Brabantse tussentaal boven


De Brabantse tussentaal, een gesproken omgangstaal die het midden houdt tussen Brabantse en Antwerpse varianten, gaat alsmaar meer domineren en dringt het Standaardnederlands terug naar erg formele situaties.


Ze rukt op in populaire series en andere tv-programma's. Maar ook bij jonge hoogopgeleiden. De Brabantse tussentaal verdringt in alsmaar meer situaties het Standaardnederlands als omgangstaal.

Dat blijkt uit studies van de on-derzoeker Nederlandse Taalkunde Andries Geeraert (VUB) en de student Marc Deconinck.

De Brabantse tussentaal, ook wel eens het Verkavelingsvlaams genoemd, ontwikkelde zich vanaf de jaren 1960 uit Brabantse dialecten en regiolecten. De afstand tot het Standaardnederlands is aanzienlijk maar ook weer niet vreselijk groot, omdat de dia- en regiolecten van dat kerngebied een belangrijke invloed hebben gehad op het Standaardnederlands.

Daardoor is die tussentaal, die het sterkst staat in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant, ook verstaanbaar voor Oost- en West-Vlamingen en Limburgers.

Om het oprukken van die tussentaal te meten, ondervroegen de onderzoekers 280 jonge (25-35) enoudere (55-65) hoogopgeleiden uit de vijf provincies. De vraag was welke taal ze aanvaardbaar achten in verschillende situaties, van heel informeel tot bijzonder formeel: met vrienden op café, met collega's op het werk, met een leeftijdsgenoot uit een andere provincie die men net heeft leren kennen, en bij een presentatie.

De verschuivingen zijn duidelijk.

Voor formele presentaties en lezingen vindt men het Standaardnederlands nog altijd aangewezen, maar de jongeren keuren het gebruik van de Brabantse tussentaal daarvoor niet meer af. De ouderen wel.

Voor contacten met een leeftijdsgenoot uit een andere provincie vinden de ouderen het Standaardnederlands absoluut aangewezen, de jongeren verkiezen de tussentaal, zeker die uit het kerngebied Vlaams-Brabant en Antwerpen. Limburgers accepteren die tussentaal, Oost- en West-Vlamingen in mindere mate of niet.

In informele omstandigheden beginnen jongeren uit het kerngebied Vlaams-Brabant en Antwerpen het Standaardnederlands zelfs ongepast te vinden.

West-Vlaanderen en Limburg verkiezen voor informele situaties - contacten onder vrienden en collega's - het regiolect. In ontmoetingen waarin mensen uit andere provincies waren betrokken, verkiezen de oudere hoogopgeleiden uit die provincies de standaardtaal. Maar jongere Limburgers en in mindere mate de jonge West-Vlamingen vinden de Brabantse tussentaal ook al 'aanvaardbaar' voor zulke contacten.

De onderzoekers verwachten dat de Brabantse tussentaal het Standaardnederlands steeds verder zal terugdringen, tot die standaardtaal alleen de norm blijft voor de erg formele gesproken communicatie.

De onderzoekers 'verwachten' dat. Ze blijven beschrijvend en neutraal. Anderen 'vrezen' dat.


DS, 28-09-2009 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB