Van atoombommaker tot verantwoordelijke wetenschapper


LONDEN (ap) - De Britse fysicus Joseph Rotblat, die in 1995 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg voor zijn pogingen atoomwapens te bannen, is op 96-jarige leeftijd overleden. Rotblat was de enige wetenschapper die uit het Amerikaanse Manhattan-programma stapte.


ROTBLATS levensverhaal is een kleine samenvatting van de tragedies van de Europese twintigste eeuw. Hij werd in 1908 geboren als Poolse jood in Warschau, waar hij in de jaren dertig aan de universiteit hoge toppen scheerde als prille nucleaire wetenschapper. Daar trouwde hij ook, in 1937, met Tola Gryn.

In 1939 trok Rotblat naar Londen, kort voor de Duitse invasie in Polen. Zijn vrouw moest hij achterlaten wegens een zware ziekte. Ze belandde in een concentratiekamp en overleefde de oorlog niet. Rotblat zou nooit hertrouwen.

In Engeland werd de fysicus opgeroepen voor het Amerikaanse Manhattan-project, dat de kernbommen ontwikkelde die in 1945 Hiroshima en Nagasaki verwoestten. Rotblat was voordien al uit het project gestapt, omdat hij er terecht van uitging dat nazi-Duitsland geen ernstig kernwapenprogramma meer uitdokterde. Hij was de enige die ,,Manhattan'' nog voor Hiroshima afzwoer.

Rotblat ging verder op dat morele elan. In 1955 publiceerde hij samen met onder andere Albert Einstein en Bertrand Russell een manifest waarin hij wetenschapslui opriep de verantwoordelijkheid op te nemen voor hun onderzoeken. Twee jaar later stond Rotblat mee aan de wieg van ,,Conferenties over Wetenschap en Wereldzaken'', waarvan de eerste samenkomst plaatsvond in het Canadese plaatsje Pugwash: daarmee waren de zogenaamde ,,Pugwash-conferenties'' geboren, waarvoor Rotblat in 1995 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

Bij zijn aanvaardingstoespraak zei Rotblat toen dat zijn doel, ,,een wereld zonder oorlog'', geen utopie was. ,,In de wereld bestaan al grote regio's, zoals de Europese Unie, waarin oorlog ondenkbaar is geworden. We moeten die zones uitbreiden zodat ze ook de wereldmachten omvatten''.

Rotblat stierf woensdagnacht in Londen in zijn slaap.

www.pugwash.org


02/09/2005

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB