GENT - Cola zou in de toekomst extra belast kunnen worden. Die taks zou aan de preventie van obesitas kunnen worden besteed. Of de geboorte van een Belgische 'obesitaks'.

Van onze redacteur

Econoom Johan Albrecht (UGent en denktank Itinera) zit nooit om een prikkelend idee verlegen. Met Brieuc Van Damme heeft hij een tekst geschreven die het voorstel van een heffing op frisdranken opwerpt.

Obesitas is wereldwijd een groeiend probleem en wordt een epidemie genoemd. In de VS is 34 procent van de bevolking zwaarlijvig (een body mass index of BMI van meer dan 30). Bij ons is dat 13 procent. Een op de drie Belgen kampt met overgewicht (BMI tussen 25 en 30).

Al die kilo's leiden tot gezondheidsproblemen en hoge kosten voor de gezondheidszorg. In de VS gaat obesitas met een tiende van de gezondheidsuitgaven lopen.

'Obesitas ga je best te lijf met preventie in de lokale gemeenschap, met programma's rond eetgewoonten en lichaamsbeweging', zegt Albrecht, 'maar dat kost veel geld. Je zou dus zoete frisdrank kunnen belasten en dat geld naar preventie laten terugvloeien.' Dergelijke frisdrank is door zijn hoge suikergehalte mee verantwoordelijk voor zwaarlijvigheid. Het verbruik ervan is in België sinds 1980 bijna verdrievoudigd.

De auteurs maakten de berekening. Als er op een liter frisdrank 3 eurocent extra zou worden geheven, vloeit er 36 miljoen euro per jaar naar de schatkist. Het budget voor gezondheidspreventie kan in één klap met 40 procent stijgen.

Er kan een dubbel effect optreden. Door de duurdere prijs laten meer mensen de frisdranken staan en om de heffing te vermijden, brengen producenten gezondere drank op de markt. 'Wij hebben dit niet bedacht,' zegt Albrecht, 'zowel in de VS als in Frankrijk is het idee al gelanceerd.'

Werkt het prijseffect wel? De accijnzen op sigaretten liggen hoog en toch wordt er nog gerookt. 'Klopt', zegt Albrecht, 'maar er vloeit belachelijk weinig van die accijnsopbrengsten op tabak naar preventie. En met goedkopere sigaretten zou er wellicht nog meer worden gerookt.'

Johan Albrecht beseft dat het voorstel niet populair is. Hij wil het debat op gang trekken. En dat lukt, want prompt rolden de reacties binnen van de verbruikersorganisatie Oivo en van de Vereniging van de Industrie van Waters en Frisdranken (VIWF). Zij zijn niet gewonnen voor zo'n taks.

Oivo meent dat een kleine taks geen invloed zal hebben op het koop- en drinkgedrag. Daarvoor is volgens Amerikaans onderzoek minstens een prijsstijging van 10procent nodig. De industrie treedt dat bij. 'Het gaat om een complex probleem dat om een algemene aanpak vraagt', zegt de VIWF.

Eigen mening:

Ik denk ook dat 3 eurocent weinig invloed zal hebben op het koop- of drinkgedrag van de consumenten. Het is wel positief dat het de schatkist zo goed spijst. Maar eens je verslaaf bent aan frisdrank of aan sigaretten "maakt het niet meer uit" hoeveel je hiervoor moet betalen.

Bron: de standaard, 25 november