’Geen foto maken als het moslima problemen oplevert’


Moslima’s willen niet op de foto of eisen een vrouwelijke fotograaf. Hoe ver gaan fotografen in het respecteren van deze principes?


Het werd Trouw-fotograaf Jörgen Caris vorige week niet toegestaan een moslimmeisje te fotograferen. Ze mocht alleen van haar vader op de foto als die zou worden gemaakt door een vrouw. Niet zo’n zware concessie, vond Caris. „Als die man als regel heeft dat er geen vreemde mannen bij hem thuiskomen, dan ga ik die niet overtreden. Wat zou de meerwaarde zijn voor de foto?”

Volgens orthodoxe moslims zijn niet-erotisch geladen contacten tussen man en vrouw niet mogelijk, als zij geen familie zijn van elkaar, weet Nahed Selim, schrijfster over de islam en vrouwenemancipatie. Persbureau GPD handelt hier al naar door bij voorbaat een vrouwelijke fotograaf op moslima’s af te sturen. „Dan verloopt het soepeler”, weet de chef van de fotoredactie Rob Croes. „Ik zie het niet als buigen voor andermans principes, meer als het nemen van voorzorgsmaatregelen om een bepaald doel te bereiken.”

Iets anders gaat hij om met de wensen van bekende Nederlanders. Croes: „Als die eisen stellen over wie de foto maakt, zeg ik: wij bepalen hoe er wordt gefotografeerd en door wie.” Vanwaar deze verschillende maatstaven? Croes: „Ik vind de eigenheid van een cultuur of religie iets anders dan de persbreidel van een soapie.” Nahed Selim is het hier niet mee eens. „Een principiële keuze van fotografen heeft mijn voorkeur”, zegt ze. „Als een mannelijke fotograaf er niet in komt, gaat zo’n moslima maar niet op de foto. Laat Nederland maar zien hoe dogmatisch die vrouwen zijn. Ik vind het schadelijker als orthodoxe moslima’s zoals de Meiden van Halal de schijn van moderniteit en emancipatie aannemen.”

Fotograaf Joost van den Broek werkt voor de Volkskrant, met de multiculturele samenleving als speerpunt. Dat moslima’s bij hem niet op de foto willen omdat hij een man is, heeft hij nooit meegemaakt. Dat er überhaupt geen beeld van hen mag worden gemaakt wel. Hij was onlangs in het Rifgebergte en daar kreeg hij zelfs stenen naar zijn hoofd toen hij foto’s van vrouwen maakte. Sommige moslima’s houden vast aan overleveringen waarin staat dat er geen afbeeldingen van mensen gemaakt mogen worden. Mira Media, een organisatie die diversiteit in de media wil stimuleren, vindt dit jammer. „De diversiteit in de media wordt zichtbaarder als vrouwen op de foto gaan”, zegt Giovanni Massaro van de stichting. „Dit weigeren heeft een remmende werking.”

Joost van den Broek zoekt naar mogelijkheden om moslima’s wel op de foto te krijgen. „Als hun wensen weinig invloed hebben op het beeld dat ik wil maken, houd ik er rekening mee. Soms zijn ze al gerustgesteld als ik geen close-up van hun gezicht wil maken.” Van den Broek weegt ook af of een foto persoonlijke gevolgen heeft voor een vrouw. Levert het haar problemen op, dan moet het beeld een groter doel dienen wil hij het maken. Het willen veranderen van de beeldvorming van Nederlandse moslima’s kan zo’n doel zijn. Van den Broek: „Wil je dit beeld compleet maken, moet je hen portretteren, van orthodox tot vrij.”


© Trouw, 10-06-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB