"Inzicht geven in discriminatie en uitsluiting"

vr 23/11/2012 - 09:08
Maandag wordt Kazerne Dossin in Mechelen officieel geopend. Het vernieuwde memoriaal en museum over de vervolging en deportatie van de Joden in België tijdens de Tweede Wereldoorlog legt daarbij expliciet de link naar het heden.

In 1942-1944 gebruikten de nazi's de historische Dossinkazerne in Mechelen als transitgevangenis voor deportatie naar Auschwitz-Birkenau. In 28 transporten werden 25.484 Joden en 352 zigeuners vanuit België en Noord-Frankrijk weggevoerd.

In 1995 werd op initiatief van Joodse overlevenden in de voorbouw van de kazerne het Joods Museum van Deportatie en Verzet ingericht. Dat had groot succes en daarom was een uitbreiding noodzakelijk. Een uitbreiding waarachter de Vlaamse regering zich sinds 2001 heeft gezet.

De oude museumruimte is intussen omgebouwd tot een memoriaal, in nagedachtenis van de vele slachtoffers die vanuit Mechelen hun dood tegemoet gingen. De permanente historische tentoonstelling is ondergebracht in een gloednieuw gebouw aan de overzijde van de kazerne, naar een ontwerp van architect bOb Van Reeth.
Museum

In het museum staan drie thema’s centraal:

Het Belgische luik in de Holocaust, in zijn Duitse en Europese context.
Het gedrag en de motieven van daders en de reacties van slachtoffers en omstanders.
De traumaverwerking en het rechtsherstel.


Kazerne Dossin

Op de eerste verdieping van het nieuwe gebouw staat het thema "massa" centraal. Hier wordt het leven van de Joden en de zigeuners in België in de jaren 1920-1940 getoond. Daar tegenover staat de grimmige evolutie in Duitsland in die periode.

De tweede verdieping zoomt in op het thema "angst", met de steeds toenemende Jodendiscriminatie vanaf de herfst van 1940, de razzia's, de invoering van de Jodenster en de beginnende deportaties in de zomer van 1942. Dit alles met medewerking van de lokale overheden en politie.

De derde verdieping gaat onder het thema "dood" in op het lot van de Joden en zigeuners na hun gedwongen verblijf in de Dossinkazerne. Van de ongeveer 25.000 gedeporteerden kwam na de oorlog maar vijf procent levend terug. Anderzijds zijn er de in België ondergedoken Joden, die terugvallen op de hulp van zeer velen.

Door de tentoonstelling loopt als een rode draad het verhaal van vele individuele slachtoffers en daders. Het museum heeft 18.000 portretten en brengt een aantal van hen multimediaal tot leven, een antigif tegen de ontmenselijking, de massagraven en de anonimiteit van de miljoenen doden. Centraal staan de verhalen van vijf overlevenden uit België, die hun verhaal doen over de drie verschillende perioden.
Mensenrechten

Maar Kazerne Dossin wil meer zijn dan een museum dat een verhaal vertelt, het wil dat verhaal ook inbedden in een ruimere context. Volgens curator Herman Van Goethem moet een Holocaustmuseum in de 21e eeuw het historische verhaal overstijgen. "Als je de Holocaust op zich beschouwt, dan is dat over 50 jaar een ongehoord gewelddadig, maar ook een geïsoleerd feit in de geschiedenis. Laten zien wat er is gebeurd, is niet voldoende om herhaling te vermijden", zegt Van Goethem.

Vandaar de keuze om het verhaal van de Dossinkazerne te linken aan het mensenrechtenconcept. "Daarmee willen we wat er toen gebeurd is, actualiseren. Dat doen we door het fenomeen massageweld te analyseren", zegt Van Goethem.

Massageweld begint klein met de discriminatie en uitsluiting van mensen, bijvoorbeeld pesten op de speelplaats of op het werk. "Het geweld kan alsmaar intenser worden en zichzelf intern versterken. Als de staat er zich dan nog mee gaat moeien, dan komen we uiteindelijk terecht bij genocide. Een massale en systematische uitroeiing van mannen, vrouwen en kinderen", zegt Van Goethem.

"Het museum kan zichzelf geslaagd noemen als het de bezoeker een inzicht geeft in het fenomeen van discriminatie en uitsluiting, in de kracht van de massa, in de bewegingsvrijheid van de enkeling bij elke vorm van groepsagressie. De boodschap van het museum is dat, tegenover een grote massa, tegenover groepsdruk, het individu in een analoge situatie altijd moet zoeken naar de marge om ‘nee’ te zeggen."

"Ik hoop dat het museum, door de manier waarop het is opgevat, de bezoeker zal laten nadenken over de wereld die wij dromen en willen", zegt Van Goethem nog.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/b..._Museum_Opening

Mening: Het gaat in het museum over de vervolging en de deportatie van de Joden in België tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit is natuurlijk een onderwerp dat al heel lang gepasseerd is en dat we liever achter ons laten. Maar er wordt een link naar het heden gelegd en dat lijkt mij wel interessant. Er zijn in de Tweede Wereldoorlog verschillende zaken gebeurd en die zouden er beter niet geweest zijn. Maar aan het verleden kan je niet veel veranderen, wel aan het heden en aan de toekomst. De bedoeling van het museum is om aan te tonen dat zulke zaken absoluut niet opnieuw mogen gebeuren, dat vind ik een prachtig initiatief. Ik hoop dat het museum ervoor zal zorgen dat de bezoekers erover gaan beginnen nadenken. Dat ze zien hoe het was, hoe het nu is en hoe ze dromen hoe het zou kunnen zijn.

__________________
Niet doorschuiven, maar aanpakken.