Afgrondelijke problemen


Bijna twee weken na het begin van de zware ongeregeldheden in haar banlieus blijft Frankrijk op zoek naar de ware achtergronden van dit fenomeen en vooral naar een efficiënte aanpak ertegen. Dag na dag nemen de rellen uitbreiding. De ordediensten staan tegenover een ongrijpbare stadsguerrilla, die doet twijfelen aan het spontane karakter van de vernielingen. De overheid vermoedt dat de drugsmaffia en/of islamistische agitatoren de gemoederen doelbewust ophitsen. Maar zelfs als dat zo is, verklaart dat niet waarom ze onder de allochtone jeugd zo'n vruchtbare voedingsbodem blijven vinden.


Opmerkelijk was het voorbije weekend het schamele succes van een stille optocht tegen de rellen in Aulnay-sous-Bois, waar minder dan 1.000 mensen voor opdaagden, onder wie dan nog een groot aantal gemeentelijke mandatarissen. Zit de schrik er zo diep in? Minister van Binnenlandse Zaken Nicolas Sarkozy, wiens weg naar de absolute top in het geding is, herhaalt niet meer dat de relschoppers ,,uitschot'' zijn dat met de ,,hogedrukreiniger'' van de straat moet worden geveegd, hoewel hij daarmee ongetwijfeld de visie van een groot deel van de Fransen samenvatte.

De Sarkozy-aanpak nadert zijn limieten. Dag na dag wordt de macht van de staat meer belachelijk gemaakt. Hij kan de veiligheid van mensen en goederen niet meer garanderen. Wet en orde blijken plots een broos gegeven. Dat verspreiding van dat gevoel jaagt kille rillingen door de bevolking.

Maar wat is het alternatief? Waar zijn de woordvoerders waarmee kan worden onderhandeld? Wat zijn hun eisen? Wat kan hen tevreden stellen? Sarkozy aan hen opofferen, zoals zijn politieke tegenstanders eisen, zou wel het slechtste signaal zijn dat nu kan worden gegeven. Dan zou de vernedering van de republiek totaal zijn.

Het is een illusie te menen dat de orde kan worden hersteld door geweld. Tegelijk heeft het nu weinig zin diepgaande beschouwingen over het verbeteren van de sociale perspectieven van uitgesloten jongeren uit te wisselen. Een oplossing daarvoor is na de voorbije nachten verder af dan ooit.

Wat in Frankrijk aan het gebeuren is, geeft te denken over de afgrondelijke diepte van de samenlevingsproblemen waarvoor we staan. De simpele analyses - die van het platte racisme én die van het beate multiculturalisme - hebben afgedaan. Wat overblijft is een bijzonder moeizame weg naar een aanvaardbare vorm van samenleven. Het is al lang geen kwestie van wederzijdse goede wil meer. Daarvoor is de afstand tussen de betrokken werelden te groot geworden.

De enige hoop schuilt in het erkennen van die afstand, wederzijds. Laten we maar beginnen met toe te geven dat de uitdagingen reusachtig zijn en dat we niet eens weten hoe we met elkaar moeten praten. Wie de breedte van de rivier niet beseft, kan geen stabiele bruggen bouwen.


DS, 07-11-2005 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB