Competitie


Vlamingen zijn sympathiek, doch niet zonder gebreken. 'Eigenlijk zijn wij te bescheiden', zeggen wij vaak. Dat is een vorm van pretentie. Wie zegt dat hij te bescheiden is, is onbescheiden. Eigenlijk klaagt zo iemand erover dat zijn genialiteit, of toch minstens zijn degelijkheid, door de buitenwereld onvoldoende wordt onderkend. Er priemt zelfs enige jaloezie doorheen. Nederlanders slagen erin de grootste onzin als buitengewoon interessant aan de buitenwereld te verkopen. Wij Vlamingen daarentegen, discreet en bescheiden als we zijn, komen onvoldoende uit de verf met onze schitterende vondsten en weergaloze producten.


Echt bescheiden zijn we natuurlijk niet. Wat voor bescheidenheid doorgaat, verbergt zelfgenoegzaamheid. Nu het Westen, zeker na de crisis van 2008, de wereld minder dan voorheen domineert, zoeken wij morele excuses om ons toch maar niet met Indiërs of Chinezen te moeten meten. We zien wel degelijk wat er aan het gebeuren is: wij groeien trager, als we al groeien. We verliezen terrein. We kunnen op veel gebieden niet langer concurreren. De traditionele industrie is een verloren zaak. De textielbedrijven zijn al lang ontmanteld, de autoconstructeurs pakken nu ook hun biezen. Zelfs de dienstensector krijgt het moeilijk. Callcenters kunnen overal zitten. Advocaten besteden een groot stuk van hun bulkwerk, en zelfs hele deelgebieden van hun dossiers, aan experts in Azië uit, zeker als het om internationale rechtstakken gaat. Maar zelfs daar vinden we een weg omheen. We blijven onszelf superieur vinden, want we zijn vriendelijker voor de medeburger dan de Chinezen dat zijn. Bij ons staat de mens centraal.

Laten we toch ophouden onze pleinvrees met een ethisch sausje te overgieten, want dat is het: angst. Ik proef in Vlaanderen vaak, wanneer het om onze toekomst gaat, een als ethische superioriteit vermomd economisch defaitisme.

Wat horen we overal? Geld maakt niet gelukkig. Welvaart is iets anders dan welzijn. Zeer juist, volledig mee eens. Maar nu komt het: dus moeten wij ons meer concentreren op de persoonlijke dienstverlening. Op zorg voor ouderen, voor hun gezondheid, voor hun geluk. Op warme bakkers en nabije verpleegsters. Want mensen worden almaar ouder, ze zijn lang ziek zonder meteen dood te gaan.

Dat voornemen klinkt goed. Ethisch hoogstaand. Toch heeft het een pervers trekje. De terechte aandacht voor zorg en welzijn wordt gebruikt om internationaal niet langer competitief hoeven te zijn.

Want wat is de redenering? In de industrie, steeds vaker ook in de dienstensector, kunnen we de internationale concurrentie niet langer aan. Niets aan te doen. De vrije markt en de open wereldeconomie kunnen niet fundamenteel worden teruggeschroefd. Dus richten we ons op een terrein dat onmogelijk door buitenlanders kan worden ingepikt: de persoonlijke dienstverlening. Want zelfs met alle moderne technologie kunnen Chinezen hier geen bejaarde mannen komen scheren of broodjes bakken die bij hun aanlevering in België nog warm zijn. In feite zeggen wij: laten wij ons richten op producten waarvoor, gezien hun aard, de internationale concurrentie niet kan spelen. Alleen zo kunnen we winnen, anders verliezen we. Onze redenering lijkt menslievend, want leve de zorg, maar eigenlijk is ze defaitistisch.

Waarom? De voorgestelde economische activiteiten zorgen voor een herverdeling van het geld in ons land. Oudere mensen betalen jongeren. Helaas gaat het alleen om een interne verschuiving. Want ondertussen moeten wij in het buitenland allerlei producten blijven aankopen die wij zelf niet even goedkoop kunnen vervaardigen, terwijl de persoonlijke dienstverlening nauwelijks voor export in aanmerking komt. Dat leidt tot een zeer negatieve handelsbalans en al vlug tot verarming. Waardoor geen geld meer overblijft om onze ouderen ook op termijn goed te blijven verzorgen. Anders gezegd, wie al te zeer mikt op persoonlijke dienstverlening als centrale economische activiteit, bewerkt de verschrompeling ervan.

We moeten de ambitie hebben om internationaal competitief te blijven. Op het gebied van spitstechnologie? Ja, maar ook in andere sectoren, waarom niet, we moeten gewoon het gat in de markt zoeken en vinden. Grote geesten kunnen dat, zelfs in een klein land als het onze. We zijn echt niet alleen een land van onaantrekkelijke kankeraars die op het punt staan om beduidend te gaan verarmen.


DS, 21-01-2010 (Rik Torfs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB