We hebben stilaan geen ‘eigen' bomen meer


Vlaanderen is niet alleen een van de bosarmste streken in Europa, er zijn in onze contreien ook nog amper bomen en struiken te vinden die wat men noemt ‘autochtoon' zijn.


Nog slechts vijf procent van de bomen en struiken in Vlaanderen zijn autochtoon of oorspronkelijk inheems. Neen, het is niet dat 95 procent van onze flora de voorbije decennia plompweg geïmporteerd is uit het buitenland. Waarover gaat het dan wel? Kristine Vander Mijnsbrugge van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: ‘Van de bomen die zich na de laatste ijstijd in onze regio hebben gevestigd, overleefden alleen de exemplaren die zich het best aan onze bodem en ons klimaat aanpasten. Die overlevers en hun nakomelingen noemen we autochtone bomen en struiken.'

Dat er nu zoveel bomen en struiken van ‘vreemde' origine zijn, heeft deels te maken met natuurlijke processen – zaad kent geen grenzen – maar ook met heel concrete fenomenen. Na de Tweede Wereldoorlog heeft Duitsland zijn oorlogsschuld deels in natura betaald. Daardoor zijn heel veel Duitse bomen naar ons land gekomen. Vandaag importeren we vooral goedkoop bosplantsoen uit Zuid- en Oost-Europa.

Er is nu ook de tuincultuur. ‘Vroeger legden mensen hun tuin aan met plantgoed dat ze rond hun eigen woning vonden', zegt Dirk Bogaert van het Agentschap voor Natuur en Bos. ‘Maar nu is er een echte tuinhype, met grote tuincentra als leveranciers. Met de autochtone voorraad plantgoed kan de vraag niet gedekt worden, dus wordt er geïmporteerd. Er komen nu hele containers beukenhagen en meidoorn uit Zuid- en Oost-Europa.'

En dat kan voor problemen zorgen. Bogaert: ‘Een voorbeeld: sleedoorn opgekweekt uit zaad uit Oost-Europa komt vroeger in blad dan “onze” sleedoorn. Dat beïnvloedt het hele ecosysteem en de biodiversiteit. De rupsen van de sleedoornpage, een vlinder die zijn eitjes legt op deze struiken, komen daardoor in de problemen. Als ze uit de eitjes kruipen, vinden ze immers te weinig voedsel.' Ingevoerde planten staan ook zwakker dan inheemse. ‘Onze planten hebben zich door de eeuwen aangepast aan de omgeving. Ze zijn sterker geworden, hun ziektegevoeligheid is gestaag afgenomen. Bij geïmporteerde planten is dat niet het geval.'

Enkele jaren geleden is een begin gemaakt met zogenaamde zaadboomgaarden en zaadoogsten, die de autochtone boom- en struikpopulatie moeten doen toenemen.

Vlaanderen heeft niet alleen weinig origineel inheemse soorten, het heeft ook gewoon weinig bomen zonder meer. De eerste grote bosinventarisatie dateert van 2000. Toen had Vlaanderen goed 146.000 hectare bos, elf procent van de totale oppervlakte. Binnen de Europese Unie waren alleen Ierland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk nog minder groen.

In mei is het Agentschap voor Bos en Natuur aan een nieuwe inventarisatie begonnen. Stelselmatig worden duizenden Vlaamse bossen en bosjes in kaart gebracht. Het project loopt over tien jaar.


Blog DS, 10-10-2009 (Jan Desloover)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB