Nog meer hoofdzetels in gevaar

BRUSSEL - België dreigt nog meer hoofdzetels te verliezen nu een wereldwijde consolidatiegolf bezig is. De politiek anticipeert hierop te weinig, vindt Jan Scheers van PwC.

Het verlies aan hoofdzetels in België is het gevolg van politieke, fiscale en economische redenen, meent Jan Scheers, adviseur van PwC. Er is in de eerste plaats een algemene herstructureringsgolf, zegt Scheers, en die is nog niet voorbij. 'De overheid heeft daarop te weinig of zelfs niet gereageerd doordat de politiek vooral met zichzelf bezig was', stelt Scheers vast. Bedrijven konden wel terugvallen op regimes van tijdelijke werkloosheid en arbeidsduurverkorting, maar dat bracht geen fundamentele oplossingen.

'Op een bepaald ogenblik lopen die regimes af. Verschillende bedrijven zijn bezig met saneringsplannen ten gronde op te stellen. Meerdere herstructureringen zullen volgen.'

'Er is een algemene oefening van kostenbeparingen, consolidatie en samenvoeging van vestigingen bezig. België heeft daarbij kansen maar ook vaak bedreigingen', zegt John Verzeele, directeur Inward Investment van het agentschap FIT (Flanders Investment & Trade).

Afgelopen jaren verloor België al verschillende visibele hoofdzetels of zag het die fors afgeslankt worden. DHL is het recentste voorbeeld. Eerder waren Chiquita, Medtronic, First Industrial, Procter & Gamble en Samsonite aan de beurt. Ook in chemie en R&D (bijvoorbeeld Janssen Pharma) en soms logistiek heeft België het lastig. Bayer ging in tien jaar van 3.000 jobs in België naar 850 jobs en symboliseert de uittocht in de chemie. Ook de petrochemie staat onder druk, onder meer als gevolg van de hoge elektriciteitstarieven in België.

De redenen waarom België verliest, zijn uiteenlopend. 'In essentie worden we als te complex ervaren', zegt Verzeele. Verschillende landen, zoals de VS, willen transparante regels. België oogt op papier duur maar is dat in de praktijk vaak niet, door allerlei maatregelen (zoals notionele rente). Het vergt telkens een uitleg en daar doen we onszelf vaak de das om. We komen nog wel op veel lijstjes voor kandidaat-vestigingsplaats voor, maar halen het vaak net niet.'

Zwitserland lijkt een geduchte fiscale concurrent voor hoofdzetels. Procter & Gamble en Chiquita bijvoorbeeld speelden daar al op in. 'Zwitserland speelt ook zijn lagere personenbelasting uit en op hoofdkantoren zitten goede verdieners', zegt Scheers. Soms heeft de overheid zelf direct de hand in het verlies aan hoofdzetels, zoals bij Fortis en Dexia, en soms indirect door de nationale kampioenen niet te verdedigen (Electrabel, Tractebel). Bij DHL, dat onderdeel is van de Duitse Post, speelde volgens experts, net zoals in het Opel-dossier, Duits nationalisme.

'Het belastingsysteem is dikwijls van doorslaggevend belang bij investeringsbeslissingen. Investeerders houden de economie draaiende - zeker in een open economie als de onze', zegt Frank Dierckx, managing partner PwC Tax Consultants. 'Sinds 2006 hebben wij geen belastinghervorming gehad terwijl tal van andere landen wel verbeteringsmaatregelen genomen hebben.' Dierckx suggereert om op holdingregimes te mikken en bijvoorbeeld de DBI-aftrek op 100% te brengen zoals in een reeks andere Europese landen. Ook de roerende voorheffing op dividenden zou op nul gezet moeten worden voor niet-inwoners.

'Beide maatregelen kosten heel weinig, maar zorgen ervoor dat je aantrekkelijker wordt.' Groot-Brittannië heft geen bronheffing en is één van de landen die sterk vecht en vaak wint bij het aantrekken van buitenlandse investeringen. 'We zouden ons ook in Europese douanerechten kunnen specialiseren en zo jobs en inkomsten scheppen', zegt Dierckx. Dat is een Europese belasting, maar landen die helpen bij de inning en verwerking ervan krijgen in ruil een deel van de opbrengsten. 'We moeten mikken op dienstenjobs.'

Volgens Verzeele stond België dit jaar op minder lijstjes als mogelijke vestigingsplaats dan vorig jaar. België haalde in 2008 nog 4% van de investeringsprojecten die in Europa gebeurden naar zich toe, goed voor 142 projecten. Dat was een daling met 19% tegenover 2007. Dit jaar is het verder gedaald. Enkele Centraal-Europese landen haalden België in. Verzeele zegt dat België duidelijke troeven blijft hebben. Alleen is het zaak om niet telkens tweede te eindigen zoals de renner Raymond Poulidor destijds.

Bron: De Standaard 27/11/2009

Het is zeer belangrijk dat de hoofdzetels van grote bedrijven blijven bestaan, al lijkt het er niet op dat de negatieve tendens snel gaat veranderen. Deze grote bedrijven zorgen nochtans voor veel werkgelegenheid (vooral in tijden van hoogconjunctuur), en in een tijd als deze is tewerkstelling een belangrijk iets. Zoals ook in het artikel vermeld wordt, moet België zich op verschillende manieren terug aantrekkelijk maken voor buitenlandse investeerders. Belastingen zijn altijd al een probleem geweest, en door de personenbelasting licht te laten dalen zouden we al meer aantrek hebben. In het artikel worden verschillende mogelijke oplossingen genoemd voor het probleem. Nu is het hopen dat één of meer van deze maatregelen groen licht krijgen, of België zakt weg in deze negatieve spiraal.