Hervorming van de VN is nodig, want een alternatief is niet voorhanden


New York is vanaf morgen het toneel van de grootste topconferentie ooit. Nog nooit verzamelden zich zo veel staatshoofden op één plek. De locatie is het gebouw van de Verenigde Naties. Doel: overeenstemming bereiken over hervomingen.


Dat die nodig zijn, trekt niemand in twijfel. Het rapport dat vorige week verscheen over het zogeheten olie-voor- voedsel-programma van de VN – een programma dat, als uitzondering op de toen geldende sancties, Irak onder Saddam Hoessein toestemming gaf olie te verkopen om voedsel en medicijnen aan te kunnen schaffen – illustreerde opnieuw dat veel misgaat onder de VN-vlag. Het programma bleek te zijn ontaard in corruptie, de VN hielden slecht toezicht en sommige VN-functionarissen fraudeerden.

De VN hebben al eerder gebrek aan slagkracht en transparantie getoond. De Algemene Vergadering vaak is een oeverloze aaneenschakeling van zinloze monologen, de Veiligheidsraad is vaak te verdeeld om een crisis hard aan te pakken, in de Mensenrechtencommissie nemen soms dictaturen zitting, en ga zo maar door.

Alleen is dat de VN zelf niet altijd te verwijten. Uiteindelijk zijn die een organisatie van lidstaten, die de speelruimte van de club bepalen. Zijzelf blokkeren vaak interne hervomingen, of maken bijvoorbeeld een daadkrachtig optreden van secretaris-generaal Kofi Annan in de wereld onmogelijk.

Annan heeft enkele jaren geleden het debat over hervorming van de VN een nieuwe stimulans gegeven. De komende dagen praten de landen onder meer over een nieuwe mensenrechtenraad, over militaire interventie door de VN, over wederopbouw na een crisis, over de aanpak van terrorisme en over armoedebestrijding in de wereld. De hervorming van de Veiligheidsraad wordt vrijwel zeker op de lange baan geschoven omdat de lidstaten er niet uitkomen.

Het goede nieuws is dat de Amerikaanse regering, veelal uitgesproken kritisch over de VN, zich minder hard opstelt dan vooraf was verwacht. De nieuwe Amerikaanse vertegenwoordiger bij de VN, John Bolton, kwam met honderden wijzigingen op de voorgestelde slotverklaring, maar is inmiddels wel degelijk compromisbereid gebleken. Dat vergroot de kans dat de top slaagt.

En dat is hard nodig. Veel problemen, van armoede tot terrorisme, behoeven gezamenlijke aanpak. De VN zijn niet perfect, maar er is geen enkel alternatief. Op de lidstaten zelf rust de taak de organisatie geloofwaardiger te maken.

Trouw, 13-09-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB