Paus wil graag naar Israël
door Inez Polak

Israël maakt zich op voor een bezoek van paus Benedictus XVI, mogelijk al komend jaar. Maar voordien wil het Vaticaan wel een gunstiger belastingregeling voor zijn bezittingen in het Heilige Land.
De Israëlische president, Mosje Katsav, bracht afgelopen week een bezoek aan het Vaticaan, waarbij hij de paus persoonlijk uitnodigde. Volgens bronnen in het Vaticaan neemt de paus de uitnodiging graag aan. Hij toonde vooral grote belangstelling voor het onlangs ontdekte mozaïek en de restanten van mogelijk de oudste kerk in het Heilige Land. Katsav bracht als cadeautje foto’s van de opgravingen in Megiddo mee, vlakbij het bijbelse Armageddon.

De vorige paus, Johannes Paulus II, bracht in 2000 een bezoek. Aan het bezoek van Benedictus XVI zouden welk enkele voorwaarden gesteld zijn.

Zo eist de kerkvader dat er eerst een oplossing wordt gevonden voor de juridische en financiële positie van de rooms-katholieke kerk in Israël. De kerk bezit van oudsher een grote hoeveelheid land en gebouwen in het Heilige Land, vaak op de mooiste plekjes. Israël heft daar - deels - belastingen over en het Vaticaan vindt dat in vele gevallen niet gerechtvaardigd. Het geschil heeft tot nu toe belet dat de samenwerking tussen beide landen wordt uitgebreid sinds het Vaticaan twaalf jaar geleden diplomatieke betrekkingen met Israël aanging. De zaak werd nog eens bemoeilijkt toen een ambtenaar van financiën drie jaar geleden bedacht dat de kloosters tenminste onroerend goed belasting konden betalen over gebouwen die als woningen dienen voor de monniken en nonnen. Tot dan waren kloosters geheel vrijgesteld. Andere problemen vormen de inkomsten van de kerk uit zakelijke ondernemingen, bijvoorbeeld de verkoop van olijfolie of wijn, maar ook de exploitatie van een tankstation dat in handen is van de kerk. Volgens een Israëlische diplomatieke bron is het gewoon een rommeltje. In sommige gevallen wordt er wel betaald en in andere weer niet. En wat te doen met de inkomsten van de hostels waar vaak gewone toeristen overnachten?

Israël voelt er echter weinig voor het Vaticaan speciale belastingvrijstellingen toe te kennen, ook al omdat dit een precedent zou scheppen en alle andere kerken en groeperingen dezelfde rechten zouden eisen. Maar anderzijds is Israël gebaat bij goede betrekkingen met Rome. In de onderhandelingen heeft Israël nu toegezegd de kloosters vrij te stellen van eigendomsbelasting. Ook is afgesproken dat landconfiscaties alleen zullen plaatsvinden als het echt niet anders kan en met gepaste compensatie.

Overigens kronkelt de afscheidingsmuur doorgaans netjes om de kloosters heen en blijkt uit de praktijk dat het Vaticaan er de voorkeur aangeeft in het ’Israëlische’ deel terecht te komen. Dit vanwege de toegangsmogelijkheden.

Israël heeft van het Britse mandaatbestuur ook een wet geërfd die stelt dat kerken zich niet tot de rechtbank kunnen wenden. De logica daarachter luidt dat de Britse bestuurders de politiek gevoelige zaken niet aan de rechters wilden overlaten. Maar het Vaticaan eist nu wel toegang tot het Israëlische rechtssysteem. In een vernuftig compromis is besloten dat er een speciale commissie van juristen komt die de geschillen gaat behandelen.

Het principiële probleem, aldus de Israëlische diplomatieke bron, is nog dat het Vaticaan een speciale status eist. Het stelt dat de katholieke kerk daar recht op heeft omdat zij al aanwezig was in het Heilige Land lang voordat de staat Israël werd opgericht in 1948.

Vandaar dat de kerk niet onder het Israëlische belastingsysteem wil vallen, maar alle zaken wil regelen in een bilaterale overeenkomst, die alleen aangepast kan worden via onderhandelingen en niet onderhevig is aan eenzijdige veranderingen in het Israëlische belastingstelsel. Pas als dit probleem is opgelost, is de weg vrij voor paus Benedictus XVI.

Opgravingen Megiddo leiden tot strubbelingen:

De ontdekking van het mozaïek en de restanten van mogelijk de oudste kerk nabij Megiddo in Galilea heeft tot strubbelingen geleid tussen het Israëlische gevangeniswezen en het Israëlische departement voor antiquiteiten, de IAA.

Het gevangeniswezen had voor de aanleg van een nieuwe vleugel van de Megiddo-gevangenis, een van Israëls zwaarst bewaakte gevangenissen, de IAA gevraagd de plek te onderzoeken. Dat is nu eenmaal regel in Israël voor er ergens wordt gebouwd.

Maar het gevangeniswezen had er niet op gerekend dat er ook echt iets van waarde zou worden gevonden, hoewel de gevangenis op een opmerkelijke plek licht, vlakbij Armageddon, de plaats waar op de dag des oordeels de strijd tussen goed en kwaad zal worden beslecht. De regio is rijk aan geschiedenis, vlakbij Nazareth en het Meer van Tiberias.

In het verleden vormde Megiddo een kruispunt van belangrijke handelsroutes, van oost naar west en van zuid (Bethlehem, Hebron, Jeruzalem) naar noord (Akko, Tyrus en Sidon). De archeologen vinden het dan ook geen plek voor een gevangenis. Het ministerie van toerisme wil deze streek al ombouwen tot een toeristisch centrum, waarin geen plaats is voor prikkeldraad en uitkijktorens. Het gevangeniswezen stelt echter dat de gevangenis er al staat en dat dus het mozaïek maar verplaatst moet worden.

__________________
"Helden en getal zijn woorden die niet paren, leeuwen lopen in geen benden, veel kan zo weinig zijn. Macht van getal is zo vaak waan van macht. Wie zijn getal niet kent, kent zijn moed en één kan dan een leger zijn".- Cyriel Verschaeve -