Vrouwen en kinderen eerst?


BRUSSEL - Kregen vrouwen en kinderen bij de evacuatie van de Costa Concordia voorrang? Neen. Moeten zij dat krijgen? Wettelijk niet.


‘Vrouwen en kinderen eerst', luidt het spreekwoord en het geeft het principe aan dat bij scheepsrampen de ‘zwakkere' groepen als eerste gered moeten worden. Zeker als de kans bestaat dat niet alle mensen tijdig in veiligheid kunnen worden gebracht.

De uitspraak heeft als historische basis het zinken van de HMS Birkenhead, een schip van de Britse Royal Navy dat op 26 februari 1852 niet ver van Kaapstad schipbreuk leed. Er waren niet genoeg reddingsboeien, waarop de soldaten aan boot beslisten dat vrouwen en kinderen voorrang kregen. Uiteindelijk overleefden slechts 193 van de 643 opvarenden. Bij de beroemdste aller scheepsrampen, die van de Titanic in 1912, werd het principe weer toegepast. Gevolg: 74 procent van de vrouwen en 52 procent van de kinderen werd gered, tegenover slechts 20 procent mannen.


Nachtmerrie

En hoe ging het er aan boord van Costa Concordia aan toe? Kregen kinderen en vrouwen voorrang? ‘Ik vrees van niet', zegt de Vlaamse Nicky Eeckhout die passagiers moest begeleiden toen die in de reddingssloepen stapten. ‘Het was een geduw en getrek om als eerste in de bootjes te raken. Mannen wilden niet gescheiden worden van hun gezinnen. Zelfs toen ze later de ferry moesten nemen om van het eiland naar het vasteland te varen, werd er nog getrokken.'

Daarmee bevestigt ze verhalen van andere getuigen. In de Daily Mail deed mevrouw Rogers, die met haar dochter en twee jonge kleinkinderen aan boord was, haar verhaal. ‘Ik stond bij de reddingsboten toen mannen — grote mannen — mij sloegen. In de chaos ben ik mijn dochter en kleinkinderen kwijtgeraakt. Het was een nachtmerrie.'

Maar overtraden die ‘grote mannen' de wet? Volgens Eeckhout wordt het principe van vrouwen en kinderen eerst nog altijd gecommuniceerd, ‘al heb ik het vrijdagnacht niet gehoord.' Scheepvaartspecialisten zijn echter duidelijk: het is een mooi principe, maar het is geen wettelijk voorschrift. De Internationale Conventie voor de Veiligheid op Zee schrijft alleen voor dat er meer reddingsplaatsen moeten zijn dan opvarenden. Er moet ook een reddingsboot zijn voor mensen die moeilijk ter been zijn. Daardoor moet in principe iedereen veilig van boord kunnen en geldt de voorrangsregel niet meer.

Die zou de redding zelfs kunnen bemoeilijken. Na de ramp met de Titanic bleek dat er beter gemengde boten waren samengesteld, want sommige reddingssloepen raakten maar halfvol omdat de vrouwen niet alleen van boord durfden te gaan. ‘Bepaalde groepen voorrang geven kan inderdaad de chaos nog vergroten', aldus Richard Pellow van Britse Coastguard Agengy. ‘En zeker families reageren anders dan individuen. Zij hebben inderdaad de drang om samen te blijven, of om naar vermiste leden te blijven zoeken.'


DS, 17-01-2012 (Dominique Menten)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB