Politieke ruzie tussen Obama en Amerika"s grootste nieuwszender bereikt kookpunt


Media spelen oppositiepartij
Nicolas Sarkozy die "Paris Match" verplicht zijn vetrolletjes weg te retoucheren of Silvio Berlusconi die het hoofd van de Italiaanse publieke omroep zelf kiest, je hebt zo van die politici die de media graag naar hun hand zetten. Maar wat als het omgekeerde gebeurt, wanneer grote media de oorlog aan een politicus verklaren?
Fox doet het met Obama, die keihard terugslaat. "The Sun" deed het met Brown. Het zijn ongeziene oorlogen waarbij de vierde macht een deel van de derde macht wordt.
Door Barbara Debusschere
"Het is de grootste bende huilbaby"s waar ik de afgelopen dertig jaar al mee heb gewerkt. We hebben een kinderachtige regering." Chris Wallace, gastheer van de Amerikaanse tv-uitzending Fox News Sunday zag blijkbaar zelf de ironie van zijn uitspraak niet in. Te gast bij het oneman-opinieprogramma van Bill O"Reilly, ook op Fox, deed hij vrijdag, net niet huilerig, zijn beklag over hoe onfair het wel niet is dat zijn zender, massamedium Fox News, door het Witte Huis werd afgewezen.
Vorige maand koos de president er immers voor Fox links te laten liggen op zijn ronde langs vijf grote zenders voor interviews over zijn controversiële hervormingen van de gezondheidszorg. Dat was dan weer een reactie op het feit dat Fox een week eerder besloot het dansprogramma So you think you can dance te serveren in plaats van Obama"s speech over hetzelfde hete thema uit te zenden. Deze week heeft de open oorlog zijn absolute toppunt bereikt nu het Witte Huis formeel heeft aangekondigd niet meer met Fox News samen te werken. Een cordon sanitaire maar dan omgekeerd, als het ware.
"Voortaan zien wij Fox News als een oppositiepartij want zij voeren een oorlog tegen de president zoals een oppositiepartij dat zou doen. We moeten niet doen alsof dit de manier is waarop nieuwsorganisaties die naam waardig handelen", zo heeft de communicatiedirecteur van het Witte Huis, Anita Dunn, aangekondigd.
Het is de voorlopig laatste reactie in een ketting van gekijf tussen de rechts-republikeinse zender en de zwarte democratische president, als betrof het de hoogoplopende ruzies van een echtpaar. Commentatoren hebben het echter over een zorgwekkende politisering van de media: tussen Fox en Obama is het nog steeds modderslingeren ook al is de verkiezingscampagne al lang voorbij.


"Stiekeme roker"


Maandenlang al regent het aanvallen en tegenaanvallen waarbij Fox de president onverholen in diskrediet probeert te brengen. De nieuwszender, die er prat op gaat "fair and balanced news" te serveren, beschuldigde Obama ervan dat hij een islamitische school frequenteerde, dat hij "stiekem een roker is" – en "zou u op een roker stemmen?", dat hij Hussain heet en dat dat "verdacht is", dat hij "enkel populair is omdat hij zwart is" en dat hij "niets bewezen heeft." Ook klonk het zinnetje "what does he hide?" heel regelmatig op Fox.
Recenter vernamen de 11,5 miljoen Fox-kijkers dat het toch "ongelofelijk is dat Obama meer moeite doet om de Olympische Spelen naar Chicago te krijgen dan de oorlog in Afghanistan te winnen" en dat "hij duidelijk dol is op de schijnwerpers nu hij naar de klimaattop in Kopenhagen gaat, waarvoor hij erg veel CO2 zal uitstoten." Fox herhaalde eerder een hele dag een filmpje waarin schoolkinderen een religieus liedje zingen waarin "Jezus" vervangen is door "Obama". Ook dat was een groot schandaal dat moest bewijzen dat Obama een soort gevaarlijke afgod is. Talkshowhost Glenn Beck labelde de president onlangs als racist.
Je explicieter tegen een politicus keren kun je als medium niet, en hoewel het in de VS klassiek is dat Fox zich rechts profileert en CNN links, noemen mediaspecialisten de recentste aanvallen en tegenaanvallen ongezien. "Als sinds 9/11 is Fox, Amerika"s nieuwszender, erg expliciet in het rechtse kamp gaan staan. Maar nog nooit zijn de aanvallen langs beide kanten zo hevig geweest. Wat daarbij vooral opvalt is dat de president absoluut meedoet", zegt docent Internationale Journalistiek Chris Verschoten.
Zo sneert Obama in interviews over de houding van Fox en zegt hij onder andere: "Zelfs al kijk je een hele dag naar Fox, je zult geen enkel positief verhaal over mij vinden, dit is een zender die oorlog voert tegen mijn regering." Op een recente uitreiking van mediaprijzen deed hij zelf aan "Foxbashing".
Dat Chris Wallace de regeringsmedewerkers nu "huilbaby"s" noemt, doet het Witte Huis nu af als "kinderachtig" en net als in een echte oorlog is er zelfs sprake van geheime bemiddelingen tussen de aanstokers. Zo onthulde de biograaf van Rupert Murdoch, eigenaar van de mediagroep waar Fox deel van uitmaakt, dat de mediamagnaat, die tegen zijn conservatieve imago in een fan van Obama is, een verzoeningsgesprek belegde tussen de directeur van Fox en Obama. Of ze het geruzie niet zouden bijleggen? Volgens de biograaf ontplofte de president op een bepaald moment van woede, maar werd op de "Fox summit" alsnog een "mogelijk historische" verzoening gesloten.


Effecten op "het terrein"


Maar daar is ondertussen niets van gebleken. De banden tussen de president en "s lands grootste zender zijn nog verder ontploft en de grenzen van het democratische ideaal van objectieve media zijn in deze oorlog totaal gesloopt. Fox verdedigde zich aanvankelijk door te stellen dat de anti-Obama-aanvallen enkel in opinieprogramma"s te horen waren en niet in nieuwsuitzendingen, net zoals in kranten de opiniebijlages gescheiden zijn van de nieuwsberichten. Het Witte Huis kon echter moeiteloos talloze aanvallen opsommen die wel in het nieuws te horen waren.
En de effecten op "het terrein" zijn voelbaar. Nu al laat het Witte Huis minder en minder afgevaardigden van de regering toe op Fox News. En omgekeerd komen journalisten die voor Fox werken in moeilijkheden. Zo mag de Foxcorrespondent voor het Witte Huis, Major Garrett, nauwelijks nog bijdragen leveren voor opinieprogramma"s op zijn eigen zender en kwam hij in verlegenheid toen een collega in zijn praatprogramma beweerde dat Garrett "nooit uitgenodigd wordt voor de persbriefings op het Witte Huis." Net die dag nog was Garrett wel degelijk uitgenodigd.
Verschoten: "In onze contreien zou iedereen al veel eerder moord en brand geschreeuwd hebben over deze gang van zaken. Je kunt het je gewoon niet voorstellen dat de relaties tussen toppolitiek en topmedia zo extreem uit de hand zouden lopen, maar in de VS is men het zo onderhand gewoon. Het is een zeer typisch Amerikaans fenomeen dat niet meer terug te draaien is. Bush weigerde ook al op CNN te komen omdat die zender pro democraten is."
Tot nu toe zag je in het Amerikaanse medialandschap echter dat vooral zakenbelangen meespeelden. "Die mediahuizen maken deel uit van grote bedrijfsstructuren die er alle belang bij hebben dat bepaalde politici bepaalde wetten in hun voordeel stemmen. Daardoor kreeg je verzuilde of minstens politiek gekleurde media", zegt Verschoten.
Ook nu is het verleidelijk te denken dat de hele oorlogshouding aangewakkerd wordt door de zucht naar geld en macht. "Telkens het Witte Huis een tegenaanval lanceert stijgen de kijkcijfers", zo reageerde programmadirecteur Bill Shine onlangs op de controverse.
Volgens Verschoten is er nu evenwel veel meer aan de hand. "De polarisering is nu extreem bitsig en draait om veel meer dan geld." Want als het Witte Huis Fox News omdoopt tot "een oppositiepartij" dan is de zender daar feitelijk trots op. ""Wij zijn de enigen die een tegengeluid laten horen", dat is nu de bottomline van die zender. Over journalistieke objectiviteit gaat het dus al lang niet meer. En net zoals in de echte politiek is de toon zeer bitsig en persoonlijk geworden en krijg je spektakel op het scherp van de snee tussen de twee "partijen"", zegt Verschoten.
Eveneens tekenend is dat het Witte Huis ook iedere poging heeft gestaakt om via Fox zieltjes te winnen. De agressieve houding van de regering tegenover de tv-zender toont dat zij "in die hoek" geen kiezers zal kunnen ronselen, net zoals een politieke partij niet gaat hengelen in de vijver van haar natuurlijke vijand.
Voorlopig is het fenomeen van campagne voerende media nog niet overgewaaid naar andere contreien. De greep van Italiaans premier Silvio Berlusconi op de Italiaanse media, waarbij te kritische journalisten worden ontslaan of de premier zelf de mediadirecteuren aanstelt omdat hij nu eenmaal eigenaar van de tent is, lijken het omgekeerde fenomeen: machthebber muilkorft media. Ook de ingreepjes van de Franse president Sarkozy, die de hoofdredacteur van Paris Match ontsloeg omdat het blad een foto van de minnaar van zijn ex afbeeldde, of zijn bevel om zijn vetrolletjes op een vakantiekiekje weg te gommen, tonen een "verziekte" versie van het ideaal waarbij de media objectief en afstandelijk over de machthebbers berichten.
"Het draait ook om macht en de grenzen tussen politiek en objectieve media, maar daar houdt de vergelijking echter op. In Italië zijn nu massa"s burgers opgestaan tegen de almacht van de premier. En ook in Frankrijk heb je de context niet die zou leiden tot een zo hoogoplopend politiek gevecht tussen "s lands leider en "s lands grootste medium zoals nu in de VS. Het verschil is dat de krachtmeting tussen de zender en de politicus daar bijna gelijk oploopt, terwijl in Italië de leider van het land de eigenaar van de belangrijkste media is", zegt Verschoten.
Zijn media die de maagdelijke regels van objectieve politieke berichtgeving doorbreken dan een Angelsaksisch fenomeen? Begin deze maand riep Groot-Brittanniës grootste tabloid, The Sun, haar lezers expliciet op niet voor Labour te stemmen en viel de krant premier Gordon Brown af. Daarmee doorbrak de krant twaalf jaar lang steun aan New Labour. In de jaren negentig was de krant dan weer een fervente aanhanger van Margaret Thatcher en tot in 1997 bleef de tabloid een rechtse koers varen.
Maar toen Tony Blair in dat jaar een historische verkiezingszege haalde, schaarde The Sun zich achter New Labour. Ook hier volgde een tango van belangenvermenging, waarbij Blair volgens critici beleidsmaatregelen doorvoerde die opvallend de goedkeuring kregen van Rupert Murdoch, naast eigenaar van Fox ook eigenaar van The Sun, en waarbij het Blairkamp dan weer zijn uiterste best deed door The Sun exclusieve interviews toe te staan. Ook dit keer, nu de krant weer van kant wisselt, lijkt het dagblad dat te doen onder de druk van haar lezers en dus van verkoopcijfers, want wie het kamp van de winnaar kiest kan zich aan een oplagestijging verwachten.
Hoewel een vergelijking met de Amerikaanse situatie voor de hand lijkt te liggen, benadrukken D"Haenens en Verschoten de verschillen. D"Haenens: "In het verhaal van The Sun is het wel een krant die campagne voert maar geen verhaal van conservatief versus progressief of rechts versus links. Het is de vertaling van een tegenstelling tussen de "werkende mensen", "het volk" en de zogenaamd spilzieke elite. Dit hele verhaal is gebaseerd op de verspillings- en doofpotschandalen die aan Brown zijn gaan kleven en in alle Britse media is daardoor het idee van de incompetente spilzieke politici versus de hardwerkende onderdanen ontstaan. Het lijkt op wat Fox doet, maar het is specifieker. In de VS gaat het echt om een polarisering. De politieke situatie daar lokt dat gevecht tussen een medium en een politicus bijna uit. Je hebt twee tegen elkaar concurrerende grote partijen, dat is elders niet zo extreem."


Spektakelwaarde


Toch zien de experts wel degelijk effecten van het Amerikaanse verhaal in de Europese media. Verschoten: "Je ziet ook hier steeds meer dat de spektakelwaarde erg belangrijk wordt en dat in het teken daarvan een steeds gejaagder toontje heerst en politici populair gemaakt worden of tegen elkaar opgezet worden. Het persoonlijke, koppen maken en kraken, het speelt allemaal meer mee dus globaal vinden wij wel dat de Amerikaanse mediastijl doorsijpelt."
Meer concreet verwijst D"Haenens ten slotte naar twee Nederlandse initiatieven die "aan Fox doen denken." Het gaat om Wakker Nederland en PowerNed. Beide organisaties hebben een aanvraag ingediend bij de Raad van Cultuur om deel te kunnen uitmaken van de publieke omroep en dus fondsen te krijgen voor hun project. "Bij Wakker Nederland, een tv-zender, is dat project erg duidelijk: de weldenkende burger uit de hoek van Wilders en Fortuyn, de typische lezer van de conservatieve krant De Telegraaf, bedienen van nieuws dat niet de vaste waarden en het establishment aan bod laat komen. Net zoals Fox wil het een tegenstem bieden en is die tegenstem behoorlijk rechts", zegt D"Haenens. Ook PowerNed, dat radio en tv wil bieden, is opgericht "vanuit de passie om het huidige publieke bestel te veranderen. Niet alleen omdat onze achterban op dit moment onvoldoende door Hilversum wordt gehoord, maar ook vanwege de vooringenomen journalistiek en de overvloed aan politiek correcte programma"s."
Maar een regeringsleider en een massamedium die eindeloos met elkaar over de vloer rollen, dat zien de experts zelfs ondanks die initiatieven niet gebeuren bij de noorderburen. Verschoten: "De Amerikanen slaan alles."
Chris Verschoten
(docent Internationale Journalistiek):
De polarisering tussen het Witte Huis en Fox is nu extreem bitsig en draait om veel meer dan geld. Over journalistieke objectiviteit gaat
het al lang niet meer
n De Franse president Sarkozy liet de hoofdredacteur van Paris Match ontslaan omdat het blad een foto van de minnaar van zijn ex afbeeldde.
n Premier van Italië Silvio Berlusconi lijkt de media zelfs te muilkorven. Hij is nu eenmaal eigenaar van de meeste tv-zenders.
n De Britse tabloid The Sun riep begin deze maand op om niet voor het Labour van premier Gordon Brown te stemmen.
n De Amerikaanse tv-zender Fox doet alles om Obama in een slecht daglicht te stellen. Zoals verkondigen dat de president rookt.

Barbara Debusschere

Bron : DM 15/10/09

Zo sterk is de rol van de media bij ons nog niet zou u denken... Toch beweren sommigen dat de roddelblaadjes zoals Story, Dag Allemaal,... mee schuld zouden hebben aan de dood van Hilde 'Yasmine' Rens. Er heerst momenteel een boycot tegen de Vlaamse roddelpers van bijvoorbeeld een (toupetloze) Helmut Lotti. Bij ons speelt de media niet echt de rol van de oppositie maar die van paparazzi ??? Hieruit kan men toch best de les trekken dat je tegenover de rol van de media zeer kritisch moet staan en niet altijd geloven wat er op een bepaalde zender gezegd of geschreven wordt over bepaalde personen. En trouwens is er een wet tegen een president die rookt ?!?

__________________
"Niets is zo machtig als het menselijk verstand,
tenzij het menselijk onverstand."
Uit : Het vliegende bed. W. Vandersteen