Duitsland, land van melk en mythe


Wolfgang Schäuble, de Duitse minister van Financiën, staat voor een onwankelbare visie op de crisis in de eurozone en hoe ze aan te pakken. Paul De Grauwe is niet onder de indruk.


Wolfgang Schäuble, de Duitse minister van Financiën, toonde zich in een interview in deze krant (DS 29 juni) een opmerkelijk vasthoudende en dappere man, rotsvast overtuigd van de opperste deugden van het Duitse economische beleid, die de nederige Europeanen lessen in budgettair en economisch goed gedrag kwam geven.


Eerst de lessen

Zijn eerste les leert ons dat de werkloosheid die de landen van Zuid-Europa treft enkel en alleen het gevolg is van een te starre arbeidsmarkt. Volg ons voorbeeld, zegt de Duitse minister, versoepel jullie arbeidsmarkt en de werkloosheid is opgelost.

In de tweede les vertelt de minister ons dat Duitsland dankzij zijn begrotingsdiscipline een positieve groei kent, terwijl de landen van het zuiden met hun te hoge begrotingstekorten hun groei hypothekeren. Volg ons voorbeeld, zegt de minister, bespaar op de begroting en het zal beter gaan met jullie groei.

In zijn derde les probeert hij ons te overtuigen van de welwillendheid van Duitsland tegenover de Europese integratie. Is het mooiste bewijs niet dat de reddingsplannen voor de eurozone de Duitse belastingbetaler een zware last opleggen? Zoveel altruïsme voor de Europese zaak!


Dan de lessen uit de lessen

In werkelijkheid zijn de lessen van de minister op een aantal mythen gebaseerd, stuk voor stuk hindernissen voor de oplossing van de economische crisis.

Eerste mythe. De sinds het begin van de crisis meer dan verdubbelde werkloosheid in de perifere landen is het gevolg van structurele problemen. Deze analyse roept de vraag op waarom structuren die niet veranderd zijn (zo zijn structuren nu eenmaal) opeens de werkloosheid hebben verdubbeld. Toen de werkloosheid in deze landen minder dan de helft was van vandaag, waren de structuren dezelfde. De echte reden van de spectaculaire stijging van de werkloosheid is de instorting van de vraag naar goederen en diensten in deze landen, nog verergerd door het soberheidsbeleid dat overal in de eurozone wordt gevoerd. Natuurlijk moeten de structurele problemen worden aangepakt. Maar een structureel beleid zal ons niet uit de recessie halen zonder een beleid dat de vraag stimuleert. Deze Duitse mythe is helaas een economisch dogma geworden dat de Europese Commissie ons blijft voorhouden.

Tweede mythe. De Duitse groei is te danken aan de Duitse begrotingsdiscipline. Dit is een moeilijk te weerleggen mythe, want er bestaat inderdaad een correlatie tussen de economische groei en de toestand van de begroting. Volgens de Duitse minister staat het als een paal boven water dat de gezonde Duitse begroting de groei bevordert. De mogelijkheid van een omgekeerde causaliteit, dus een positieve groei die de staatsbegroting ten goede komt, wordt genegeerd. Maar toch is het die causaliteit die vandaag domineert. De landen van het zuiden zien hun begroting elk jaar achteruitgaan omdat hun groei voortdurend daalt.

Derde mythe. De Duitse belastingbetaler toont zijn Europese solidariteit door de zware last van de financiële steun aan de schuldenlanden op zich te nemen. In werkelijkheid heeft die Duitse belastingbetaler nog geen euro aan die programma’s uitgegeven. Het tegendeel is het geval. De landen die van de reddingsplannen hebben ‘genoten’, zijn ook de landen die ervoor betalen.

Wanneer Duitsland in het kader van de hulpprogramma’s geld leent aan schuldenlanden, financiert het zich tegen rentevoeten van 1 tot 2 procent. Voor zijn leningen aan de schuldenlanden vraagt het meestal het dubbele van die rente. Dat betekent dat de Griekse, Ierse en Portugese belastingbetalers jaar na jaar de Duitse belastingbetaler subsidiëren. Het is een feit dat ook andere landen van het noorden, waaronder België, van deze rentetransfers profiteren. Maar de Duitse belastingbetaler doet het meeste voordeel, want de Duitse overheid kan zich tegen de laagste rentevoeten financieren.

De geldschieters van het noorden, en zeker Duitsland, doen niet aan altruïsme. Ze gedragen zich als de bankiers, die zich tegen lage rentevoeten financieren en het geld omzetten in kredieten met hoog rendement. Ze nemen risico’s, maar die worden rijkelijk vergoed. Zeggen dat de Duitse belastingbetaler een zware last op zich neemt voor het goed van Europa, is even logisch als beweren dat de bankiers offers brengen voor het goed van de maatschappij.


Ter afronding

Mythen die het beleid beïnvloeden, worden al te vaak werkelijkheid. Deze mythen hebben de harde houding van Duitsland tegenover de schuldenlanden mogelijk gemaakt. Een houding die er mee verantwoordelijk voor is dat de economische recessie in de eurozone voortduurt.


DS, 06-07-2013 (Paul De Grauwe)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB