Is het einde van Kyoto nabij?


BRUSSEL - Over vijf dagen weten we of de VN-klimaatconferentie in Cancun een kleine of een grote flop is geworden. De tegenstellingen tussen rijk en arm zijn bijna onoverbrugbaar. Het einde van Kyoto, het enige wettelijk bindende akkoord in het hele klimaatdebat, lijkt meer dan ooit nabij.


Dankzij WikiLeaks hebben we geleerd dat EU-president Herman Van Rompuy Cancun een jaar geleden al opgaf. ‘Multilaterale ontmoetingen zullen niet werken', zei hij. Van Rompuy bevindt zich in goed gezelschap. Ook de aftredende president van Brazilië, Lula – in het klimaatdebat een zwaargewicht – zei afgelopen week dat hij helemaal niet gelooft dat er in Cancun vooruitgang geboekt zal worden. Omdat bijna geen enkele staatsleider gaat, komt ook hij niet naar Cancun.

En toch moet de zestiende VN-klimaattop deze week in een hogere, politieke versnelling schieten. Ministers van Milieu van de 193 deelnemende landen nemen de onderhandelingen over van de technici. Voor ons land tekenen niet minder dan vier excellenties present, waarbij Vlaams minister Joke Schauvliege in de eerste plaats zal spreken voor de Europese Unie. De Belgische zetel wordt ingenomen door federaal minister Paul Magnette. Hopelijk maken de twee niet te veel ruzie. Alhoewel, onenigheid is het leidmotief van de voorbije klimaattoppen en ook Cancun past zich perfect in die traditie in.

De eerste week heeft vooral Van Rompuy gelijk gegeven. Een overzicht.


1. Japan gooide de eerste bom

Tijdens de eerste dagen van de conferentie maakte de Japanse delegatie bekend dat ze helemaal niet meer gelooft in een nieuw Kyoto-protocol. ‘De landen die door het Kyoto-protocol verplicht zijn hun CO2-uitstoot te verminderen, vertegenwoordigen nog 15 procent van de uitstoot wereldwijd, terwijl de landen die het Kopenhagen-akkoord getekend hebben goed zijn voor 80 procent. Daarom willen we één bindend akkoord', zei Hideki Minamikawa, de viceminister van Leefmilieu.

De ontwikkelingslanden zagen in die uitspraak een oorlogsverklaring. Zij eisen immers dat de ontwikkelde landen verplicht blijven hun uitstoot te verminderen. Ze eisen een Kyoto bis, een opvolger van het Kyoto Protocol dat in 2012 afloopt. ‘In feite zei Japan wat heel wat andere ‘‘Kyoto-landen'' denken', zegt Wendel Trio, die als klimaatdirecteur van Greenpeace de onderhandelingen in Cancun volgt. Ook Rusland, Canada en Australië zien zo'n nieuw Kyoto-verdrag niet meer zitten. En daar is ook iets voor te zeggen: waarom zouden zij opnieuw een bindend akkoord tekenen, terwijl de grootste vervuilers – China en de VS – dat niet doen?


2. Bolivië en Venezula doen er nog een schepje bovenop

Vrijdag steeg de spanning opnieuw. Een groep van negen Latijns-Amerikaanse landen onder leiding van Bolivië en Venezuela eiste opnieuw dat de rijke landen zich duidelijk tot een Kyoto-bis zouden verbinden. Volgens sommige bronnen dreigden ze zelfs met opstappen als de rijke landen dat niet zouden doen. Ook China mengde zich in het debat en wees met een beschuldigende vinger richting Rusland, Japan en Canada. Die landen zouden volgens China Kyoto willen vermoorden. ‘En Kyoto bis is essentieel', zei toponderhandelaar Su Wei.

‘De extreme houding van sommige landen hangt als een zwaard van Damocles boven de conferentie', reageerde een Europese onderhandelaar. De EU wil wel in een nieuw Kyoto stappen, als ook de andere Kyoto-landen meedoen.

Volgens Trio ligt de bal meer dan ooit in het kamp van de Europese Unie. ‘In het Kyoto-dossier moet er gewoon vooruitgang komen. Een nieuw bindend akkoord zit er nu niet in, daar moeten we ons bij neerleggen. Maar het wordt belangrijk dat Cancun een tekst oplevert die de ontwikkelingslanden voldoende zekerheid geeft dat er volgend jaar wel een akkoord kan gesloten worden. En daarvoor kijken we dus in de eerste plaats naar Europa. Als de EU daar niet in slaagt, ziet het er echt slecht uit.'


3. Ook de nevendossiers zitten geblokkeerd

Als Cancun iets kan opleveren, dan is het in de nevendossiers. Er zouden akkoorden gesloten kunnen worden over de bescherming van tropische bossen (REDD), over hoe het klimaatfonds, waar tegen 2020 100 miljard dollar moet inzitten, beheerd wordt en over de transfers van groene technologieën. ‘Het probleem is echter dat alles aan alles gekoppeld is', zegt Trio. ‘Daarom is er in die nevendossiers ook nog geen vooruitgang.'

‘Verschillende landen die zich in Kopenhagen nog sterk uitspraken voor een goed REDD-akkoord, doen nu zo veel water bij de wijn dat REDD de deur dreigt open te zetten voor valse emissiereducties', zegt An Lambrechts, die voor Greenpeace onderhandelt over REDD. ‘Multinationals kunnen REDD dan gebruiken om niets te doen aan hun broeikasgasuitstoot, onder het mom van bosbescherming.'

Trio: ‘In het dossier van het klimaatfonds is het nodig dat de ontwikkelingslanden een consensus vinden over wat de ‘‘meeste bedreigde landen'' zijn. Want die komen het eerst in aanmerking voor financiële steun.' Wordt Trio dan niet moedeloos? ‘Alles gaat moeilijk, maar voor echt pessimisme is het nog te vroeg.'


4. Het positieve nieuws kwam uit China

Het enige positieve nieuws kwam vorige week uit Peking. Daar maakte de Chinese overheid bekend dat tegen 2020 minstens 15 procent van de energie in China uit hernieuwbare bronnen moet komen.

Volgens een rapport van Ernst&Young is het land nu al wereldwijd koploper inzake hernieuwbare energie.


DS, 06-12-2010 (Dominique Minten)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB