Het ideale tijdstip voor een examen bestaat niet


BRUSSEL - Kunnen we alle examens voortaan niet beter 's avonds houden? Dan hoeven de studenten de nacht niet meer door te werken, waardoor ze geen slaaptekort hebben. Toch niet zo'n geweldig idee, vinden experts.


Wie hogere studies heeft gevolgd, weet dat de examenperiode uitputtend kan zijn: wekenlang op koffie, vitaminepreparaten en adrenaline leven en op slaap beknibbelen: gezond is het niet. En als je na vele nachtelijke uren aan de studeertafel 's ochtends met slaperige ogen op het examen verschijnt, kan een gebrek aan concentratie fataal zijn. In extreme gevallen kan het zelfs tot een black-out leiden.

Zou het daarom geen goed idee zijn de examens later, bijvoorbeeld 's avonds, te houden? De studenten hoeven dan de nacht niet meer door te werken. Bovendien hebben ze nog een hele dag om te studeren of de stof te herhalen voor ze naar het examen gaan.

'Dat klinkt allemaal mooi, maar zo fantastisch is het niet', vindt Bart Dejonghe, studiebegeleider aan de KU Leuven. 'Een hele dag studeren vraagt al een grote inspanning. Als je daarna nog een examen moet afleggen, dan is dat voor veel studenten van het goede te veel. Zeker voor wie stressgevoelig is, is het beter een examen 's ochtends af te leggen. Dan heb je minder tijd om te piekeren.'

'Er zijn zeker studenten die maar traag op gang komen en daardoor voordeel zouden hebben bij avondexamens, pakweg vanaf acht uur', zegt Dejonghe. 'Maar uit onderzoek blijkt dat de meeste studenten het best 's ochtends functioneren. Dan zijn ze het creatiefst en komen ze met intellectuele oplossingen voor de dag.'

Daarom blijft een goede nachtrust cruciaal. 'Tijdens je slaap wordt alle informatie die je overdag hebt geleerd, verankerd in je geheugen. Complexe taken worden geklasseerd, zodat je ze achteraf makkelijker kunt opvissen. Wie een slaaptekort heeft, heeft het daar moeilijker mee.'

Ook Tine Buyse van het slaaplab van het UZ Leuven is niet overtuigd van het nut van avondexamens: 'Onze alertheid is het grootst in het eerste deel van de dag. 's Avonds zijn we minder geconcentreerd. Dat is ook logisch. Hoe langer je wakker bent, hoe groter de drang om te slapen.'

Ze stelt wel voor om de examens minstens met enkele uren op te schuiven. 'Bij jongeren verandert de biologische klok, waardoor ze de neiging hebben om later naar bed te gaan en later op te staan. Daar kunnen ze niet veel aan doen. Het is een tijdelijk fenomeen, dat biologisch is gefundeerd. Maar onze maatschappelijke structuur staat het niet toe dat de jongeren kunnen uitslapen. We verwachten dat ze om acht uur op de schoolbanken zitten of om negen uur een examen afleggen. Met andere woorden: we knippen in hun slaap, waardoor de jongeren een slaaptekort opbouwen. In de examenperiode wordt dat slaaptekort nog groter. Daarom zou het beter zijn de examens rond tien, elf uur te laten beginnen. Dan zijn de jongeren zeker uitgeslapen.'

Maar het ideale moment om examens af te leggen bestaat niet. 'We weten dat veel studenten na de middag een dipje hebben, vooral tussen twee en vier. Sommigen hebben zelfs behoefte aan een middagdutje', zegt Dejonghe. 'Tussen vier en zes is de concentratie weer hoger. Dan zouden ze eventueel wel examens kunnen afleggen. Maar het is zo al niet evident om een examenrooster in elkaar te boksen. Bovendien zijn de studenten geen vragende partij voor avondexamens.'

'Je optimale examenmoment bepaal je grotendeels zelf door de manier waarop je je voorbereidt', zeggen Bart Janssens, hoofd studentenzaken en Yannick De Coster, voorzitter van de studentenraad aan de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen. 'Studenten die nu ' 's nachts moeten blokken omdat ze er anders niet komen, hebben vooral problemen met een goede studieplanning en regelmaat. Dat los je niet op door 's avonds examens af te leggen.'

'Als de studenten zich al ergens aan storen, dan is het dat ze de ene dag na de middag examen hebben en de volgende dag 's ochtends al', zegt Dejonghe. 'Het is aanbevolen dat studenten tussen twee examens 24 uur tijd hebben, maar een recht is dat niet.'


Blog DS, 17-03-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB