Enige troost


Stoppen met roken lijkt mij een marteling. Na de laatste, allez nog een allerlaatste sigaret begint het gevecht tegen de verslaving. Die eerste dagen ben je doodziek, daarna is het een kwestie van wel honderd keer per dag nee tegen jezelf te zeggen.


Ik ben in de leeftijdscategorie gekomen dat roken niet stoer meer is. Als tiener wil je indruk maken met een stiekeme sigaret, maar op je 35 driftig rondrijden op zoek naar een nachtwinkel waar je je shot kan halen is vooral zielig. Ik heb menig leeftijdsgenoot met de sigaret zien worstelen, hervallen en elke keer weer goede voornemens formuleren. Dat de meesten er uiteindelijk toch van afbleven heeft verbijsterend weinig te maken met doodsbedreigingen op elk sigarettenpakje noch met foto's van doorrookte longen. Het was de prijs die het 'm deed.

Roken stinkt. Je adem stinkt, je zweet stinkt, de asbak stinkt, je kleren stinken. Niets zo walgelijk als een toilet waar net iemand pathetisch stiekem gerookt heeft en dat met een wolk frisse dennengeur probeert te verbloemen. Misschien ruik je dat niet als je zelf ook rookt. Zoals je een lookadem niet opmerkt als je zelf ook look hebt gegeten. Maar mijnheer of mevrouw de roker, ik verzeker u: u stinkt geweldig. En ik heb niet veel zin om zelf te beginnen roken, om dat niet meer te ruiken. Nu het verboden is een sigaret op te steken in een restaurant, vraag ik mij zelfs af hoe ik al die jaren ben doorgesparteld dat er aan het tafeltje naast mij een sigaret werd opgestoken net op het moment dat ik mijn eten kreeg.

Het zal voor verstokte rokers wel een detail zijn maar als je lang genoeg (mee)rookt, word je ziek en op den duur ga je eraan dood. Daarom werkt vooral de combinatie van sigaretten en kinderen op mijn gemoed. Als ik in de file sta en in de auto naast mij zit een vader met een bungelende sigaret tussen zijn lippen zit terwijl zijn kinderen op de achterbank gezellig meeroken, ben ik in staat om die man door het zijraampje te trekken. Ik heb mezelf al moeten beheersen om een baby uit de armen van zijn rokende moeder te 'redden'. En gewoon woest word ik het bij het zien van een zwangere vrouw die aan een sigaret trekt. Meestal weten ze het zelf wel. Ofwel staan ze wat verstopt achter de bushalte met een blik van: 'ik ben ook maar een slachtoffer'. Ofwel kijken ze uitdagend in het rond: 'durf mijn enige troost in dit miserabele leven niet ook nog af te nemen'. Ergens verwacht ik nog net iets meer bescherming van een mama dan van om het even wie. Dat diezelfde mama haar baby vol vergif pompt, is moord met voorbedachte rade.

Ik ben dus tegen roken. Maar ik ben evenzeer tegen kijvende campagnes. Zeg maar eens honderd keer per dag nee tegen jezelf omdat het moet van iemand anders. Omdat roken niet mag van de overheid, van je dokter, van je vrouw. Dat hou je toch geen twee dagen vol?

Als je nu gewoon de prijzen verhoogt, dan sla je twee vliegen in één klap: mensen gaan minder roken en de inkomsten stijgen. Daarmee kan je de sociale zekerheid betalen van steeds minder rokers die dan nog een stel nieuwe longen nodig zullen hebben.

Een enkeling zal aanvoeren dat dit niet eerlijk is voor arme mensen. Want als je veel geld hebt, kan je je duurdere sigaretten nog altijd permitteren. Los van de perverse redenering dat arme mensen evenveel recht moeten hebben om zichzelf de dood in te roken, ontzeg je hen zo een begin van een uitweg. In het boek Jong en Schuldig (5 euro in paperback) vertelt een jonge gast hoe hij uit zijn diepe schuldendal is geraakt. De eerste stap was... stoppen met roken. De arme man of vrouw die elke dag een pakje sigaretten van 5 euro laat staan, heeft er op het einde van de maand wel 150 euro bij. Er zijn er voor wie dat een verdubbeling betekent van hun maandelijks te besteden bedrag.

Of trappen we in de val van arme mensen nog net iets meer te zien als slachtoffers? Ze zijn al arm, dus we zullen hun zelfbeheersing en eigen verantwoordelijkheid maar niet te hoog inschatten. In Amsterdam nemen ze vanaf volgend jaar de proef op de som. Supermarkten in achterstandswijken gaan er vanaf volgend jaar stunten met de prijs van gezond eten. Fruit en groenten zijn veel duurder dan chips en fastfood. Daardoor is het voor wie niet veel geld heeft niet makkelijk om gezond te eten. En met de crisis erbij grijp je nog sneller naar goedkope snoep en hamburgers. Maar met stuntprijzen voor gezond eten, zou dat moeten keren. Het Instituut voor Gezondheidswetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam verwacht veel van het experiment. Zij zijn ervan overtuigd dat geld mensen in beweging kan zetten. Ik ook. Geef armen goedkoop gezond eten en gun rijke stinkerds hun dure sigaretten.


DS, 02-11-2009 (Kristl Strubbe)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB