Seks met hiv mag geen misdaad zijn


Dat Nadja Benaissa, een Duitse zangeres, vervolgd wordt omdat ze iemand met hiv heeft besmet, heeft volgens ZOE WILLIAMS niets te maken met volksgezondheid en alles met de oprukkende zedenpolitie.


Nadja Benaissa van de Duitse popgroep No Angels werd voor de rechter gedaagd omdat ze een man met hiv besmette, hoewel ze wist dat ze drager van het virus was. Haar verdediging voert aan dat ze ‘onvoorzichtig' was geweest, maar dat haar was gezegd dat het risico om het virus over te dragen bijna onbestaande was. Op het ogenblik van de feiten was ze 17.

Volgens de aanklacht maakte de zangeres zich schuldig aan een poging tot ernstige mishandeling en het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. De uitspraak wordt dit weekend verwacht.

In de Verenigde Staten kreeg een bedelaar ooit 35 jaar omdat hij naar een politieman spuwde, al zijn er weinig aanwijzingen voor de overdracht van hiv via speeksel. Halfweg de jaren negentig, toen het virus nog als een echt doodvonnis werd beschouwd, daagde Janette Pink met succes Paul Georgiou voor de rechter in Cyprus. Hij kreeg 15 maanden en zij ging naar huis ‘om te sterven' (zoals de Britse pers berichtte). Tot bleek dat de antiretrovirale middelen ook al in 1997 verrassend efficiënt bleken te zijn.

Wie de bewuste overdracht van het virus wil criminaliseren, heeft tegenwoordig een praktisch probleem: het virus is niet langer dodelijk. De gemiddelde Europese patiënt is halfweg de dertig wanneer hij de diagnose te horen krijgt, bevindt zich dan in een vroege fase van besmetting en heeft een levensverwachting van meer dan 70 jaar. Terwijl patiënten vroeger om de zoveel uur handenvol pillen moesten slikken, is dit nu herleid tot één pil per dag. Hiv is een wonderlijk voorbeeld van hoe snel en radicaal de medische vooruitgang het leven van mensen kan veranderen als het allemaal een beetje mee zit.

Zelfs als we buiten beschouwing laten dat hiv niet dodelijk is, blijft criminalisering een voorbeeld van ongelooflijk slechte wetgeving. Het ontmoedigt mensen om zich te laten testen, waardoor de ziekte in de clandestiniteit wordt gedrongen en dus niet kan worden opgevolgd of behandeld (driemaal zoveel nieuwe besmettingen worden veroorzaakt door mensen die geen weet hebben van hun eigen positieve hiv-status). Bovendien is zeer moeilijk aan te tonen wie de ziekte aan wie doorgaf. Een fylogenetische analyse kan hooguit aantonen dat een virus een andere stam heeft en dus niet van persoon A op persoon B kan overgegaan zijn. Wanneer blijkt dat personen A en B dezelfde stam hebben, zegt dit niets over de richting van de overdracht en valt bovendien ook niet uit te sluiten dat ze het beiden van persoon C hebben gekregen.

Dit is één van de vele redenen waarom de opzettelijkheid zo moeilijk te bewijzen is. Een goed tegenargument is in ieder geval dat de verantwoordelijkheid voor veilige seks fifty-fifty is en dat al wie denkt hiv-negatief te zijn, tot onverantwoordelijk gedrag wordt aangezet indien we vanuit juridisch oogpunt alleen de hiv-dragers verantwoordelijk stellen voor de besmetting. Deze wetgeving zal de verspreiding van hiv niet tegenhouden, weerspiegelt niet hoe hiv in de realiteit werkt en levert geen zinnige vonnissen op, omdat er gewoon geen echte ‘aids-misdadigers' zijn: iedereen heeft het per slot van rekening van iemand gekregen.

Op het eerste gezicht lijkt dit allemaal onbedoeld te zijn, het resultaat van een abnormale situatie die is ontstaan door een ziekte die eerst algemene paniek veroorzaakte en dan vrij snel een beheersbare aandoening werd. Maar waar komt de angst voor net deze gezondheidsdreiging dan vandaan? Waarom werd niemand verantwoordelijk gesteld voor de verspreiding van het griepvirus, zelfs niet tijdens de hoogdagen van de Spaanse pandemie? Waarom is dit nu een overdraagbare ziekte waarvan de overdracht met criminaliteit wordt gelijkgesteld?

Omdat dit een seksueel overdraagbaar virus is natuurlijk. Opnieuw veld winnen op het terrein van de seksuele moraal waar overheidsbemoeienis systematisch werd teruggedrongen: daar draait het om. Het is niet langer toegestaan om promiscue lieden aan de schandpaal te nagelen gewoon om wat ze zijn. Maar als hun gedrag kan worden voorgesteld als een concrete bedreiging voor anderen — en niet langer als een onduidelijke dreiging voor de maatschappij — krijgt het autoritaire systeem plots weer praats. De agenda van het maatschappelijk conservatisme — promiscuïteit is verkeerd, homoseksualiteit is aberrant en vrouwen moeten de poortwachters van de seksuele activiteit zijn omdat mannen het niet op hun eentje mogen doen (tenzij ze natuurlijk homoseksueel zijn, in welk geval ze beter hun best moeten doen) — werd in het algemeen zo grondig van de hand gewezen, dat deze kans om er nieuw leven in te blazen uiteraard niet mocht worden verprutst.

Maar als de ziekte niet dodelijk is – en dat is ze niet — hebben we te maken met een ongeneeslijke maar beheersbare aandoening. Als we de wet dus willen handhaven, als we ze consistent willen houden en als we haar rol als bewaker van de volksgezondheid en niet van de seksuele moraal willen behouden, dan moeten we ze oneindig uitbreiden: het moet verboden worden om herpes of wratten door te geven, en mensen met klierkoorts krijgen een verbod om te vrijen. Het moet zelfs verboden worden om te gaan zwemmen als je een wrat hebt.

Een andere mogelijkheid is om al die wetten discreet naar de prullenmand te verwijzen, voor er weer iemand voor de rechtbank moet verschijnen. De verslaggeving over het proces van Benaissa ging vooral over de impact die deze hele affaire op haar reputatie zou hebben, maar eigenlijk is het de wetgeving die erachter zit die aan de schandpaal zou moeten worden genageld.


© Guardian News in DS, 21-08-2010 (Zoe Williams)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB