De spotgoedkope kleren van Primark hebben hun prijs


Hippe kledingstukken verkopen tegen een belachelijk lage prijs. De Ierse keten Primark hanteert die gewiekste strategie om jongeren van heinde en verre naar hun winkel in Luik te lokken. De expansieplannen voor de rest van België zouden nu klaarliggen. Of de textielarbeiders in Bangladesh daar baat bij zullen hebben, is nog maar de vraag.


Een groene short: 4 euro. Een grijze T-shirt: 2,50 euro. Een hoofdtelefoon: 7 euro. Zelfs met een krap budget kost het geen moeite om in de Primark een hippe zomeroutfit samen te stellen. Iets wat de 19-jarige Stephanie Verbeeck uit Antwerpen maar al te goed weet. Ze verlaat de Primark-winkel in Luik met twee bruine papieren zakken vol kledij en accessoires voor haar reis naar Tunesië. ‘In Antwerpen gaat iedereen naar de H&M, maar iets van de Primark is meer uniek’, zegt ze.

De studente Communicatiewetenschappen laat haar rekening zien. Bijna geen enkel stuk gaat boven de tien euro. ‘Dat maakt het zo interessant. Omdat het allemaal zo goedkoop is, grabbel je alles mee zonder erover na te denken. Moet ik per se een eenentwintigste zonnebril hebben? Nee, maar omdat hij maar een paar euro kost, laat ik die niet liggen.’

In de nogal banaal ogende winkel is het dringen op woensdagnamiddag. Niet enkel het modieuze volkje staat aan te schuiven om een sweater met Batman-opdruk of een kaki bodywarmer af te rekenen. Ook moeders met hun kroost en senioren met een gezonde interesse voor jongerencultuur banen zich een weg door de massa.

De twee vriendinnen Sharia Mergan (17) en Alexana Allinckx (16) komen respectievelijk 127,5 en 138 euro armer buiten. Maar des te gelukkiger. ‘Het is stijlvol, goedkoop en eens iets anders’, verantwoorden ze hun uitgaven. Dat de twee uit Vlaams-Brabant er een verplaatsing van twee uur voor over hebben, komt door sociale media zoals Twitter en Instagram. Primark is hét onderwerp van gesprek. ‘Vriendinnen zetten zelfs foto’s van hun aankopen online en poseren bij volle winkeltassen.’

De Facebook-groep ‘Wij willen een Primark in Antwerpen’ telt bijna 13.000 leden. De Ierse winkelketen doet meer jonge harten sneller kloppen dan de doorsnee goed gecoiffeerde boyband. Professor marketing Gino Van Ossel (Vlerick Business School) vat het succesrecept samen: ‘Het is hip, er is een zekere beleving en de prijzen zijn extreem scherp.’


Prijsbewuste fashionista’s

Met meer dan 250 winkels in heel Europa verovert Primark in snel tempo de winkelstraten. België hinkt voorlopig achterop met één winkel. Al zouden er volgens recente geruchten nog bijkomen in Gent, Brussel, Charleroi, Antwerpen en Hasselt.

Achter de kleren voor een habbekrats zit een weloverwogen mode-ideaal toegespitst op prijsbewuste fashionista’s. ‘Die hoeven niet per se kleren te dragen die jaren meegaan. Wel willen ze zich ieder seizoen de laatste trends aanschaffen. Als een kledingstuk sneller kapot gaat, kan dat niet veel kwaad. De volgende trend is er dan toch al’, zegt Van Ossel.

Nieuw is die filosofie niet. Ook de Amerikaanse keten Forever 21 mikt op klanten die de vinger liever op de knip houden, maar niet uit de toon willen vallen. Maar na de succesvolle start, deemstert de keten nu wat weg. ‘De mayonaise pakt niet altijd’, zegt Van Ossel. ‘Succesfactoren vallen moeilijk te objectiveren. Ik denk dan aan een bedrijf als Benetton. Ooit razend populair, maar dat ligt alweer even achter ons.’

Achter de lage prijzen van Primark gaat geen magische formule of een wilde weldoener schuil, zegt Samantha Maher. Voor de Britse organisatie Labour Behind the Label doet zij onderzoek naar de praktijken van de kledinggigant. ‘Primark is een van de marktleiders in fast fashion. Ze verkopen kleren snel en goedkoop. Maar dat houdt in dat hun leveranciers in onder meer India en Bangladesh zeer goedkoop moeten produceren. Hun succes berust op het drukken van kosten, wat uiteindelijk op de schouders van de arbeiders terechtkomt. Primark is daar overigens niet alleen in.’

De Ierse keten bevond zich een jaar geleden in een mediastorm toen een textielfabriek in Bangladesh instortte. Meer dan duizend mensen kwamen om het leven. De fabriek maakte onder meer kleren voor Primark. ‘Intussen zijn er al schadevergoedingen uitbetaald, dat is goed. Maar of de arbeidsomstandigheden verbeterd zijn? Daar hebben we geen duidelijk zicht op.’

Mogen wij consumenten dan geen spotgoedkope truien met het Batman-logo meer kopen? ‘Nee, want het geeft die mensen in India en Bangladesh wel de nodige bestaansmiddelen. Maar de omstandigheden moeten beter.’

In haar communicatie benadrukt Primark het belang van ‘ethisch verantwoorde’ productie. Een gedragscode voor de toeleveranciers, audits van de fabrieken en trainingen voor werknemers moeten beterschap brengen.


DS, 03-04-2014 (Stijn Cools)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB