Computer Watson wint het van de mens


BRUSSEL - IBM heeft een computer gebouwd die de natuurlijke taal correct interpreteert. In een quiz met open vragen versloeg de computer Watson de mens.


Het is Watson gelukt. In een druk bekeken aflevering van de Amerikaanse televisiequiz Jeopardy heeft hij de twee topfavorieten naar huis gespeeld. Ken Jennings had 74 opeenvolgende overwinningen op zijn naam staan en Brad Rutter was de recordhouder van de prijzenpot. Maar geen van beiden kon de computer Watson de baas. De supercomputer was gebouwd door ingenieurs van IBM en is genoemd naar de stichter van het bedrijf.

De overwinning van Watson op de menselijke intelligentie brengt de vermaarde schaakpartij in herinnering tussen Deep Blue en Garry Kasparov, in 1997. Ook toen moest het menselijke intellect het afleggen tegen de machine. Maar Watson gaat nog een zevenmijlsstap verder. Schaken heeft vaste regels, die ontelbare, maar voorspelbare posities mogelijk maken. Deep Blue klopte Kasparov met brute rekenkracht.

Jeopardy daarentegen is een quiz met open vragen. Vragen bovendien, vol dubbele bodems, spitsvondigheden en grappen. Watson moest meer zijn dan een vat vol weetjes, maar ook kunnen interpreteren, berekenen en, ja, een vorm van spitsvondigheid aan de dag leggen. Dat lijkt al aardig in de buurt te komen van een menselijke intelligentie.

Vier jaar werkten de ingenieurs van IBM aan hun paradepaardje. Watson vertrekt van een gigantische databank van informatie. Naarmate de quizmaster de vraag invoert, ontleedt de machine de zin, gaat ze op zoek naar duizenden mogelijke interpretaties, koppelt die, voert kansberekeningen uit, checkt en dubbelcheckt om ten slotte tot het meest plausibele antwoord te komen. En dat alles in drie seconden, de tijd die de tegenkandidaten nodig hebben om de vraag te lezen.

Toch was de quiz geen absolute nederlaag voor de mens. Net in zijn fouten toonde Watson dat een computerprogramma nog altijd niet de vernuftigheid van het menselijk denken evenaart. Watson herhaalde bijvoorbeeld de foute antwoorden van zijn tegenstrevers, in plaats van verder te bouwen op de gegevens die anderen hem aanreiken. Al is dat een defect dat snel kan worden weggewerkt, garandeerde hoofdingenieur Dave Ferrucci.

Ferrucci bleef wel nuchter toen hem gevraagd werd of de computer nu slimmer is dan de mens. 'Ik zie mensen gebruik maken van computerintelligentie, niet omgekeerd.' IBM ziet alvast tal van commerciële toepassingen voor een computer die trefzeker op open vragen antwoordt. Met name voor de geneeskunde kan Watson helpen bij het stellen van de juiste diagnose, door symptomen in enkele seconden aan de hele medische literatuur af te toetsen.

Maar voor de vermaarde Amerikaanse futurist Ray Kurzweil brengt Watson het tijdperk van de cyborg een pak dichterbij. 'Watson betreedt met succes het terrein van wat uniek verondersteld werd te zijn aan menselijke intelligentie,' schrijft hij op zijn blog. 'En zodra de computer patroonherkenning combineert met taalbegrip, wordt hij veruit superieur aan de mens.'


DS, 18-02-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB