De prijs van een fantoom


Alles went: het permanent gerommel in euroland, de zoveelste D-Day in het Belgisch grondwetsberaad en bovenal de combinatie van beide. Vooral dat laatste blijft verbazen. Hoewel de Ierse, Griekse en Portugese tribulaties dagelijks de internationale frontpagina's halen en Herman Van Rompuy nauwelijks weet wat hij mag en vooral niet mag zeggen om de markten tot bedaren te brengen, wordt het Belgisch overleg er niet door beroerd. Alsof België in het financieel luchtledige fietst en compleet immuun is voor de financiële schokgolven. Wie het tegendeel beweert, wordt van onverantwoorde paniekzaaierij beschuldigd, onder meer door Bart De Wever. Aan deze kenner van het oude Rome en zijn keizers is het argument dat de onderhandelaars met vuur spelen en het land een financiële brand riskeert, niet besteed.


Zo zaten ook de Vlaamse partijvoorzitters zondagavond heel relaxed over een Plan B te kletsen zonder dat iemand aan Dublin refereerde. Daar probeerden de grijze pakken van het IMF en de Europese Centrale Bank de Ieren duidelijk te maken dat de speeltijd voorbij was. Niet dat de regering van Brian Cowley het laatste anderhalf jaar het geld verbraste. De uitkeringen en de lonen van de ambtenaren werden al drastisch verminderd, het mes was al in de pensioenen gezet, maar het volstond niet. Bijgevolg werd de vijs nog harder aangedraaid. Ook de minimumlonen moeten er nu aan geloven. Allemaal om de Ierse privébanken te redden. Tot voor de crash van Lehman Brothers in september 2008 was Ierland een voorbeeldig en gedisciplineerd euroland, het tegendeel van Griekenland. In 2007 bedroeg de schuld slechts een fractie van de eerste van de euroklas, Duitsland. In Ierland was het de spilzieke privésector, niet de overheid, die het land op de rand van het bankroet bracht.

In de Brusselse Wetstraat zou het de onderhandelaars tot pragmatisme en spoed moeten aanzetten om de federale regeringstrein vlug weer op de rails te zetten. De onzekerheid rond de euro is nu zo groot dat paniekerige beleggers en gretige speculanten naar steeds nieuwe prooien op zoek zijn. Na Griekenland en Ierland wordt dat allicht Portugal en dan komt het serieuze werk: Spanje. In dat geval crasht het Europees vangnet van 750 miljard en krijgt Der Spiegel antwoord op de vraag die het deze week nadrukkelijk formuleerde, 'of de euro nog gered kan worden'. In zulke context doe je er als klein land goed aan om niet te erg in de kijker te lopen en vooral geen pogingen te ondernemen om het wereldrecord 'langste formatieberaad' te breken of je met nieuwe verkiezingen in de internationale tv-journaals te hijsen. België is kwetsbaar. Al enige tijd werd het uit het Europees koppeloton van kredietwaardige landen gelost en steeds vaker duikt het in de financiële hitlist van de Britse pers op.

Als het Panorama-debat al iets duidelijk maakte, is het dat Plan B vooral fictie is, een fantoom zelfs. Een alternatief voor het bestaand overleg is het alleszins niet. De onderhandelingen over een onafhankelijk Vlaanderen zijn nog stukken complexer dan de Vande Lanotte-palavers en zullen bovendien jaren aanslepen. Daarbovenop komt uiteraard Brussel. Alleen als de promotoren van een onafhankelijk Vlaanderen Brussel loslaten, kunnen ze de illusie wekken dat het separatisme op niet te lange termijn gerealiseerd kan worden. Maar Brussel opgeven is een absoluut Vlaams taboe en tot dusver durfde niet één politicus er zijn vingers aan te verbranden. Voor de V-partijen is Brussel steeds meer ballast, want hinderlijk voor de realisatie van de Vlaamse staat. Niemand die het duidelijker formuleerde dan Frank Vandenbroucke. 'De situatie', zo zei hij onlangs in De Morgen, 'waarin wij een gemeenschap vormen in ons land is eigenlijk strijdig met het idee dat we op een dag een eigen natie vormen. Dat heeft alles te maken met Brussel.'

Omdat het Vlaams-nationalisme niet weet wat het met Brussel moet aanvangen - volwaardig gewest, condominium, annexeren - ligt er een hypotheek op de regeringsonderhandelingen. Zoals de PS haar defensieve houding en de uitzichtloze verdediging van het Belgische status-quo moet opgeven, zo moet de N-VA aan haar Vlaams maximalisme verzaken. Ze moet kunnen (durven) kiezen voor het onvolmaakte compromis, ook inzake Brussel. Echt heroïsch is dat niet, maar het is wel de enige manier om België een financiële catastrofe te besparen.

Paul Goossens, Europajournalist


DS, 27-11-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB