur. Ik kan me goed voorstellen dat ze nu bezig zijn met het uitzoeken van doelen voor aanslagen, Amerikaanse ambassades in de regio bijvoorbeeld.


Blog Trouw, 23-09-2014 (Gassan Dahhan)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB