Beste student


Deze week begint het academiejaar. Jarenlang was dat voor mij een belangrijk moment: ik studeerde aan verschillende universiteiten, doctoreerde, gaf colleges. Nu ben ik toeschouwer.


Meer dan ooit moeten jongeren studeren. Anders raken ze bij sollicitaties niet eens voorbij de eerste selectieronde. Sommige studenten beginnen dus aan het hoger onderwijs om een diploma te halen. En dan leren ze al snel, een beetje cynisch, te werken in functie van de examens.

Dat is jammer, want zo missen ze de essentie van de opleiding. Studeren doe je het best vanuit nieuwsgierigheid, vanuit het verlangen je wereld te vergroten. Leren denken, dingen te weten komen en een expertise ontwikkelen die toelaat zelf iets te doen: daarover gaat het.

Maar daartoe vermijd je, beste student, beter wie je het leven te makkelijk maakt. Van de met punten strooiende professor zal je doorgaans niet veel leren. De weg van de minste weerstand zoeken kan even een goede tactiek zijn. Maar kennis en kunde verwerf je alleen maar door werk en inzet. Kritisch denken leer je maar door veel te lezen, door de stof te bevragen, niet door naar vrolijke slogans te luisteren en hapklare brokken uit het hoofd te leren.

Vandaag lijken oudere volwassenen vaak weinig vertrouwen te hebben in de jongere generatie. Zeker de mei ’68-generatie, die intussen behoorlijk oud wordt, loopt over van eigendunk. Laat dat eigen lof, die zelfgenoegzaamheid meteen een waarschuwing zijn. Heeft die oudere generatie, met alle kansen die ze vooral door toeval kreeg, het zo fantastisch gedaan?

Observeer even de faculteit waar je studeert. Elke universiteit is een disciplineringsmachine. In het beste geval is er aan de universiteit waar jij studeert veel ‘goede’ discipline: werklust en werkkracht. Die heb je nodig om zelf vooruit te komen. Maar er is een andere vorm van disciplinering: conformisme, die appelleert aan carrière-ambitie (waar op zich niets mis mee is) en volgzaamheid eist tegenover wie de dienst uitmaakt. In een goede universiteit vind je veel van de eerste disciplinevorm.

Laat je ook niet beïnvloeden door de huidige pessimistische stemming: klimaatverandering, economische en financiële tegenslagen, een snel veranderende politieke wereld, en de dreiging van terreur en fundamentalisme. Maar wat dan nog? Sommige generaties kregen in hun leven een verschrikkelijke oorlog, of zelfs twee, te verduren. Angst is een slechte raadgever. Ten eerste weet je niet wat het leven voor jou in petto heeft. Ten tweede bepalen niet alleen je studiekeuze of je universiteit wat je zal worden. Hoe je in de wereld staat, doet er minstens evenveel toe.

Wees kritisch voor de anderen, voor de samenleving. Maar ook voor jezelf. Leer je tijd goed te gebruiken. Heel wat studenten nemen hun laptop mee naar de les, met Facebook en co in handbereik. Als je de aandrang voelt om weg te surfen tijdens de colleges, bedenk dan twee dingen. Steve Jobs was een creatieve geest, die tot al zijn bevindingen is gekomen zonder permanent online te zijn. En ten tweede, en laat dat meteen een andere waarschuwing zijn, vond hij het nodig om internet zo veel mogelijk uit de levenssfeer van zijn kinderen te houden. Internet is een zegen als je weet wat je zoekt. Maar de permanente verleiding om filmpjes te bekijken, commentaren te lezen, om op de hoogte te zijn van het nieuws, is een vloek voor wie iets substantieels wil leren. Beperk dus je internetconsumptie en breid je lijstje met buitenschoolse activiteiten uit: word lid van die debatclub, schrijf je in voor die sportactiviteit, ga naar die concerten, en lees ook dat mooie boek dat niet op de leeslijst staat.


DS, 22-09-2014 (Tinneke Beeckman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB