Pensioengras groener bij de buren

Guy Tegenbos


Afgelopen jaren is er vaak gesleuteld aan de inkomensgarantie voor ouderen (IGO, voorheen ‘gewaarborgd minimum voor bejaarden’). Ook in deze regeerperiode is het nog verbeterd. Toch is dat IGO nog altijd te laag. Het blijft ónder de armoedegrens.


Hoe komt het dat dit land er maar niet in slaagt die uitkering op te trekken tot een decent niveau? Geldtekort in crisistijden? Ja. Maar er is meer. De ‘interne logica van het systeem’ laat dit niet toe. Want als de IGO-uitkering voor mensen met een ‘geaccidenteerde loopbaan’ omhoog gaat, zouden zij meer krijgen dan het te klein pensioentje dat veel mensen krijgen die een groot deel van hun leven gewerkt hebben en bijdragen betaald hebben; en hun schandelijk laag pensioentje kan niet omhoog, omdat dat dan weer hoger zou liggen dan wat degenen die werken tegen het minimumloon overhouden nadat de te hoge belastingen van hun inkomen afgehouden zijn. Enzovoort.

Die redeneringen leveren een doodlopende straat op. Misschien moeten we die ‘systeemlogica’ verlaten. Hoe doen onze buren het voor die minimumuitkeringen? In twee van de drie buurtuintjes is het gras groener. Niet in Duitsland, wel in Nederland en Frankrijk.

In Nederland bestaat het pensioen uit twee delen. Een basisuitkering, AOW, net genoeg om niet meer arm te zijn, voor iedere burger die 65 wordt (straks 67); ze wordt betaald met belastingen aan eenieder die lang genoeg wettig in Nederland verbleven heeft. Wie heeft gewerkt, krijgt een tweede pensioen dat bijeengespaard is door werkgever en werknemer. Dat systeem heeft ook nadelen, maar het slaagt erin – met een gelijkaardige budgettaire inzet – de armoede onder de bejaarden te beperken tot haast nul procent, terwijl bij ons twintig procent balanceert op of onder de armoedegrens.

Er is tot nu toe gemorreld en geschaafd aan ons pensioenstelsel, de cijfertjes zijn wat veranderd, maar het systeem is gebleven. Misschien moeten we toch eens grondiger werken en grondiger hervormen. Minister van Pensioenen, Alexander De Croo heeft twaalf experts aangesteld – waaronder Frank Vandenbroucke en Bea Cantillon – om daarover voorstellen uit te werken. Het is uitkijken naar hun voorstellen.

Frankrijk heeft eenzelfde ingewikkeld en verouderd pensioenstelsel als België, maar slaagt er toch in de minimumuitkering voor bejaarden boven de armoedegrens te trekken. Dat lukt, omdat alle arme bejaarden er ook een huursubsidie krijgen. De meeste Europese landen hebben dat. België gaf tot nu alleen steun aan huiseigenaars, niet aan huurders. Als Vlaanderen morgen de woonbonus erft van de federale overheid, kan het dat bijsturen.


DS, 15-07-2013 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB