Grieken pakken zwembadfraude aan


BRUSSEL - In Athene kent de fiscus 324 zwembaden. Google Earth toont er 17.000. Het is tekenend voor Griekenland, dat de immense fraude hard wil aanpakken.


Google is your friend. Toch zeker voor de Griekse overheid, want dankzij de zoekmachine kan haar belastingdienst met een muisklik alle zwembaden in Athene opsporen, via de satellietfoto's van Google Earth. Het gevolg? Zwembadbouwers melden een vloedgolf aan bestellingen van groene zeilen om de zwembaden mee af te dekken, zodat de blauwe rechthoeken van de foto's verdwijnen. Vergeet voetbal: in Griekenland is belastingontduiking dé nationale sport.

'Noem het hier gerust een belastingparadijs', zegt een Belg die al twintig jaar in Athene woont en liever anoniem blijft. 'De Griek voelt zich simpelweg niet verplicht om belastingen te betalen. Hij houdt wel van zijn vaderland, hoor. En hij kan erg patriottisch zijn. Maar als het over belastingen gaat, dan trekt hij die lijn niet door.' De expat voelt die fiscale nonchalance en creativiteit dagelijks. Zo weet hij uit ervaring dat je bij een Griekse dokter best wat extra geld op tafel legt, bovenop het officiële tarief. Tenminste, als je goed geholpen wil worden. En volgens The New York Times zijn belastingcontroleurs zowat het makkelijkst om te kopen van het hele ambtenarenkorps. Ze volgen vaak een eigen 'regel van drie': een derde van de verschuldigde belastingen gaat naar de staat, een derde gaat naar de ambtenaar zelf en de rest steekt de Griek in zijn zak.

De bevolking zou zelfs de tarieven voor al dat omkopen kennen. Een sticker van de autokeuring? Voor 300 euro heb je er eentje. Zonder aanschuiven. Zo gaat het met zowat alles in dat land, klinkt het her en der. Er bestaat zelfs een woord voor: fakelaki, wat 'kleine enveloppe' betekent. 'Die wantoestanden zijn geen geheim', zegt de Belg vanuit Athene. 'Er heerst hier echt een mentaliteitsprobleem.'


Schaduweconomie

De ervaringen van de Griekse Belg worden bevestigd door het onderzoek van de gerenommeerde Oostenrijkse economieprofessor Friedrich Schneider, van de universiteit van Linz. Hij legt jaarlijks 'schaduweconomieën' van Europese landen onder de loep. Voor Griekenland ziet het plaatje er niet goed uit: in 2010 was de zwarte economie goed voor 25,4 procent van het bruto nationaal product. Voor dit jaar verwacht hij een stijging naar 25,8 procent. Dat is zelfs een bescheiden schatting, want volgens de Griekse minister van Financiën Giorgos Papaconstantinou is de situatie nog schrijnender. Hij sluit niet uit dat de zwarte economie tot 35procent van het bnp uitmaakt.

Ter vergelijking: het Europese gemiddelde is 19,5 procent. Met de slechte score bevindt Griekenland zich in het gezelschap van Letland, Malta en Polen. En de kloof met de rode lantaarns Bulgarije en Roemenië is heus niet zo groot.

Maar voor Griekenland is de situatie wel een heel eind pijnlijker dan voor die andere bedenkelijke landen. Het ligt immers aan een geldinfuus van 110 miljard euro van de EU en het IMF, en het vraagt ondertussen een lagere rente en meer tijd om die schulden terug te betalen. Het land zit in diepe financiële miserie want het torst een immense staatsschuld van 340 miljard euro, anderhalf keer het bnp. In zo'n context helpt een belastingallergische bevolking hoegenaamd niet. Daarom rolt de Griekse regering nu met de spierballen. Ze stelt Ioannis Diotis aan het hoofd van de dienst voor fraudebestrijding.


Superflik

Ioannis Diotis staat in Griekenland bekend als de antiterreurexpert die het onderzoek leidde tegen de extreemlinkse organisatie '17November'. Hij moet tegen eind 2013 zowat 11,8 miljard euro extra in de schatkist zien te krijgen, want 'belastingontduiking is een misdaad tegen het land', zegt Papaconstantinou.

De aanstelling wordt ondertussen op scepsis onthaald. Verschillende critici zeggen dat Griekenland al zo vaak goede fiscale voornemens heeft gemaakt die nooit werden uitgevoerd. Ook de Belg in Athene twijfelt. 'Nu willen ze die situatie in enkele maanden rechttrekken, terwijl de mentaliteit moet veranderen. Dat bereik je enkel op langere termijn. Al is die financiële crisis misschien wel de uitgelezen kans om eindelijk eens het roer om te gooien.'


DS, 05-05-2011 (Karsten Lemmens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB