Huiswerk: less is more?

“Kinderen moeten op school al lang genoeg stilzitten en zich concentreren. Zouden we het huiswerk niet beter afschaffen?” vroeg papa Geert vorige maand in een poll op www.klasse.be/ouders. 53 procent van de bijna 1800 ouders die reageerden, zijn het met hem eens. Voor Carl Van Keirsbilck, auteur van diverse onderwijsrapporten voor de denktank Itinera, moet het huiswerk niet meteen weg. “Toch mogen we er niet van uitgaan dat lange schooldagen en veel huistaken de leerlingen per definitie ten goede komen. Het is een medicijn met zeer beperkte effectiviteit maar met veel bijwerkingen”, meent hij.

“Volgens recente OESO-cijfers lopen Vlaamse en Waalse jongeren tussen zeven en veertien jaar respectievelijk 7100 en 7700 uur school terwijl dat in Finland slechts 5700 uur bedraagt. Ook daarna zit onze jeugd merkelijk langer op de schoolbanken dan gemiddeld in Finland en de EU. Ondanks die vele uren doet Wallonië het in het PISA-onderzoek significant slechter dan Vlaanderen, dat op zijn beurt Finland moet laten voorgaan. De Finnen slagen daarin door in te zetten op de twee meest determinerende factoren voor onderwijskwaliteit, namelijk zwaar investeren in leraren en remediëring. Geen kwantiteit dus, maar kwaliteit.

Ondertussen worden onze jongeren, zeker vanaf het secundair onderwijs, overstelpt met lange schooldagen en veel huiswerk. We laten ze een dubbele shift draaien in de foute veronderstelling dat dat een goede voorbereiding is op hun toekomst. Wat huiswerk betreft is echter al duidelijk aangetoond dat een klein beetje huiswerk (maximaal 20 à 30 minuten) een heel klein positief effect heeft. Overschrijden we dat, dan wordt dat effect tenietgedaan, of wordt het zelfs negatief. Ook dat hebben de Finnen goed begrepen. Onderzoekers geven aan dat landen die proberen te stijgen in de internationale rangschikkingen (PISA, TIMSS …) door meer huiswerk te geven, wel eens het omgekeerde effect zouden kunnen zien.

“Huiswerk leert kinderen dat leren saai is”

Standaard zou er beter geen huiswerk zijn, behalve waar nodig. Daardoor daalt de kwantiteit, maar stijgt de kwaliteit. We mogen ook niet blind zijn voor de nadelen. Huiswerk zorgt vaak voor stress, ruzie met ouders, onvoldoende tijd voor andere interesses, vermoeidheid … Het leert kinderen dat leren vaak saai is. Leraren die huiswerk durven te bannen, stellen vast dat leerlingen zich spontaan verdiepen in die klasonderwerpen die hen interesseren en de opgedane kennis delen in klas.

Huiswerk: less is more? opinie Toch wordt huiswerk nog steeds massaal en vaak in een one-size-fits-all-versie voorgeschreven. Te gemakkelijk voor de ene, te moeilijk voor de andere. De vraag van de Vlaamse Scholierenkoepel naar een huiswerkbeleid dat rekening houdt met de draagkracht van leerlingen is niet meer dan terecht. Inspraak over het huiswerk leert leerlingen ook onderhandelen, stemmen, compromissen sluiten enzovoort. Meer controle en autonomie over hun eigen situatie heeft een positieve impact op hun welbevinden, motivatie.

Uit de vele lestijden, het zware huiswerkpakket en het recente voorstel om school te verplichten tot 18 uur blijkt een fundamenteel wantrouwen tegenover de wijze waarop jongeren zelf hun tijd kunnen invullen. Maar willen we in de toekomst creatieve mensen die openstaan voor levenslang leren, dan zullen we ze voldoende tijd en zelfbeschikking moeten gunnen. Welk signaal geven we als we ze veel langer dan nodig en zonder enige inspraak overspoelen met wat voor hen vaak saai en repetitief is?”

Bron: Klasse, december 2012, (CarlVank)

Commentaar:
In de lagere school vind ik het huiswerk overdreven. Mijn zus krijgt elke dag huiswerk. Het huiswerk is vaak over nieuwe dingen en dan begrijpt ze er helemaal niets van. Mijn tante is leerkracht in de lagere school, en zegt dat zij tegen haar kinderen nadrukkelijk zegt "jullie hebben geen huiswerk maar moeten eens gaan buiten spelen." Dit vind ik persoonlijk veel beter voor die kinderen. Zo zullen ze niet te snel schoolmoe worden. In het algemeen secundair onderwijs vind ik huiswerk wel nuttig. Niet meteen vanaf het eerste jaar moet je de kinderen overspoelen met taken en toetsen. Enkel als het nodig is moeten ze iets maken, niet gewoon als extraatje. Maar naarmate ze ouder worden moeten ze wel meer werk krijgen. In het hoger onderwijs zullen ze ook veel werk hebben thuis en als ze dit dan nog niet gehad hebben zal het een grote shock voor hen zijn.