We eten minder zout (en proeven het niet eens)

Het zoutgehalte in dagelijkse producten als brood, vlees en kaas is de jongste jaren fel gedaald, soms zelfs met 30 procent. Dat is het gevolg van het plan dat Volksgezondheid en de industrie vier jaar geleden smeedden om de Belg minder zout te laten eten. Een prettige bijkomstigheid is dat we het zoutarmer worden van ons dieet niet hebben gemerkt.

Het Belgische brood is de afgelopen jaren gemiddeld 22 procent minder zout geworden. Rauwe ham zelfs 38 procent. Ook soepen in poedervorm, bereide maaltijden en kazen bevatten aanzienlijk minder zout. Met als gunstig gevolg dat de gemiddelde Belg nog 3 kilogram zuiver zout per jaar inneemt, 600 gram minder dan in 2004.

Het gezamenlijke zoutreductieplan van de overheid en de voedingsindustrie ging in 2009 van start, maar de meest recente vergelijkingscijfers dateren van vijf jaar eerder. ‘Niettemin mogen we zeker spreken van een succes’, zegt Olivier Christiaens van de FOD Volksgezondheid. ‘Vooral omdat we niets hebben moeten opleggen aan de producenten. Op vrijwillige basis hebben de verschillende sectoren van de Belgische voedingsindustrie hun producten zoutarmer gemaakt. Enkel voor brood bestaat er een wettelijke maximumlimiet.’

Jodium in brood

‘Het risico bestond dat de consument zou kiezen voor zoutrijkere voeding. Daarom moesten we alle producenten overtuigen mee te stappen in het plan’, zegt Chris Moris, gedelegeerd bestuurder van de federatie voor de voedingsindustrie (Fevia). ‘En dat is gelukt: alle sectoren werkten mee op hun manier. Zo werd het zout in vleesbereidingen vervangen door andere kruiden of werd voor het drogen van kaas een nieuwe techniek ontwikkeld waar veel minder zout voor nodig is.’

Bijkomend voordeel is dat aan het zout in ons brood ook nog eens jodium wordt toegevoegd, een beschermende stof waaraan veel Belgen een tekort hebben.

De verlaging van het zoutgehalte in de producten gebeurde stap voor stap. ‘Bewust’, zegt Olivier Christiaens. ‘Omdat we wisten dat iemand ongemerkt geleidelijk kan wennen aan minder zout. Na drie weken al passen de smaakpapillen zich aan aan de nieuwe dosis zout.’

En nu: suiker

Christiaens: ‘We hebben natuurlijk geen idee of de consument het verlaagde zoutgehalte toch niet compenseert door aan tafel vaker naar het zoutvat te grijpen. Daarom willen we zo snel mogelijk een wetenschappelijk onderzoek starten bij een representatief staal van onze bevolking. Aan de hand van urineanalyses kunnen we nagaan of de zoutverlaging ook zichtbaar is in het lichaam en of ze effect heeft op de gezondheid.’

Het hoofdbestanddeel van zout is natrium, een stof die verantwoordelijk is voor hoge bloeddruk, een belangrijke oorzaak voor hart- en vaatziekten, de belangrijkste doodsoorzaak in ons land.

Door de succesvolle samenwerking tussen overheid, industrie en de distributiesector is ondertussen het plan gerijpt om het zoutplan nog eens over te doen voor suiker en vetten. Want ook daarvan eten we te veel.

‘We willen zeker meewerken aan een suikerreductieplan’, zegt Chris Moris van Fevia. ‘Maar daar ligt het toch moeilijker. Een beperking van het zoutgehalte is eenvoudig en doet de natuurlijke smaken beter uitkomen. Maar het vervangen van suiker door een kunstmatige variant gaat meestal gepaard met een kwaliteits-vermindering.’

Het Nieuwsblad, 24/09/2013 (Geert Neyt)

Eigen mening: Ik denk dat we hieruit weer kunnen afleiden dat we niet weten wat we eten. De zoutverlaging is natuurlijk iets positief maar vaak gaat het ook over negatieve dingen zoals het schandaal dat rundvlees paardenvlees bevat. Producenten kunnen voedsel manipuleren zonder dat we het zelf door hebben. Ik vind dan ook dat we altijd moeten oppassen met wat we eten en vanwaar het komt. En in deze kwestie vind ik het zeker positief dat het zoutgehalte verlaagd is want zo pakken we ook gezondheidsproblemen dat vandaag de dag een groot probleem is bij Belgen.